امیرمحمد بختیاری : بیست و سومین روز مردادماه دومین روز کم‌رمق خسته‌کننده بازار در کانال یک‌میلیون و 900هزار واحدی برای بازار سهام بود. روز سه‌شنبه نماگر اصلی تالار شیشه‌ای با کاهش ارتفاع 0.38درصدی روبه‌رو بود و در پایان ساعات معاملاتی در سطح یک‌میلیون و 991هزار واحدی قرار گرفت. افت 7هزار و 568واحدی شاخص کل بورس تهران در حالی محقق شد که نماگر هموزن با کاهش ارتفاع 0.2درصدی همراه شد و در نهایت در سطح 632هزار و 454واحدی قرار گرفت. در این بین شاخص کل فرابورس که نماگر مناسبی برای بررسی وضعیت سهام مختلف فرابورسی است، حدود 0.14درصد سرخ‌پوش شد و درنهایت در سطح 20هزار و 655واحدی کار خود را به اتمام رساند. از طرفی ارزش معاملات خرد بازار سرمایه که شامل سهام و حق تقدم بازار می‌شود، روز گذشته مقدار 998میلیارد تومانی را ثبت کرد. به علاوه 342میلیارد تومان پول حقیقی از گردونه معاملات بازار خارج شد.
در این میان سه نماد «فملی»، «فولاد» و «نوری» بیشترین تاثیر را بر شاخص کل بورس تهران و نمادهای «آریا»، «حسینا» و «زاگرس» بیشترین تاثیر را بر شاخص کل فرابورس داشتند. همچنین «فولاد»، «شستا» و «فملی» سه نماد پرتراکنش روز سه‌شنبه بازار بودند. پس از سقوط نماگر اصلی روز دوشنبه از مرز 2میلیون واحدی، امیدها به سطح حمایتی مذکور تا حدودی از دست رفت. بازار در شرایطی زیر سایه محدودیت دامنه نوسان و ریسک‌های سیستماتیک به فعالیت خود ادامه می‌دهد که همچنان نمی‌تواند دلیلی برای تغییر روند خود پیدا کند. قطعی برق صنایع که موضوع جدیدی نبوده و از سال‌های گذشته با فرارسیدن فصل تابستان و افزایش ناترازی‌های انرژی قوت می‌گرفته، در سال جاری نیز به طور مشخصی تولید بنگاه‌های اقتصادی را تحت‌تاثیر قرار داده و حاشیه سود صنایع را به طور چشمگیری کاهش داده است.
از طرفی اجرای مصوبه‌ها و سیاست‌های غیرکارشناسانه مانند قیمت‌گذاری‌های دستوری و چندنرخی بودن نرخ ارز به باتلاق رکودی بازار سرمایه بیش از گذشته دامن می‌زنند. با این وجود کم‌توانی بازار را می‌توان به بالابودن نرخ بهره بدون ریسک نیز نسبت داد. زمانی که بازار‌های کم‌ریسک بازدهی بالاتری از بازار سرمایه را نصیب سرمایه‌گذاران می‌کنند، انتظار سرمایه‌گذاری در بورس از سوی سرمایه‌گذاران انتظار چندان بجایی نخواهد بود. با این وجود روزهای گذشته اخبار گوناگونی از تعریف خط اعتباری 50همتی برای حمایت از بازار دست به دست می‌شود. باید اظهار کرد اقداماتی از این دست می‌تواند مسکن کوتاه‌مدتی برای بهبود بازار باشد، اما مشکل حال بازار را تنها می‌توان با آچارکشی مشکلات بنیادی‌تر بهبود داد. روز گذشته در نشست شورای عالی بورس رئیس کل بانک مرکزی از اجرای برنامه حمایتی نظام بانکی، با هدف تقویت بازار سرمایه و ثبات بورس خبر داد. در این نشست مقرر شد ابزارهایی در اختیار بانک مرکزی و نظام بانکی جهت حمایت از بازار سرمایه قرار بگیرد.
درمان موقتی حال بازار
سعید مشکات، کارشناس بازار سرمایه، در خصوص وضعیت بازار اظهار کرد: بازار سرمایه روز گذشته نیز شرایط متعادل منفی داشت. بازار سقوط‌کرده به کانال یک‌میلیون و 900هزار واحدی را می‌توان از چند جنبه مورد تحلیل و ارزیابی قرار داد. از افزایش قطعی برق و گاز صنایع با آغاز فصل تابستان، قیمت‌گذاری‌های دستوری تا شکاف گسترده دلار نیما با دلار بازار آزاد را می‌توان از جمله عوامل تاثیرگذار بر حال و روز این روزهای بازار دانست که حاشیه سود شرکت‌ها را تحت‌الشعاع قرار داده است. در این میان خرید اوراق با P/E حدودی 3 از خرید سهام با P/E حدودی 6 توجیه اقتصادی بیشتری دارد و سهامداران نیز ترجیح می‌دهند سهام خود را به فروش برسانند و به سمت خرید اوراق حرکت کنند. این اقدام باعث جابه‌جایی نقدینگی از بازار سهام به بازار اوراق می‌شود و باعث افزایش عرضه سهام و سرخ‌پوشی تابلوی معاملاتی بازار می‌شود.
با این وجود معضل دیگر این روزهای بازار سهام، افت سود سهام ناشی از افت حاشیه سودهاست. این علل در کنار یکدیگر با چاشنی ریسک‌های سیستماتیک دست به دست هم می‌دهند و وضعیت فعلی را رقم زده‌اند. راه‌حل این موضوع را باید نخست در کاهش نرخ بهره، اصلاح فرآیندهایی مانند دلار نیمایی و قیمت‌گذاری‌های دستوری و قطعی برق و گاز صنایع که منجر به کاهش حاشیه سود صنایع می‌شوند در دستور کار قرار بگیرد. در صورت انجام این اقدامات می‌توان امید داشت که وضعیت سوددهی شرکت‌ها بهبود پیدا کند و بازار از باتلاق رکودی نجات پیدا کند.
این کارشناس بازار سرمایه در خصوص از دست رفتن ابرکانال 2میلیون واحدی گفت: یکی از اصلی‌ترین اولویت‌ها پیرامون اصلاح وضعیت بازار تغییر یا بهبود عملکرد سازمان بورس و اوراق بهادار در سامان‌بخشی به وضعیت نابسامان بازار است. با این وجود تا زمانی که وزیر اقتصاد دولت جدید رای اعتماد از سوی نمایندگان نگیرد و اعضای جدید شورای عالی بورس بر مسند جایگاه قرار نگیرند، نمی‌توان انتظار اصلاح و بهبودی از سوی مدیران و متولیان بازار داشت. باید اظهار کرد محدوده یک‌میلیون و 900هزار واحدی تا یک‌میلیون و 950هزار واحدی محدوده مهمی برای بازار محسوب می‌شود و احتمال می‌رود بازار بتواند به محدوده مذکور واکنش‌هایی داشته باشد.
این کارشناس بازار سرمایه در خصوص اختصاص خط اعتباری 50همتی برای بهبود وضعیت بازار گفت: صحبت‌هایی در خصوص تزریق منابع به بازار انجام شده است. خط اعتباری در صورتی که بتواند حجم منابع مساعدی را به بازار روانه کند، می‌تواند شرایط بازار را کمی بهبود دهد. با این وجود اگر نرخ بهره تغییر چندانی نکند و سیاست‌های اصلاحی مناسبی اتخاذ نشود، وضعیت بازار با اقداماتی مانند خط اعتباری نیز حل نخواهد شد. ازطرفی به نظر می‌رسد یکی از مهم‌ترین معضلات بازار نبود نقدینگی سرشار برای تغییر روند حرکتی است. بنابراین به نظر می‌رسد خط اعتباری 50همتی بتواند در کوتاه‌مدت شریان نقدینگی را به بازار سرمایه متصل کند، اما برای بهبود وضعیت بلندمدت بازار باید زیر‌ساخت‌های اصلی و ساختارهای معیوب را مورد اصلاح قرار داد.
این کارشناس بازار در پایان افزود: در صورتی که اصلاح قیمتی شاخص کل بورس در محدوده یک‌میلیون و 900هزار تا یک‌میلیون و 950هزار واحدی به پایان برسد و اصلاح زمانی کمی ادامه پیدا کند و به وسیله خط اعتباری منابعی به بازار تزریق شود، می‌توان بهبود‌های نسبی را در کوتاه‌مدت در بازار مشاهده کرد.