ارتش اوکراین یک سامانه جنگ الکترونیکی روسی به نام «موج‌شکن – Volnorez» را در منطقه کورسک به انضمام اسنادی که ممکن است مشخصات فنی آن را فاش کند، به غنیمت گرفته‌اند.
به گزارش یورونیوز، بر اساس برخی گزارش‌ها، نیروهای نظامی اوکراین یک سامانه جنگ الکترونیکی روسی به نام «موج‌شکن – Volnorez» را در منطقه کورسک به انضمام اسنادی که ممکن است مشخصات فنی آن را فاش کند، به غنیمت گرفته‌اند.
به گزارش وبسایت اوکراینی Militarniy، سامانه مذکور که هنوز در بسته‌بندی کارخانه‌ای خود قرار داشت، برای ایجاد یک گنبد محافظ در اطراف تجهیزات نظامی به ویژه تانک‌ها، طراحی شده است تا از آنها در برابر حملات هواپیماهای بدون سرنشین محافظت کند.
این سامانه برای نخستین بار در پاییز سال گذشته در داخل واحدهای نظامی روسیه رونمایی شد و به طور خاص برای مقابله با پهپادهای موسوم به «نمای اول شخص - FPV» که یک عنصر کلیدی در جنگ‌های معاصر است، توسعه یافت.
نیروهای روسی جزئیات فنی سامانه «موج‌شکن» را مخفی نگه داشته‌اند، اما اسناد به دست آمده ممکن است بینشی در مورد قابلیت‌های آن به کارشناسان اوکراینی ارائه دهد.
این سیستم به گونه‌ای کار می‌کند که ارتباط بین پهپاد مهاجم و ایستگاه کنترل آن را مختل می‌کند و باعث می‌شود، پهپاد مورد هدف مسیر پروازی خود را گم کند و اجازه اصابت آن را می‌گیرد.
این وبسایت اوکراینی گزارش داد که سیستم «موج‌شکن» طوری طراحی شده که پس از فعال شدن، ارتباط بین یک پهپاد و اپراتور آن را مختل کند و باعث شود پهپاد از مسیر مورد نظر خود منحرف شود.
این فناوری به ویژه در برابر پهپادهای دست‌ساز نمای اول شخص معمولاً با از دست دادن سیگنال سقوط می کنند و در نتیجه تهدید آنها را خنثی می کنند، مؤثر است. بر روی همه پهپادها هم عمل نمی‌کند.
با این حال، پهپادهای غیرنظامی پیشرفته‌تری مانند «ماویچ 3 - Mavic 3» که هم توسط اوکراین و هم توسط روسیه در استفاده می‌شود، عملکرد متفاوتی دارند.
این پهپادها به گونه‌ای برنامه‌ریزی شده‌اند که در جای خود شناور شوند یا در صورت از دست دادن سیگنال، بلافاصله به نقطه پرتاب خود بازگردند و در نتیجه کمتر در معرض تداخلات سیستم «موج‌شکن» قرار می‌گیرند.
به غنیمت گرفته شدن سامانه موج‌شکن یا همان «ولنورز» می‌تواند اطلاعات ارزشمندی در مورد قابلیت‌های جنگ الکترونیک روسیه در اختیار اوکراین قرار دهد و به طور بالقوه نیروهای اوکراینی را قادر می‌سازد تا اقدامات متقابل ایجاد کنند یا فناوری‌های دفاعی خود را بهبود بخشند.
آیا پهپادها سرنوشت جنگ را رقم می زنند؟
همزمان با جنگ نیروهای انسانی، جنگ پهپادها هم میان ارتش دو کشور روسیه و اوکراین مشاهده می‌شود و دو کشور درگیر یک مسابقه تکنولوژیک هستند تا بتوانند بیشترین ضربه ممکن را به دشمن خود وارد سازند.
در این مسیر فناوری‌های جدید مانند هوش مصنوعی هم به کار می‌آید و کی‌یف و مسکو با اقداماتی چون پارازیت انداختن تلاش می‌کنند بر چالش‌های پیش‌رو غلبه کنند. اما درباره این جنگ هواپیماهای بدون سرنشین چه می‌دانیم و دو کشور در چه جایگاهی در این زمینه قرار دارند؟ چشم‌انداز پیش‌رو چگونه است؟
رایان گوری، یکی از بنیانگذاران و مدیرعامل یک شرکت فناوری پهپاد که رباتیک‌های کوچک را توسعه می‌دهد در گفتگو با نشریه نشنال اینترنست به این پرسش‌ها پاسخ می‌دهد. او می‌گوید دوران جنگ‌هایی که در آن سربازان چندین بمب روی هدفی در اطراف موقعیت خود می‌انداختند به پایان رسیده است.
او توضیح می‌دهد که پهپادهای کوچک جنگ‌ها را برای همیشه تغییر داده‌اند چرا که به یک واحد اجازه می‌دهد تا پشتیبانی هوایی خود را از راه دور انجام دهد. او در ادامه می‌گوید: «پهپادهای کوچک به نیروها اجازه می‌دهد تا حملات هماهنگ و دقیق خود را در مناطق وسیعی انجام دهند و سرعت آن را با توجه به نیاز خود تنظیم نمایند.»
استفاده از این پهپادها به ویژه برای اوکراین از آن جهت حائز اهمیت است که همچون دشمن خود یعنی روسیه از ارتش پرتعداد برخوردار نیست و از نظر نیروی انسانی در موقعیت ضیعفی قرار دارد. در نتیجه اوکراین با استفاده از این هواپیماهای بدون سرنشین هرچند نتوانسته کاملا زمین مسابقه را برابر کند اما با استفاده از این پهپادها توانسته کارهای بیشتر را با امکانات و هزینه بسیار کمتر انجام دهد.
گوری می‌گوید استفاده اوکراین از پهپادهای کوچک موجب شده تا این کشور 30 تا 40 درصد کمتر به استفاده از نیروی انسانی در خط مقدم احتیاج داشته باشد.
البته این تنها اوکراین نیست که از این فناوری استفاده می‌کند و روسها از پهپادها بهره می‌برند. خبرگزاری دولتی تاس در گزارشی خبر داده که یک توسعه دهنده پهپاد روسی در حال کار بر روی بهبود قابلیت‌های پهپادهای خود است تا بتواند آن‌را به تکنولوژی‌هایی که از سوی اوکراین استفاده می‌شود مجهز نماید. بر اساس گزارش این رسانه دولتی روسی، شرکت Veter تلاش می‌کند تا پیاده‌سازی فناوری های جدید هوش مصنوعی مرتبط بر این پهپادها را انجام دهد.
گوری در خصوص مسابقه دو کشور در جنگ پهپادها می‌گوید: «ما شاهد یک بازی موش و گربه هستیم و تکرار سریعی از رقابت و جنگ تکنولوژیکی میان دو طرف در خط مقدم مشاهده می‌شود. برای این منظور هر دو طرف به ایجاد پارازیت و محیط‌های رادیویی نیازمندند تا بتوانند به دشمن خود ضربه بزنند.»
این مسئله و ایجاد پارازیت‌ها باعث شده تا فناوری GPS در منطقه گسترده‌ای از نروژ و دریای بالتیک گرفته تا خاورمیانه با اختلال رو به رو شود. ایجاد پارازیت‌های گسترده مشکلات بسیاری را برای کشورهای پیرامون این جنگ نیز ایجاد کرده است.
اما حالا برخی از کارشناسان می‌گویند در صورتی که آخرین پیشرفت‌ها در هوش مصنوعی به کار گرفته شود ممکن است پهپادها بتوانند بر مسئله پارازیت‌ها غلبه کنند. گوری در این خصوص می‌گوید: «برای انجام مأموریت‌هایی که پارازیت‌ها در آنها گسترده است، به دادن استقلال عمل بیشتر به پهپادها بدون اینکه به انسان متکی باشد نیاز است.»
هنوز نگرانی‌هایی در مورد واگذاری کنترل بیش از حد به ماشین‌ها وجود دارد و هنوز بسیاری مخالف آن هستند و معتقدند در نهایت باید کنترل این دستگاه‌ها باید در اختیار انسان باشد تا مبادا فجایع احتمالی رخ دهد.