المپیک 2024 پاریس لحظات تلخ و شیرین زیادی برای ورزش ایران به یادگار گذاشت. مدال‌های فوق العاده تکواندوکاران و در میان آنها درخشش ناهید کیانی و مبینا نعمت‌زاده، عملکرد خیره کننده فرنگی‌کاران، کشتی‌های جذاب و جسورانه رحمان عموزاد در کشتی آزاد که البته به مدال نقره بسنده کرد، جزو شیرین‌ترین اتفاقات ورزش ایران در المپیک 2024 بود.
در مقابل شکست تیم ملی شمشیربازی در یک قدمی کسب مدال و اتفاقی که در فینال برای حسن یزدانی افتاد، جزو مواردی است که باعث ناراحتی و افسوس شد. با تمام این اوصاف شاید بتوان حسرت برانگیزترین اتفاق المپیک پاریس برای ورزش ایران را مربوط به رضا علیپور دانست. ستاره سنگنوردی جهان که صدم‌های ثانیه، با او سر سازگاری نداشتند و مانع کسب مدال شدند!
در نیمه نهایی رقابت‌های سنگنوردی در ماده سرعت بازی‌های المپیک پاریس، رضا علیپور به رقابت با لئوناردو از اندونزی پرداخت که رکورد 4.84 ثانیه را ثبت کرد. سنگنورد ایرانی رکورد خود را شکست و زیر 5 ثانیه صعود کرد اما سنگنورد اندونزی با ثبت رکوردی که 6 صدم ثانیه بهتر از علیپور بود، فینالیست شد. در دیدار رده‌بندی هم علیپور رکورد 4.88 ثانیه را ثبت کرد و تنها 14 صدم ثانیه از واتسون آمریکایی عقب‌تر بود تا دستش به مدال برنز هم نرسد و چهارم شود.
او دقایقی بعد با چشمانی گریان مقابل دوربین ایستاد و گفت: «شرمنده مردم هستم، خیلی تلاش کردم، نشد. تنهایی جنگیدم اما نشد.» صحبت‌های او بازتاب زیادی داشت و در فضای مجازی هم وایرال شد و بسیاری از ایرانی‌ها همانند علیپور به خاطر از دست رفتن مدال حسرت خوردند و نظرات زیادی در همراهی و همدلی با او منتشر کردند. در شرایطی که چند روز از بازگشت رضا علیپور به ایران می‌گذرد، او در گفت‌وگویی با تابناک ورزشی* به سؤالات مختلفی از المپیک پاریس و برنامه‌هایی که دارد، پاسخ داد.
از مصاحبه‌ات بعد از چهارمی در المپیک شروع کنیم. ناراحت بودی و اشک هایت خیلی‌ها را تحت تاثیر قرار داد...
راستش نمی‌خواستم این اتفاق بیفتد. خبرنگار تلویزیون گوشی موبایل را به سمت من گرفته بود و اصلاً فکر نمی‌کردم پخش زنده است. بعد از آن صحبت‌ها، رفتم و دقایقی بعد که روحیه و حالم کمی بهتر بود برگشتم که مصاحبه کنم، اما گفتند که صحبت‌هایت به صورت زنده پخش شد. گرچه آن لحظه و آن صحبت‌ها حال واقعی‌ام بود اما خب بچه نیستم و الان 30 سالم است و دوست نداشتم آنطور جلوی دوربین پخش زنده باشم.
از دست رفتن مدال باعث ناراحتی و حسرت خیلی از ایرانی‌ها شد و فضای مجازی پر بود از مسابقه‌ها و صحبت‌هایت!
واقعاً از همه مردم ممنونم. حجم پیام‌هایی که برایم ارسال شده، بسیار زیاد است. از همه ممنونم که با پیام‌ها و تماس‌هایشان به من دلگرمی دادند.
از لحظه‌ای بگو که تنها با 14 صدم ثانیه اختلاف مدال برنز را از دست دادی.
من با 6 صدم ثانیه اختلاف مقابل لئوناردو، دیدار فینال و شاید مدال طلا را از دست دادم. آن هم مقابل رقیبی که قبل از این بارها حذفش کرده بودم. در آن دیدار موقع صعود در یک لحظه پای چپم روی دیواره سُر خورد و کمی تعادلم را از دست دادم و شاید 15-10 صدم ثانیه عقب افتادم. در ادامه توانستم چند صدم ثانیه را جبران کنم اما برای برد کافی نبود.
در بازی رده‌بندی چه اتفاقی افتاد؟
در دیدار رده‌بندی برای مدال برنز، بی معرفت‌ها نگذاشتند نفس بگیرم. واتسون بیشتر از من استراحت کرد و نفسش برگشته بود.
یعنی برنامه‌ریزی مسابقات مشکل داشت؟
برنامه‌ریزی ایرادی نداشت، داورها اجازه ندادند نفس بگیرم. واتسون استراحت بیشتری نسبت به من داشت و وقتی داور گفت برو برای مسابقه، گفتم نفس ندارم. در هر حال تایم استراحت به من ندادند و نمی‌توانستم بیشتر اعتراض کنم چون ممکن بود کارت قرمز بدهند و حذفم کنند.
بنابراین اگر داورها چند دقیقه زمان می‌دادند، ممکن بود شرایط تغییر کند؟
بدن من خسته بود و اوج انرژی‌ام نبود چون بلافاصله بعد از دیدار نیمه نهایی، باید صعود بعدی را انجام می‌دادم. همین موضوع باعث شد 4 صدم ثانیه اوت کردم و این در شرایطی است که به صورت عادی باید زمانم نسبت به صعود قبلی بهتر می‌شد و مثلاً روی زمان 4.7 قرار می‌گرفتم.
تا سال 2022 بهترین صعودها با زمان بالای 5 ثانیه بود اما بعد از آن رکوردها به زیر 5 ثانیه ارتقا یافت و خودت هم در المپیک موفق شدی زیر 5 ثانیه دیواره را صعود کنی. چه اتفاقی افتاد که به یکباره رکوردها در دنیا جهش اینچنینی داشت؟
همه چیز تکنیک است و امکانات حرف اول را می‌زند. وقتی رشته‌ای المپیکی می‌شود، خیلی چیزها حرفه‌ای‌تر می‌شود. سال 2017 رکورد جهان را به نام ایران شکستم و تنها رکوردداری هستم که 4 سال آن را در اختیار داشتم. آن زمان برای شکستن رکورد جهان تمام قواعد این رشته تغییر کرد و در ادامه بعضی از کشورها و قهرمان‌هایشان، تکنیک من را روی ناراساکی ارتقا دادند و شرایط تغییر کرد.
بنابراین وضعیت رشته سنگنوردی سرعت در چند سال اخیر متحول شده و رقیبان از تو که رکورددار جهان بودی، سبقت گرفته‌اند!
طبیعتاً برای پیشرفت در هر رشته ورزشی، امکانات خیلی مهم است. من مجبور بوده‌ام در سرمای منفی 4 درجه شهرم تمرین کنم و صعود داشته باشم. گاهی آتش روشن کرده‌ام و با پوشیدن دو کاپشن و دو شلوار، تمریناتم را انجام داده‌ام. اینطور شده که ما از رقبا عقب مانده‌ایم، وگرنه نه آنها اعجوبه هستند و نه ما تنبل. آنها یک نفر نیستند، بلکه یک کشور هستند.
نکته جالب این است که بلافاصله بعد از بازگشت از پاریس تمرینات را شروع کردی و ویدیوهایی از آن را هم در صفحه شخصی‌ات منتشر کردی!
بله؛ روزی که رسیدم ایران از صبح فردایش، تمریناتم را شروع کردم. کلا نمی‌توانم زیاد استراحت کنم. من با تمریناتم به سلول‌های بدنم پیغام می‌دهم که هنوز بازی تمام نشده. به نظر من اگر بعد از شکست، استراحت کنی انگار که تسلیم شده‌ای، یعنی درون بدن چنین احساسی می‌کند. برای همین چه ببرم و چه ببازم برای اینکه در اجزای بدنم «سِیو» شود که چیزی تمام نشده، بلافاصله تمرین می‌کنم. المپیک پاریس برایم یک پروژه موفق یا ناموفق بود که تمام شد و باید برای پروژه‌های بعدی آماده شوم.
الان هم تمریناتت را در همان باشگاهی انجام می‌دهی که گفتی شبیه دخمه است؟
دقیقاً همانجا هستم. البته خودم به آن می‌گویم «گور دخمه». اینجا قبرستان تاریک تمرینات من است! شاید بگویید خب چرا در باشگاه دیگری تمرین نمی‌کنم. واقعیت این است که خیلی موارد باید رعایت شود. تمرینات من سنگین است و مثلاً زمان‌های استراحتم نباید به هم بخورد.
تو لقب یوزپلنگ آسیا را یدک می‌کشی و ادای احترام خاص سنگنورد نیوزلندی بعد از اینکه مقابل تو به پیروزی رسید، نشان دهنده اعتبار و جایگاهت در سنگنوردی دنیاست...
آن حرکت سنگنورد نیوزلندی نشان دهنده معرفت خودش است. خوشحالم که چنین قهرمان‌هایی در رشته سنگ نوردی حضور دارند. من 21 مدال جهانی دارم و شاید 14 مسابقه دهنده حاضر در پاریس، روی هم اندازه من مدال داشته باشند. من قواعد و قوانین سنگنوردی رشته سرعت را تغییر دادم و با آرای مردمی به عنوان برترین ورزشکار سال 2017 جهان در رشته های غیرالمپیکی دست یافتم. چون این انتخاب با آرا مردمی بود، می‌دانم که رئیس فدراسیون جهانی توانست به این موضوع برای المپیکی شدن سنگ نوردی استناد کند با این دلیل که این رشته مخاطبان زیادی در سراسر دنیا دارد.
ساموئل واتسون سنگنورد آمریکایی هم چند روز بعد از دیدار رده‌بندی، در صفحه شخصی‌اش به تمجید از تو پرداخت. او خطاب به تو نوشت که برای این ورزش یک افسانه و برای دنیا یک قهرمان هستی. پاسخت به واتسون چیست؟
در وهله اول خوشحالم و دنیا با حضور قهرمانانی چون واتسون جای خیلی بهتری می‌شود. مطمئنم این رشته با بودن قهرمانان نسل جدید، رشد می‌کند. باید بگویم که خودم هم همیشه سعی کرده‌ام به قهرمان‌ها و پیشکسوت‌ها احترام بگذارم.
چه هدف و برنامه‌ای برای المپیک 2028 لس‌آنجلس داری؟
همه تلاشم این است که با اختلاف قهرمان و باعث خوشحالی مردم شوم. تمام هدفم این است که مدال نگرفتن در پاریس و محبت‌های مردم را جبران کنم.
به نظر می‌رسد جزو ورزشکارانی هستی که مردم و شادی آنها برایت خیلی مهم است؟
برای من کسب مدالی مهم است که مردم با آن خوشحال شوند و از آن انرژی می‌گیرم. واقعیت این است که برای ادامه دادن و حضور در مسابقات بعدی، دلیل دومی ندارم. تنها دلیلم این است که مدال نگرفتن در پاریس را برای مردم جبران کنم، وگرنه دنبال هیچ چیزی نیستم.
* گفت و گو: مهدی ملکی