تبخیر بازدهی بورس

علی قاسمی:  بازار سهام برای چهارمین روز متوالی قرمزپوش شد، در حالی‌که پس از هیجانات مثبت بورس در پسا انتخابات، تنها 2روز بازار سبزپوش بوده‌است. شاخص‌کل بورس با افت 11هزار‌واحدی در روز سه‌‌‌‌شنبه، به 2میلیون و 120هزار واحد رسید. نماگر هموزن نیز با کاهش 4هزار‌واحدی به 678‌هزار واحد رسید. به‌نظر می‌رسد بازار سهام در‌برابر انتظارات اهالی آن، نافرمان شده‌است، به‌طوری‌که با وجود انتخاب پزشکیان و عبور از تصمیمات نادرست دولت سیزدهم، متاسفانه دولت چهاردهم قدم مبارکی نداشت و برخلاف تصور عموم بازار، روند شدید نزولی پیش‌روی بورس قرارگرفت.

 به‌نظر می‌رسد بازار به اشتباه شرایط جهانی و روابط سیاسی کشور را مشابه دولت‌های اصلاح‌‌‌‌طلب قبلی فرض کرده‌است، در صورتی‌که تنش‌های منطقه، تحریم‌های شدید بین‌المللی، کسری‌بودجه بالا موجب ‌شده‌است تا دولت از هر طریقی به فکر تامین هزینه‌های عمومی خود باشد. تنش منطقه‌ای و احتمال‌برابر انتخاب ترامپ و هریس، مذاکرات هسته‌‌‌‌ای را در هاله‌‌‌‌ای از ابهام فرو برده‌است، ضمن آنکه دولت برای کنترل تورم مجبور است از سیاست ‌های پولی انقباضی  و مالی استفاده کند، ضمن آنکه کسری تراز انرژی در کشور دولت‌ها را به فکر افزایش نرخ برق و گاز صنایع انداخته است. مصداق‌بارز شرایط رکود تورمی کشور، در صورت‌های مالی صنایع نهفته است. گزارش‌های ماهانه ضعیف تیرماه نشان می‌دهد که بازار برای بهبود نسبی به مُسکن «رشد قیمت دلار نیما» نیاز دارد و در بلندمدت بدون کنترل تورم، افزایش سودآوری بالایی نصیب صنایع بورس نخواهد شد.

 تابلوی بورس چه می‌گوید؟

تورم بالا و رشد اقتصادی پایین در کشور، تامین کسری‌‌‌‌های دولت از جیب سهامداران، سرکوب نظام ارزی و ابهام درخصوص تیم جدید اقتصادی و سیاسی دولت همگی در تابلوی بورس نمایان شده‌است. نماگر اصلی بازار سهام، با کاهش 0.53درصدی به 2میلیون و 120هزار واحد رسید. ارزش معاملات 2.4همتی و خروج پول 186میلیارد‌ تومانی نیز شاخص‌هایی از بازار سرمایه هستند که پیام مهمی را به بازار مخابره می‌کنند. بورس از انتظارات فعالان آن سرپیچی می‌کند. به‌نظر می‌رسد، فعالان بورس از دولت جدید با شرایط سیاسی اجتماعی فعلی در ایران انتظارات سختی دارند که برخی از آنها قابل‌اجرا نیست، ضمن آنکه هنوز گزینه‌‌‌‌های احتمالی برای وزارتخانه‌‌‌‌های مهم اقتصادی چندان باب میل فعالان بازار نیستند.

هیجان کاذبی که روزهای پس از انتخابات به‌وجود آمد، دیری نپایید که تخلیه شد و بورس به قیمت‌های واقعی برگشت. بورسی که صنایع آن با تورم شدید در بخش هزینه‌ها مواجه هستند و تولیدهای این صنایع با قیمتی غیر‌واقعی به‌فروش می‌رسند. قیمت‌های کاذبی که در صنعتی مانند فولاد به‌خوبی نمایان است. اسلب فولادی که در داخل با قیمتی حوالی 23 تا 24میلیون‌تومان معامله می‌شود، در بازارهای صادراتی به قیمت‌های جهانی پایین و نرخ دلار غیر‌واقعی، نهایتا20میلیون‌تومان فروخته می‌شوند. روز گذشته برخلاف چند هفته اخیر، دلار نیما دوبار افزایش داشت و از 44هزار و 200تومان عبور کرد، اما رشد اندک این شاخص دلاری چندان به کمک بازار نمی‌آید. این درحالی است که افزایش ارز نیمایی تا 50هزار‌تومان در اواخر تابستان نیز میانگین 6ماهه اول را حدود 45هزار‌تومان محاسبه می‌کند. نیمایی که صرفا یک مسکن برای حال وخیم بازار است و هنوز دست دولت به سمت بورس دراز خواهد ماند تا فشار تورمی را افزایش دهد.

 از کدال چه خبر؟

کدال چند روز متوالی است که میزبان گزارش‌های ماهانه شرکت‌ها در تیرماه بوده‌است. مجموع گزارش‌ها نشان می‌دهد که درآمد بازار با وجود رشد دلار نیما کاهشی بوده‌است. درمیان شرکت‌های تولیدی بازار درآمدها از 290همت در خردادماه به 260همت طی تیرماه رسیده‌است. تنها پتروشیمی‌ها توانستند با رشد قیمت‌های جهانی و افزایش نرخ‌های فروش گزارش‌های بهتری را در تیرماه به بازار ارائه کنند. قطعی شدید برق و کاهش تولید و فروش شرکت‌ها از دلایل بارز کاهش درآمد هستند.

در میان خبرهای کدال، صورت‌وضعیت پرتفوی صندوق «اهرم» به‌عنوان بزرگ‌ترین صندوق اهرمی بازار، در کانون توجه‌‌‌‌ها قرار داشت. «اهرم» طی تیرماه، 608میلیارد‌تومان سهام خریده است. این درحالی است که این صندوق، فروش 34میلیارد‌تومانی سهام را طی تیرماه تجربه کرده‌است. در مجموع 574میلیارد‌تومان خرید سهام توسط این صندوق انجام شده که به نوبه خود اتفاق خوبی است.  دو شرکت دارویی، «دبالک» و «دتولید» نیز افزایش نرخ فروش برخی از محصولات را دریافت کردند، همچنین فولاد سیرجان، از بازگشت 230میلیارد‌تومان پول گاز مصرفی به شرکت به دلیل تعدیل نرخ گاز سوخت صنایع خبر داده‌است. با وجود آنکه خبرهای خوب از بازار و به‌خصوص از دل شرکت‌ها شنیده می‌شود، اما نمی‌توان آینده واضحی را در صورت‌های مالی آنها دید.

 شیفت معاملات آپشن به قراردادهای شهریور

 بازار مشتقه در روز سه‌‌‌‌شنبه شاهد اتفاق جدیدی بود. درحالی قراردادهای این بازار حدود 81میلیارد‌تومان مورد معامله قرارگرفتند که سرمایه معاملاتی بازار به قراردادهای اختیار معامله با سررسید ‌شهریورماه منتقل شده‌است. «ضهرم6018»، در شرایطی 17میلیارد‌تومان معامله شد که ارزش معاملات «ضهرم5004» با سررسید ‌مردادماه تا چند روز گذشته پرمعامله‌‌‌‌ترین قرارداد این بازار شده‌بود. احتمالا فعالان بازار مشتقه که زمان برای آنها از اهمیت بالایی برخوردار است، روی شهریورماه حساب ویژه‌ای باز کرده‌‌‌‌اند، به‌طوری‌که قراردادهای شهریورماه صندوق‌های فعال بازار مشتقه، با رشد پرمیوم و ارزش معاملات همراه شدند. احتمال آن وجود دارد که انتخاب وزرا و کابینه اقتصادی جدید دولت بازار را در شهریورماه دگرگون کند.

 دو مُسکن برای بورس

بورس تهران، تورم بالا را تجربه می‌کند. بازده انتظاری بورس بالاست و شرکت‌های بورسی به دلیل دخالت دولت در این بازار و کسری‌‌‌‌های آن، نمی‌توانند سود بالای 40درصد را به نسبت دارایی خود به ارمغان آورند، اما می‌توان برای بورسی‌‌‌‌ها، انتظاراتی را تعریف کرد تا تمایل به خرید سهام داشته باشند، اما نتیجه این تمایل، به رشد بالای بازار سهام منجر نمی‌شود و همچنان بورس به تورم خواهد باخت. رشد دلار نیما و کاهش نرخ بهره دو عامل برای رشد بورس خواهند بود. رشدی که احتمالا به ایجاد سقف جدیدی برای شاخص‌کل، بالای سقف اردیبهشت1402 منجر می‌شود. همان‌طور که در سال‌1402 هیجان کاذب بازار برای رسیدن به شاخص 2میلیون و 500هزار واحد، به‌سرعت تخلیه شد و بازار به‌طور متعادل تنها 200هزار واحد بالاتر از سقف 2میلیونی سال 99معامله می‌شد. انتظارات بازار از دولت جدید غیر‌واقعی بود. بازار روز شنبه به امید حذف کامل قیمت‌گذاری دستوری و رفع کامل تحریم‌ها، کاهش فشار هزینه‌ای به دولت و تک‌نرخی‌کردن ازر به صف خرید سهام نشست، اما امروز به‌طور معقولانه متوجه شده‌ که برای عملی‌شدن این انتظارات راه دشواری در پیش است و نیاز به کابینه قوی اقتصادی است.

سه‌گانه تردید در بورس