واکسن‌های مهمی که باید تزریق شوند/ دستاورد‌های مهم پزشکی در تاریخ بشر

 از زمان پیدایش انسان بیماری همواره همراه همیشگی انسان بوده و از سویی برخی عوامل در گسترش آن تاثیر بیشتری داشته است. ویروس‌های بسیاری وارد بدن انسان شده و او را درگیر بیماری کرده‌اند حتی زمانی جان تعداد قابل توجهی از مردم دنیا را نیز گرفته است.

به گزارش آنا، با پیشرفت علم در حوزه سلامت، به مرور بیماری‌ها شناخته و برای درمان آن‌ها دارو‌های متفاوتی ساخته شده است به طوری که برخی از بیماری‌ها دیگر ترسناک نبوده و به راحتی درمان می‌شوند درحالی که تا قبل از ساخت واکسن یا داروی مناسب آن بیماری بسیار مرگ بار بوده است.

تولید واکسن‌های مختلف برای هر بیماری یکی از دستاورد‌های مهم پزشکی در تاریخ بشر است که به کاهش، کنترل و پیشگیری از انواع بیماری‌ها منجر شده است.

HPV

ویروس پاپیلوما انسانی یا همان HPV معروف که این روزها زیاد به گوشمان می‌رسد یک ویروس شایع است که می‌تواند منجر به عفونت‌های مختلف، از جمله زگیل‌های تناسلی و برخی انواع سرطان‌ها، از جمله سرطان دهانه رحم، شود.

واکسن این بیماری به منظور پیشگیری از عفونت با انواع خاصی از این ویروس ساخته شده است و می‌توانند به کاهش خطر ابتلا به سرطان‌های مرتبط با HPV کمک کنند.

واکسن آنفولانزا

واکسن آنفولانزا هرساله برای پیشگیری از سویه‌های مختلف این ویروس‌ تولید می‌شود و توصیه پزشکان بر این است که قبل از آغاز فصل سرما مردم حتما آن را تزریق کنند.

پیشگیری از بیماری، کاهش شدت بیماری و حفاظت از جامعه از مزایای تزریق واکسن آنفولانزا است. پزشکان توصیه می‌کنند افراد بالای 65 سال، کودکان کمتراز 5 سال، زنان باردار و افراد با بیماری‌های مزمن (مثل دیابت، آسم و بیماری‌های قلبی) حتما این واکسن را دریافت کنند.

پنوموکوک

پنوموکوک نوعی باکتری است که می‌تواند عفونت‌هایی چون ذات‌الریه، مننژیت، گوش را ایجاد کند. این باکتری یکی از علل شایع عفونت‌های تنفسی و بیماری‌های شدید در کودکان و بزرگسالان است.

مننژیت به عفونت غشای مغز و نخاع گفته می‌شود که می‌تواند عوارض جدی داشته باشد

پنوموکوک دو نوع واکسن شایع دارد که PCV پلی‌ساکارید کنژوگه و PPSV پلی‌ساکارید از جمله آنها است. کودکان زیر 2 سال، بزرگسالان بالای 65 سال، افراد با بیماری‌های مزمن (مانند دیابت، بیماری‌های قلبی، و بیماری‌های ریوی) و افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند در اولویت دریافت این واکسن هستند.

سرخک

بیماری سرخک یکی از این بیماری‌هااست که با ساخت و تزریق واکسن کنترل شده است. سرخک یک بیماری عفونی است که در اثر یک ویروس دربدن ایجاد می‌شود. معمولا کودکان در دوران کودکی مبتلا به این بیماری می‌شوند. تب، سرفه، آبریزش بینی، گلودرد، ملتهب شدن چشم و بثورات پوستی از علائم بیماری سرخک است.

اولین علائم سرخک تب بالا است که معمولا یک هفته تا 10 روز پس از ورود ویروس به بدن نمایان می‌شود. بثورات معمولاً روی صورت و بالای گردن ظاهر می‌شود. در طی حدود 3 روز، بثورات گسترش می‌یابد و در نهایت به دست‌ها و پا‌ها می‌رسد. این بیماری که زمانی بسیار رایج بود، در حال حاضر می‌تواند برای همیشه با واکسن، از ابتلا به آن پیشگیری کرد.

واکسن MMR در دهه 1960 برای سرخک، سرخجه و اوریون ساخته شده است. براساس آمار سازمان جهانی بهداشت از سال 2000 تا 2019، همه گیری بیماری سرخک 73 درصد کاهش یافته است.

فلج اطفال

فلج اطفال بیماری ویروسی است که معمولا دستگاه گوارش و دستگاه عصبی مرکزی را درگیر می‌کند ویروس این بیماری از طریق دهان و بینی وارد بدن شده و در مجرای گوارشی تکثیر و در کل بدن پخش می‌شود. این بیماری معمولا از طریق تماس با خلط آلوده دهان یا بینی بیمار یا از طریق تماس با مدفوع آلوده منتقل می‌شود.

7 تا 14 روز زمان نیاز است تا علائم اولیه این بیماری در بدن نمایان شود. ویروس بیماری فلج اطفال بسیار مسری است به طوری که اگر فرد بیمار نباشد هم می‌تواند آن را انتقال دهد. تب، گلودرد، سردرد، استفراغ، خستگی، کمر درد یا سفت شدن عضلات کمر، گردن درد و احساس درد در عضلات از علائم این بیماری است.

واکسن IPV و OPV واکسنی است که بریا این بیماری ساخته شده و واکسیناسیون جهانی آن از سال 1950 در تمام دنیا آغاز شد. با تزریق این واکسن از سال 1988 تا 2021، موارد فلج اطفال در سطح جهانی بیش از 99 درصد کاهش یافته است.

هپاتیت B

هپاتیت B عفونتی است که به کبد آسیب زده و می‌تواند موجب بروز سرطان کبد شود. این بیماری مسری است و از طریق رابطه جنسی، استفاده مشترک از مسواک و تیغی که خونی است، استفاده مشترک از سرنگ، فرو رفتن سوزن آلوده به ویروس هپ B در بدن و از مادر به جنین منتقل شود.

واکسن هپاتیت B از سال 1982 در دسترس قرار گرفت و به عنوان بخشی از برنامه‌های واکسیناسیون ملی در بسیاری از کشور‌ها تزریق می‌شود. با افزایش نرخ واکسیناسیون، شیوع هپاتیت B در بسیاری از کشور‌ها کاهش یافته است به طوری که در برخی مناطق، نرخ عفونت به کمتر از 1 درصد رسیده است.

دیفتری، کزاز و سیاه سرفه

دیفتیری یک بیماری باکتریایی است که واگیر زیادی دارد و معمولا دستگاه گوارش را درگیر می‌کند. این بیماری باعث ایجاد غشایی کاذب در حلق وحنجره شده که از عوارض آن گلودرد، ورم خوضیه، تب، سرفه، و گرفتگی صدا است اگر شدید شود می‌تواند موجب ایجاد ناراحتی‌های قلبی، کلیوی، و فلج دست و پا شود.

کزاز هم نوعی بیماری عفونی است که معمولا با اسپاسم‌های دردناک متناوب ماهیچه‌های اسکلتی که معمولاً از آرواره‌ها شروع شده و به سایر نقاط بدن سرایت می‌کند، مشخص می‌شود. برخی از اسپاسم‌ها به قدری شدید هستند که گاهی باعث شکستن استخوان‌ها و می‌شوند. تب، عرق شدید، سردرد، دشواری در بلع غذا، افزایش ضربان قلب و افزایش فشار خون از دیگر علائم این بیماری است که معمولاً بین 3 تا 21 روز پس از آلودگی ظاهر می‌شوند.

سیاه سرفه نیز بیماری باکتریایی است که با حملات شدید سرفه خود را نشان می‌دهد. علت نام گذاری این بیماری نیز این است که در اثر سرفه‌های شدید صورت کبود می‌شود. به همین دلیل این بیماری را سیاه سرفه نامگذاری کرده‌اند.

واکسن DTP ترکیبی برای پیشگیری از دیفتری، کزاز و سیاه سرفه طراحی شده است و از دهه‌های گذشته در برنامه‌های واکسیناسیون عمومی تزریق می‌شود. با گسترش این واکسن، موارد ابتلا به این بیماری‌ها به شدت کاهش یافته و بسیاری از کشور‌ها موفق به کنترل کامل آنها شده‌اند.

اوریون

اوریون یک بیماری ویروسی است که از طریق بزاق، ترشحات بینی و منتقل می شود. علائم اوریون معمولاً در عرض دو هفته پس از قرار گرفتن در معرض ویروس ظاهر می شود. خستگی، بدن درد، سردرد، از دست دادن اشتها و تب با درجه پایین از علائم این بیماری است.

واکسن MMR واکسنی است که می‌تواند در برابر بیماری اوریون ایمنی ایجاد کند. با افزایش نرخ واکسیناسیون، موارد ابتلا به اوریون به طور چشمگیری کاهش یافته است.