شناسه : ۲۸۷۵۵۵۴ - شنبه ۲۷ مرداد ۱۴۰۳ ساعت ۱۴:۳۰
ماجرای مژدگانی ۵۰هزار تومانی برای یافتن رئیس شهربانی تهران / نخستین شهید ملی کیست؟ (+عکس)
با قتل رئیس شهربانی تهران، ۴ ماه قبل از کودتای ۲۸ مردادماه، مخالفان دکتر مصدق جسارت‌شان را به رخ دکتر و طرفدارانش کشیدند. تیمسار افشار طوس با قدرت و نفوذی که داشت بسیاری از کارشکنی ها و توطئه ها را خنثی می کرد.
ماجرای کودتای 28 مرداد1332 از شب 31 فروردین همان سال با ربوده شدن سرتیپ محمود افشارطوس، رئیس شهربانی تهران، شروع شد. سرتیپ افشار از افراد وفادار به دکتر مصدق بود که حتما باید برای عملی شدن نقشه کودتا از میان برداشته می شد. این ماجرای تامل‌برانگیز ربوده شدن سرتیپ افشار را بخوانید.
به گزارش همشهری آنلاین، روزنامه اطلاعات گزارش مفصلی از ماجرای ناپدید شدن تیمسار محمود افشارطوس به این شرح منتشر کرد: «شب 31 فروردین 1332 پس از اتمام کار و طبق قرار تلفنی افشارطوس با حسین خطیبی، تیمسار افشارطوس، ساعت 9 شب در محله صفی علیشاه، کوچه خانقاه، از ماشین خود پیاده شد و راننده به کلانتری برگشت و منتظر دستور او ماند، ولی رئیس کل شهربانی کشور هیچ‌وقت بازنگشت.»
اما راز قتل سر به مهر این تیمسار وفادار به مصدق چه بود؟ چرا باید قبل از هر اقدامی رئیس شهربانی تهران از میان برداشته می‌شد و به قتل می‌رسید!؟ اردشیرآل عوض، تهران‌پژوه در این‌باره می‌گوید: «با قتل رئیس شهربانی تهران، 4 ماه قبل از کودتای 28 مردادماه، مخالفان دکتر مصدق جسارت‌شان را به رخ دکتر و طرفدارانش کشیدند. تیمسار افشار طوس با قدرت و نفوذی که داشت بسیاری از کارشکنی ها و توطئه ها را خنثی می کرد. یکی از خدمات برجسته افشارطوس، خنثی کردن توطئه قتل دکتر مصدق در نهم اسفند 1331 بود. قدرت او در شهربانی مسلماً زمینه‌سازی برای کودتا را دشوار می‌ساخت. اول اردیبهشت 1332 ساعت یک نیمه‌شب خبر مفقود شدن رئیس شهربانی را به نخست‌وزیر دادند. از سوی دولت مبلغ 50 هزار تومان مژدگانی برای یافتن رئیس شهربانی اعلام شد و به دستور دکتر مصدق، وزیر کشور پرونده را شخصاً زیر نظر گرفت.»
آل عوض در بخش دیگر صحبت‌هایش از روز ششم اردیبهشت ماه سال 1332 یاد می‌کند؛ روزی که با پیدا شدن جسد این افسر وفادار به دکتر مصدق، تهران در بهت فرو رفت. او در ادامه تعریف می‌کند: «افشارطوس وفاداری خود را بارها به شخص دکتر مصدق و دولتش اثبات کرده بود. به همین دلیل، دکتر مصدق هم به او علاقه خاصی داشت. اما بعد از جست‌وجوی‌های فراوان، جسد سرتیپ محمود افشارطوس در غار تلو در ارتفاعات لشکرک در شمال تهران پیدا شد. جسد طناب‌پیچ‌شده شهید افشارطوس درحالی‌که قرآن کوچکی که «قنادی یاس» به مشتریان هدیه می‌داد، در جیب کت افسری او قرار داشت، کشف شد. مصدق او را نخستین شهید ملی نامید.»
به گفته این تهران‌پژوه، مراسم تشییع این افسرو فادار به دکتر مصدق با حضور انبوه مردم و اکثریت دولتمردان برگزار شد و همین باعث اتحاد و همبستگی بزرگ ملی شد. دولت روز تشییع را عزای ملی اعلام کرد و پخش موسیقی از برنامه‌های رادیو حذف شد. جسد نخستین شهید ملی کشور در آرامگاه خانوادگی‌شان در قبرستان تجریش، محل فعلی بیمارستان شهدای تجریش، به خاک سپرده شد.