آسم بیماری مزمن مجاری هوایی است که با پاسخ بیش‌ازحد مجاری هوایی به طیف وسیعی از محرک‌ها شناخته می‌شود؛ این پاسخ بیش‌ازحد، منجر به التهاب و انسداد مجاری هوایی می‌شود. آسم یک بیماری حمله‌ای است که در فواصل معین بروز می‌نماید، معمولاً حملات آسم، کوتاه‌مدت است و هر حمله بیش از چند دقیقه تا چند ساعت طول می‌کشد.
به گزارش غفاری دایت، به‌طور طبیعی در هر بار تنفس، هوا از طریق بینی وارد گلو شده و ازآنجا به داخل مجاری هوایی رفته و درنهایت وارد شش‌ها می‌شود. درون شُش کیسه‌های زیادی با دیواره‌ی پر از رگ وجود دارد که از طریق آن‌ها اکسیژنی که در هوا وجود دارد وارد جریان خون می‌شود.
علائم آسم زمانی بروز پیدا می‌کند که مجاری هوایی متورم شده و ماهیچه‌هایی که در اطرافشان قرار دارد، منقبض می‌شود. بعلاوه، مجاری هوایی با ترشحات مخاطی پر می‌شوند و همین موضوع باعث می‌شود که هوای کمتری وارد شش‌ها شود. این اتفاقات سبب بروز حملات آسم شده که با سرفه‌های شدید و احساس گرفتگی در قفسه‌ی سینه همراه است.
علائم آسم
علائم آسم عبارت‌اند از:
- سرفه‌ی خشک یا همراه با خلط اندک
- خس‌خس سینه
- تنگی نفس
- احساس فشار در قفسه‌ی سینه
- خستگی
علل و عامل محرک آسم
همان ماده‌ای که باعث ایجاد حمله آسم می‌شود، عامل محرک آسم است. عامل محرک باعث واکنش‌هایی در بدن می‌شود که درنهایت موجب تنگی راه‌های تنفسی و بروز حمله آسم می‌شود و تنفس را دشوار می‌سازد.
برخی از شایع‌ترین عوامل محرک آسم عبارت‌اند از:
- عوامل آلرژی‌زا در فضای باز، مانند گرده‌های علف، چمن، درختان و گیاهان
موادی که باعث ایجاد حساسیت و پاسخ بیش‌ازحد دستگاه ایمنی می‌شوند را مواد حساسیت‌زا یا آلرژی می‌نامند. اکثر آلرژن‌های ایجادکننده آسم به‌وسیله هوا منتقل می‌شوند و برای ایجاد یک حالت حساسیت لازم است که به مقدار کافی در هوا موجود باشند؛ پس‌ازآنکه حساسیت ایجاد شد، در برخورد‌های بعدی بیمار نسبت به آلرژن عکس‌العمل شدیدتری نشان می‌دهد به‌طوری‌که مقادیر جزئی از آلرژن موجب تشدید قابل‌ملاحظه بیماری خواهد شد. این نوع آسم را که توسط آلرژن‌ها ایجاد می‌شود آسم آلرژیک می‌نامند؛ غالباً فصلی بوده و به‌طور شایع در کودکان و جوانان دیده می‌شود.
- عوامل آلرژی‌زا در داخل منزل، مانند شوره حیوانات خانگی، گردوغبار، کپک‌ها
- مواد آلوده‌کننده، مانند دود، بخارهای شیمیایی یا مواد معطر قوی
علل محیطی ایجاد آسم معمولاً با شرایط آب‌وهوا که باعث افزایش غلظت آنتی‌ژن‌‌ها و مواد آلوده‌کننده موجود در هوا می‌شوند، ارتباط دارد. این شرایط معمولاً در شهرهای صنعتی بزرگ و مناطق شلوغ شهر فراهم بوده و غالباً با تغییر درجه حرارت و سایر عواملی که باعث ایجاد توده‌هوای راکد می‌شوند، همراه است. در این شرایط اگرچه در کلیه افراد جامعه علائم تنفسی پیدا می‌شود ولی شخص مبتلابه آسم با شدت بیشتری درگیر می‌شود.
- سرماخوردگی، آنفلوانزا و سایر بیماری‌ها
فعالیت فیزیکی می‌تواند باعث بروز آسم شود و همچنین ممکن است حمله آسم را تشدید نماید. استنشاق هوای سرد در ضمن ورزش به‌طور قابل‌ملاحظه‌ای باعث افزایش شدت حملات آسم می‌شود، درصورتی‌که استنشاق هوای گرم و مرطوب ممکن است باعث کاهش و یا قطع حمله آسم گردد؛ بنابراین فعالیت‌های ورزشی از قبیل سرسره روی یخ، اسکی و هاکی روی یخ بیشتر از شنا در استخر گرم و سرپوشیده دارای اثرات تحریکی بر روی مجاری هوایی است.
- شرایط آب و هوایی، مانند هوای سرد، بسیار خشک، بسیار مرطوب یا هنگام وزش باد
- برخی داروها
بعضی افراد که آسم دارند، به مصرف آسپرین یا برخی داروهای ضدالتهابی حساس می‌باشند و مصرف آن در این افراد باعث ایجاد حمله آسم می‌شود.
در برخی موارد استنشاق ماده‌ای که به‌طور مرتب در محیط کار وجود دارد باعث ایجاد آسم می‌شود که این حالت را آسم شغلی می‌نامند. تقریباً حدود 200 ماده مصرفی در مکان‌ها کاری وجود دارند که به‌عنوان آغازکننده آسم شناخته‌شده و عبارت‌اند از: رزین‌ها، چسب‌ها و لاستیک خام، آنزیم‌های بیولوژیک و برخی مواد شیمیایی به‌خصوص ایزوسیانید که در رنگ‌کاری با اسپری به کار می‌رود.
عفونت‌های تنفسی شایع‌ترین علت ایجادکننده حملات حاد آسم می‌باشند. تحقیقات نشان داده است که عفونت‌های تنفسی با منشأ ویروسی، باعث حمله حاد آسم می‌شوند و شواهدی وجود ندارد که نشان دهد عفونت‌های باکتریایی نقشی در این پدیده دارند.
در حال حاضر اطلاعات فراوانی وجود دارد که نشان می‌دهد عوامل روانی قادرند سبب تشدید یا تخفیف بیماری آسم شوند
عواملی که ممکن است دچار آسم و یا الرژی شوید
-
داشتن یک بیماری مرتبط با آلرژی، مانند اگزما، آلرژی غذایی یا تب یونجه - اینها به عنوان شرایط آتوپیک شناخته می شوند.
-
داشتن سابقه خانوادگی آسم یا شرایط آتوپیک
-
داشتن برونشیولیت - یک عفونت شایع ریه در دوران کودکی
-
قرار گرفتن در معرض دود تنباکو در کودکی
-
سیگار کشیدن در دوران حاملگی
-
تولد نارس (قبل از 37 هفته) یا با وزن کم هنگام تولد
-
برخی از افراد نیز ممکن است از طریق شغل خود در معرض خطر ابتلا به آسم باشند.
درمان آسم با داروی گیاهی
برخی از انواع داروهای گیاهی آسم می‌توانند به بهبود علائم این بیماری و کاهش حملات آسم، کمک کنند. استفاده از این گیاهان در کنار داروهای پزشکی تجویزشده، کیفیت زندگی افراد مبتلابه این بیماری را بهبود خواهد بخشید. گیاهانی که حاوی آنتیاکسیدانهایی چون بتاکاروتن و ویتامین‌های C و E هستند ممکن است به کاهش التهاب در مجاری هوایی ریه کمک کنند.
از سیر می‌توان به‌عنوان یک داروی گیاهی آسم نام برد. این گیاه به دلیل داشتن ماده‌ای به نام آلیسین، از خواص ضدالتهابی بسیار خوبی برخوردار است. از این ماده به‌عنوان یک آنتی‌اکسیدان بسیار قوی نیز یاد می‌شود. آسم به‌عنوان یک بیماری التهابی شناخته می‌شود، بنابراین مصرف سیر می‌تواند به شکل‌های مختلف به بیماران مبتلابه آسم کمک کند.
زنجبیل یکی دیگر از گیاهان دارویی است که دارای خواص ضدالتهابی بوده و در بهبود آسم شدید مؤثر است. استفاده از این گیاه دارویی بسیار ساده است. شما میتوانید از آن به‌عنوان یک طعمدهنده در غذاهای روزمره‌ی خود استفاده نمایید. همچنین مانند بسیاری از گیاهان دارویی، میتوانید از چای آن استفاده نمایید.
مصرف عسل به دلیل خواص ضدالتهابی که دارد، به بیماران آسمی توصیه می‌شود. این بیماران معمولاً با سرفه مواجه هستند و مصرف عسل از گذشته برای درمان التهابات گلو و سرفه رایج بوده است. این ماده‌ی شیرین به‌طور قابل‌توجهی می‌تواند بزاق دهان را تحریک نماید. زمانی که بزاق بیشتر ترشح می‌شود، تحریک راه‌های هوایی ریه کاهش می‌یابد. این امر درنهایت سبب می‌شود تا فرد کمتر سرفه کند.
یکی دیگر از داروهای گیاهی که می‌تواند بیماری آسم را بهبود بخشد، بذر کتان است. این گیاه منبع بسیار خوبی از امگا 3 است. اگر در غذای رژیمی خود تمایلی برای خوردن ماهی ندارید، میتوانید از این گیاه استفاده نمایید. روغنهای امگا 3 می‌توانند در کاهش التهابات راه‌های هوایی ریه‌ها و بهبود عملکرد آن‌ها در افراد مبتلابه آسم، بسیار مفید باشند. همچنین، این دانه‌ی گیاهی سرشار از ماده‌ی معدنی منیزیم است. منیزیم از انقباض و تحریک ارگانهای مختلف ریه جلوگیری می‌کند؛ که این موضوع نیز باعث کاهش حملات آسم می‌شود.
این گیاه دارای خواص آنتی‌بیوتیک بسیار قوی است و استفاده از آن در رژیم لاغری و رژیم غذایی افراد مبتلابه آسم سبب می‌شود تا در برابر التهابات مقاومت بیشتری داشته باشند. از این گیاه معمولاً به‌صورت دمنوش لاغری استفاده می‌شود.
نوشیدنی مؤثر در درمان آسم
علاوه بر داروهای گیاهی که برای درمان آسم مؤثر هستند، دم‌نوش‌ها و میوه‌هایی هم وجود دارد که برای درمان آسم تجویز می‌شوند. این دم‌نوش‌ها و میوه‌ها شامل:
این دمنوش شامل مواردی مانند ویتامین B، تقویت‌کننده مغز و اعصاب و قلب، ضد یبوست مزمن، مانع از ریزش و سفید شدن مو، تحریک سوخت‌وساز سلول‌های زنده و فعالیت پیاز مو، کاهش کلسترول خون، رفع اختلالات تنفسی و آسم، توازن قند خون و تنظیم ضربان قلب می‌شود.
این دمنوش تقویت‌کننده حافظه، تقویت‌کننده قلب و عروق، اشتهاآور، کمک‌کننده به هضم غذا، ضد نفخ، شفابخش بیماری یرقان، پاک ساز کبد و دافع صفرا هست همچنین از این دمنوش به‌عنوان ضد صرع قوی، رفع عفونت‌های عصبی و جلوگیری از تنگی نفس استفاده کرد.
نعناع خواص فراوانی دارد که ازجمله آن‌ها می‌توان به تسکین درد گلو، سرفه و تقویت دستگاه تنفسی اشاره کرد. دمنوش، شربت و استشمام بوی نعناع برای مبتلایان به آسم یا تنگی نفس توصیه می‌شود.
آویشن داروی طبیعی سرماخوردگی، گرفتگی صدا، سرفه و به‌طورکلی درمان گیاهی تنگی نفس است
میوه‌های مؤثر در درمان آسم
انگور سیاه، خاصیت کاهش و جلوگیری از علائم آسم و مشکلات نفسی را دارد. آسم و مشکلات تنفسی، معمولاً به دلیل عفونت ناشی از گردوغبار و آلاینده‌هایی که وارد دستگاه تنفسی می‌شوند، به وجود می‌آیند.
انگور قرمز دارای ارزش‌های درمانی مهمی است که می‌تواند آسم را درمان کند. قدرت هیدراته کردن انگور بالاست که باعث افزایش رطوبت ریه‌ها و درنتیجه درمان آسم می‌شود... انگور به‌عنوان میوه‌ای که دارای ارزش درمانی بالایی برای آسم است، در نظر گرفته می‌شود.
مصرف مرتب آب سیب می‌تواند از احتمال ابتلا به آسم که یک اختلال آلرژیک با حساسیت بالا است، پیشگیری کند. آدم‌هایی که مرتب سیگار می‌کشند نیز می‌توانند روی این میوه‌ی تازه‌ی لذت‌بخش حساب کنند تا خودشان را در برابر بیماری‌های انسدادی ریه ایمن کنند. مصرف آب و روغن معطر سیب زرد برای درمان اختلالات تنفسی مانند گرفتگی قفسه سینه، گلودرد، آسم، آنفولانزا، سرماخوردگی، تنگی نفس و برونشیت مفید است.
سیب قرمز حاوی ترکیباتی است که می‌تواند به مبارزه با آسم کمک کند. سیب‌های غنی از آنتی‌اکسیدان ممکن است به محافظت از ریه‌ها در برابر آسیب اکسیداتیو کمک کنند. پوست سیب حاوی یک فلاونوئید به نام کوئرستین است که می‌تواند به تنظیم سیستم ایمنی و کاهش التهاب کمک کند. سیب به این دو شیوه بر آسم و واکنش‌های آلرژیک تأثیر می‌گذارد. سیب‌ها حاوی ترکیبات آنتی‌اکسیدان و ضدالتهابی هستند که می‌توانند به تنظیم پاسخ‌های سیستم ایمنی کمک کرده و از بدن در مقابل آسم محافظت کنند.
این میوه پاییزی خوشمزه برای درمان آسم بسیار مفید است.
آسم بیماری است که گاهی اوقات به دلیل مراعات نکردن برخی از نکات فرد مبتلا دچار حمله شده و تا بازگشتن به حالت عادی زمان کوتاهی را سپری می‌کند. یکی از مواردی که در کار درمان آسم مؤثر است پرهیز غذایی است. پرهیز از غذاهای پرنمک و غذاهایی که حاوی مواد افزودنی هستند و همچنین غذاهای سرخ‌شده و چرب. پس برای اینکه افراد بیمار کمتر دچار حمله شده و از عوارض بیماری رنج ببرند، بهتر است برنامه غذایی برای خود داشته باشند که تمامی این موارد در آن رعایت شده باشد.
