معاون هنری وزارت ارشاد: صادقانه از هنرمندان برای قصورها و تقصیرها عذرخواهی می‌کنم

به گزارش روابط عمومی معاونت هنری، محمود سالاری معاون امور هنری وزارت فرهنگ عصر سه شنبه، 2 مرداد 1403 در برنامه «صف اول» شبکه خبر حضور یافت و به سوالات پاسخ گفت.

او در ابتدای این برنامه مروری داشت بر عملکرد معاونت هنری طی سه سال گذشته و گفت: دولت سیزدهم در زمان کرونا تحویل گرفته شد و کلیه فعالیت‌های هنری مختل شده بود. در واقع اصحاب فرهنگ و هنر خانه‌نشین شده بودند و اقتصاد آنها به شدت لطمه خورده بود. بنابراین دستور کار ما این بود تا تسهیل‌گری کنیم و این انجماد یخ‌زده حاصل از کرونا را ذوب کنیم. برای تحقق این امر اولین گام‌ها برداشتن موانع بود تا مسیرها باز شوند و گالری‌ها، سالن‌های تئاتر و موسیقی فعال شوند. باید تسهیل‌گری می‌شد، آیین‌نامه‌ها بازنگری و تصویب می‌شد و اختیاراتی به خود استان‌ها داده می‌شد.

سالاری ادامه داد: در بخش موسیقی و نمایش اختلاف نظرهایی بود که باید بازنگری‌ می‌شد و این گام اولی بود که برداشتیم و به لطف خدا خیلی زود این کار انجام گرفت و حتی سالن‌های نمایش در کمتر از شش ماه مجبور شدند سه اجرایی شوند. من آذر 1400  در مجموعه معاونت هنری ارشاد آغاز به کار کردم و شب عید همه سالن‌ها فعال بودند و روی صحنه اجرا داشتیم. جشنواره تئاتر موسیقی و تجسمی در سال قبل غیرحضوری بود و ما توانستیم به شکل حضوری آن‌ها را برگزار کنیم.

حمایت از هنرمندان از طریق صندوق هنر

معاون هنری ارشاد در پاسخ به این سوال که برای جبران معیشت هنرمندان چه کردید، توضیح داد: باید از رئیس جمهور شهید یاد کنم که بعد از مطرح شدن این موضوع از سوی وزیر ارشاد، عدد قابل توجهی را به صندوق اعتباری هنر تزریق کردند که در سه مرحله به هنرمندان عضو پرداخت شد. نکته دوم این بود که صندوق هنر بیمه هنرمندان را گسترش داد و خدمات بیشتر شد. در این مدت وام‌ها با مدت زمان بازپرداخت بیشتر و حتی گاهی پرداخت‌ها بلاعوض انجام شد و بیمه تکمیلی هنرمندان نیز افزایش یافت.

او افزود: در حالی که ما هنوز انبساط بودجه نداشتیم اما زمانی که مدیرعامل خانه تئاتر مطرح کرد که برخی از اعضای صنف تئاتر از پرداخت حق بیمه تکمیلی خود عاجز هستند، تلاش شد تا این اتفاق رخ ندهد و با همین بودجه اندک گام‌هایی که می‌شد برداشت را برداشتیم و تلاش کردیم ارتباط نهادهای مختلف را با هنرمندان برقرار کنیم تا بخش‌های اقتصادی با این مجموعه‌ها پیوند زده شود و جبران مافات شود.

احیای جشنواره‌های منطقه‌ای

معاون هنری ارشاد همچنین درباره برگزاری جشنواره‌ها نیز گفت: شعار دولت شهید رئیسی عدالت در همه حوزه‌ها بود که مشخصا عدالت فرهنگی نیز شامل این قسمت می‌شد. موظف بودیم هم برنامه‌های وزیر را و هم اسناد بالادستی را رعایت کنیم و عدالت فرهنگی نیز جزو وظایف ما بود. اولین گام در حوزه تئاتر این بود که جشنواره‌های منطقه‌ای بعد از هشت سال بار دیگر احیا شدند.

این جشنواره‌ها هزینه‌بر هستند و بعضا استان‌ها آمادگی انجام آن را ندارند و کار پردردسری است که به همت دوستانم در اداره کل هنرهای نمایشی این اتفاق در هشت منطقه کشور رخ داد و احیا شد. در طول این سه سال جشنواره‌های منطقه‌ای به شکل منظم برگزار شد و از آنجایی که استان‌ها نیز درگیر آفت تعطیلی ایام کرونا شده بودند، برگزاری جشنواره باعث شد تا سالن‌های نمایش احیا شوند، گروه‌هایی که در استان‌ها بودند و به سمت انحلال رفته بودند بار دیگر فعال شدند و کارهای بسیار خوبی به روی صحنه رفتند. ضمن این که بعد از دوره کرونا عطشی در مخاطب ایجاد شده بود که احیای جشنواره‌های منطقه‌ای باعث شد، این عطش رفع شود.

کم کردن فاصله مخاطب با هنر نمایش

سالاری با بیان این که ما آرام آرام چراغ سالن‌ها را روشن کردیم و تئاتری‌ها را به صحنه آوردیم، عنوان کرد: با این کار اقتصاد اطراف این حوزه‌ها نیز فعال شد و در جشنواره تئاتر فجر بسیاری از این گروه‌ها به شکل مدعو یا برگزیده حضور یافتند. بسیاری از سالن‌های مطرح به دست گروه‌های مشخص و شناخته شده افتاده بودند و ما سعی کردیم این چرخه را گسترده‌تر کنیم.

چرا که در جریان اعطای درجه هنری، آیین‌نامه مواردی دارد تا هنرمند آن‌ها را بدست آورد. وقتی هنرمندی در سالن‌های بزرگ اجرا نرفته و در شهر خود نیز سالن حرفه‌ای ندارد و این امکان برایش فراهم نمی‌شود، قطعا نمی‌تواند درجه هنری نیز دریافت کند، بنابراین سعی کردیم این موانع را مرتفع کنیم تا هنرمندان شهرستانی به عرصه بیایند و عدالت فرهنگی در این امر نیز  احیا شود.

معاون هنری ارشاد در پاسخ به این سوال که برای کم کردن فاصله میان تئاتر  با مردم عادی چه کردید، توضیح داد: در همان راستای احیای جشنواره‌های منطقه‌ای سعی کردیم قیمت بلیت‌ها را کاهش دهیم و تئاترها را به مناطق کم برخوردارتر ببریم. همچنین تئاترهای خیابانی را گسترش دادیم که هم اندیشه است، هم رایگان است و هم مردم را با مفهوم تئاتر پیوند می‌زند، چرا که ذهنیت اغلب مخاطبان از تئاتر، نمایش‌های روحوضی است.

با تئاترهای خیابانی سعی کردیم به مسائل اجتماعی بپردازیم. جشنواره تئاتر دانشجویی را که چند سالی بود وزارت علوم،تحقیقات و فناوری دیگر برگزار نمی‌کرد را در کنار جشنواره تئاتر گذاشتیم. این جشنواره، جشنواره مردم است و در عین این که گروه‌ها حرفه‌ای نیستند  اما می‌توانند پیوند زننده مردم با هنرهای نمایشی باشند.

او همچنین با بیان این که دکتر اسماعیلی وزیر ارشاد بسیار از حوزه تئاتر حمایت کرد، گفت: این حوزه خمیرش کوچک است و بودجه کمی در اختیار دارد که به اندازه ساخت دو فیلم سینمایی هم نمی‌شود. اهالی تئاتر مظلوم واقع شده‌اند در صورتی‌که اگر این نگاه اصلاح شود و دوستان تئاتری جدی گرفته شوند، اتفاقات بسیار خوبی در  حوزه اندیشه، سینما و سریال‌سازی نیز رقم خواهد خورد، چرا که هنر نمایش هنر اندیشه‌سازی است.

با این بودجه اندک و نگاه‌هایی که وجود دارد نمی‌توانیم اثرگذار باشیم

سالاری در ادامه این برنامه به احیای شورای هنر بعد از سال‌ها و اثرگذاری آن اشاره کرد و افزود: ما در بعضی از حوزه‌ها سرگشتگی‌هایی داریم به طور مثال پس از انقلاب قانونی که نام موسیقی در آن آورده شده باشد یا سندی که ازآن نام کرده باشد نداریم. وقتی قرار است حمایتی از موسیقی شود، آموزش موسیقی داده شود یا هنرمند و ساز هنرمند جدی گرفته شود همه خودشان را کنار می‌کشند.

از همین رو ما نیاز داشتیم که یک بار برای همیشه این مشکل را برطرف کنیم و وزارت فرهنگ در شورای هنر نگارش سند موسیقی را در دستور کار قرار داد تا نوشته و اجرایی شود. پیش از این بارها این مرحله نگارش انجام شده بود، اما ابلاغ نشده بود و به لطف مرحوم رئیسی این امر صورت گرفت. بسیاری از این فرآیندها و آیین‌نامه‌ها در حوزه‌های مختلف در دستور کار قرار گرفت تا در نهایت سند موسیقی و سند هنرهای نمایشی نوشته شود و حتی سند هنرهای تجسمی نیز در دستور کار است تا از سرگشتگی و برخوردهای سلیقه‌ای در این حوزه‌ها فاصله گرفته شود.

او ادامه داد: گله‌ای که اصحاب محترم فرهنگ و هنر دارند که چرا موسیقی ما به سمت فرهیختگانی نمی‌رود، گله به جایی است. اگر ما می‌خواهیم در حوزه موسیقی راهبری کنیم باید به عرصه تولید ورود پیدا کنیم و کار فاخر تولید کنیم با این بودجه اندک و نگاه‌هایی که وجود دارد نمی‌توانیم اثرگذار باشیم. در واقع ما وقتی اثرگذار هستیم که بتوانیم در حوزه تولید، محور شویم و هنرمندان به دست بالادستی‌ها نگاه کنند و این مسیر را ادامه دهند. سند موسیقی باید عملیاتی شود. کارگروهی دارد که فرایند اجرا را باید انجام دهد و  نگارش آن در دست تدوین است و امیدواریم دولت بعدی این کار را جدی بگیرد واین راه را ادامه دهد چرا که بسیار مهم است.

توضیح درباره معضلاتی که در روند برخی اجراهای موسیقی ایجاد شد

این مدیر هنری در ادامه به حوزه موسیقی و فعالیت‌های این حوزه اشاره کرد و توضیح داد: یکی از اتفاقاتی که در عرصه موسیقی افتاد، سعی کردیم همانند عرصه نمایش، هنرمندان موسیقی را نیز آرام آرام به صحنه بیاوریم و جشنواره مناطق را راه‌اندازی کردیم که در 5 منطقه برگزار شد تا همان اتفاقی که در تئاتر رخ داد در موسیقی نیز بیفتد و به موسیقی ملی و سنتی ما توجه شد.

در نگاه اول این به ذهن مخاطب خطور می‌کند که سراسر بیلبوردهای سطح شهر به موسیقی پاپ اختصاص یافته است. در واقع تجلیات موسیقی پاپ بیشتر است، اما در عرصه موسیقی ملی و سنتی تلاش‌های گسترده‌ای کردیم. در جشنواره نواحی بنیاد رودکی اجراهای رایگان از موسیقی ملی و سنتی داشتیم، بلیت کمتری برای این اتفاق قرار دادیم تا مردم بتوانند بیایند. تعداد اجرای این آثار زیاد بود اما تبلیغات کمتری نسبت به حوزه موسیقی پاپ برای آن وجود داشت. در واقع موسیقی سنتی و ملی بروز و ظهور کمتری دارد اما از آن  حمایت می‌شود.

سالاری همچنین درباره معضلاتی که در روند برخی اجراهای موسیقی ایجاد شد، نیز گفت: اولین و مهم‌ترین کار گفتگو با گروه‌های مختلف بود. بعضی از دوستان خوب ما نگرانی‌هایی داشتند بخصوص در زمینه دیانت مردم که درست هم بود و با گفتگو این اطمینان را ایجاد کردیم که هنرمندان موسیقی نیز انسان‌هایی هستند که این دیانت را می‌شناسند  و حدود و ثغور را می‌شناسند. سوی دیگر این امر نیز هنرمندان بودند که با همراهی و همدلی موانع را رفع کردیم. خوشبختانه این گفتگوها بسیار موثر واقع شدند و اجراهای صحنه‌ای را اگر با دوره‌های قبلی مقایسه کنید بسیار افزایش داشته است و این درحالی است که وقفه‌ای هم در سال  1401 به دلیل التهابات اجتماعی داشتیم.

ضمن این که هنرمندان موسیقی در طول سال به دلیل ایام ماه محرم و صفر، وفات‌ها و ... آسیب‌هایی می‌بینند و باید به سمت موسیقی مناسبتی هم برویم و آن را احیا کنیم. گفتگوهایی داشتیم که هنوز به اجرا نرسیده‌اند. مثلا در ماه رمضان اجرا نداشتیم، اما آقای اسماعیلی وزیر محترم این دستور را دادند تا در نیمه اول این امکان فراهم شد و کنسرت‌ها ادامه یابد که انجام شد و با اقبال خوبی نیز  مواجه شد.

سالن‌های اجرای کنسرت کم تعداد است

او درباره نقش دولت در تعیین بلیت کنسرت‌ها نیز  اظهار کرد: ما جلسه‌ای داشتیم با تهیه‌کنندگان اجراهای صحنه‌ای این دوستان نیز نکاتی دارند که شنیدنی است. وقتی در شهر تهران تعداد سالن‌های کنسرتمان محدود است و تنها سه سالن برج میلاد، نمایشگاه بین‌المللی و یک سالن در  بخش خصوصی داریم و سالن بزرگ وزارت کشور مدتی است که از دور خارج شده است با توجه به حجم درخواست‌ها قطعا هزینه اجاره سالن بالا می‌رود و کنسرت‌گذار نیز  مجبور است برای تامین هزینه‌های خود قیمت بلیت را بالا ببرد. این یک چرخه است و نمی‌توانیم عددی را تحمیل کنیم چرا که هزینه‌هایی دارند که باید تامین شود. اگر تعداد سالن‌ها افزایش می‌یافت، قیمت اجاره سالن نیز پایین می‌آمد.

سالاری ادامه داد: در همین زمینه با بسیاری از نهادهایی که سالن دارند گفتگو کردیم از جمله دانشگاه آزاد که سالن‌های  پرتعداد و خوبی دارند اما خیلی‌ها حاضر به پذیرش دردسر نیستتند. ساخت سالن پرهزینه است و تمام شدن پروژه‌های نیمه تمام خودش بار سنگینی است بر دوش دولت که باید تمام می‌شد، ضمن این که بنا نبود که در این دولت سالنی را کلنگ بزنیم. امیدواریم که سالن وزارت کشور بار دیگر به صحنه بازگردد تا این بار کمتر شود.

معاون هنری ارشاد درباره تعداد مجوزهای صادر شده در عرصه موسیقی نیز گفت: در سه سال اخیر در حوزه موسیقی در مجموع 2 هزار و 485 مجوز برای کنسرت ارائه کردیم که بیش از 9 هزار اجرای را در بر می‌گیرد. در بخش‌های دیگر نیز در این سه سال و تا این لحظه 707نماهنگ، 192 کتاب گویا و 10 هزار و 800 تک آهنگ داشتیم. 38 البوم تصویری داشتیم و 841 آلبوم نیز مجوز گرفته‌اند.

او افزود: در حوزه موسیقی تلاش این است که تا جایی که می‌شود به موسیقی فکورانه نزدیک شویم. در کنار آن استعدادهای نو نیز به روی صحنه بیایند و مافیای موسیقی نقشی نداشته باشد، اما این که چقدر موفق هستیم بستگی به موارد بسیاری دارد و ریل‌گذاری که انجام شد اگر ادامه یابد به صلاح موسیقی خواهد بود. آیین نامه سند موسیقی کارگروهی دارد که مشغول است.

دیوار و گالری در هنرهای تجسمی کم داریم

اما سالاری در ادامه این برنامه به هنرهای تجسمی اشاره و بیان کرد: هنرهای تجسمی در عرصه هنر به مثابه دوومیدانی برای ورزش‌هاست چون تمامی هنرها را در بر می‌گیرد و همه هنرها ریشه در هنرهای تجسمی دارند. در حال حاضر هنرهای تجسمی، خوشنویسی، نقاشی، طراحی، نگارگری، تذهیب، سفال و سرامیک، حجم سازی و ... را در بر می‌گیرد و تلاش کردیم هنر معماری نیز که مغفول مانده بود به زیر شاخه هنرهای تجسمی وزارت فرهنگ بیاید و برای آن دبیرخانه‌ای ایجاد شد.

در حال حاضر هنرهای تجسمی بالای 12 رشته را به خود اختصاص داده که گسترده‌ترین طیف هنرمندان را به خود اختصاص داده است. پرداختن به این حوزه مهم است و تلاش کردیم اقتصاد این حوزه را سریع‌تر راه بیندازیم. گالری‌ها فعال شوند، تعداد تاسیس‌ها زیادتر شود و مجوزها تسریع یابند.

آموزش این کار نیز در دستور کار قرار گرفت و یکی ازکارها در راستای عدالت فرهنگی بحث آموزش هنر در مناطق کم برخوردار بود که همه هنرها را شامل شد و تاکنون 72 هزار نفر در دوره‌های آموزش هنر در مناطق محروم شرکت کردند که در یک بازه دو ساله این اتفاق رقم خورد. این عدد نیست و قابل ردگیری است. دومین کاری که انجام دادیم این عزیزان با آزمونی که در آن شرکت می‌کنند می‌توانند مدرکی بگیرند و فعالیت فرهنگی داشته باشند که بحث اقتصاد را نیز در بر می‌گیرد.

او درباره تعداد مجوزها در عرصه هنرهای تجسمی نیز بیان کرد: هزار و 327 مجوز نمایشگاه داشتیم. متاسفانه گالری و دیوار در کشور کم داریم و در تهران تنها یک مکان داریم که بتوانیم تمامی آثار را در آنجا به نمایش بگذاریم. گالری‌های بزرگ و حراج فراوانی در این عرصه نداریم و تعداد مجوزهای صادره در تهران 34 مرکز است. تلاش کردیم تسهیل کنیم و اقتصاد این حوزه را فعال کنیم. سند ملی حوزه تجسمی نیز تدوین شد، شورای اول آن برگزار شد و اصلاحات در شورای دوم انجام خواهد شد تا به اقتصاد هنر کمک کند و به یک جمع‌بندی برسیم.

از هنرمندان برای قصورها و تقصیرهایی که در این دوره بود عذرخواهی می‌کنم

سالاری در پایان نیز درباره گله برخی از هنرمندان گفت: من صادقانه از همه هنرمندان نسبت به تمامی قصورها و تقصیرهایی که در این دوره بود عذرخواهی می‌کنم. تعداد هنرمندان زیاد و بودجه‌ها کم است و حق دارند گله کنند. اما ما تمام تلاشمان را کردیم با همه بضاعتمان در خدمت هنرمندان باشیم. تلاش کردیم هنرمندان این مرزو بوم تا جایی که می‌شود به لحاظ روانی احساس آرامش کنند.