توقف در فرانسه؛ اجباری یا اتفاقی؟
شنبه شب رسانه‌های فرانسه از بازداشت پاول دوروف، هم‌بنیان‌گذار و مدیرعامل تلگرام، در فرودگاهی در حومه پاریس به خاطر اتهاماتی مربوط به این پیام‌رسان خبر دادند. دوروف که متولد شهر سن‌‌پترزبورگ در روسیه است، در پروازی با هواپیمای شخصی خود از مبدا کشور آذربایجان در فرودگاه بوروژ در حومه پاریس توقف می‌کند و بلافاصله بازداشت می‌شود. هنوز مشخص نیست که این یک توقف اجباری بوده است یا اتفاقی. پاول دوروف که شهروندی دو کشور امارات متحده عربی و فرانسه را دارد، اغلب به کشورهای اتحاد جماهیر شوروی و آمریکای جنوبی سفر می‌کرد و به ندرت اتفاق می‌افتاد که به کشورهای اروپایی برود. شاید به همین خاطر است که برخی این توقف در حومه پاریس را اجباری تلقی می‌کنند. در همین راستا یک منبع آگاه گفته است که مشخص نیست چرا پاول دوروف چنین اشتباهی کرد، وقتی می‌دانست که در فرانسه به عنوان شخص نامطلوبی شناخته می‌شود.
خبرگزاری فرانسه به نقل از مقاماتی که نخواستند نام‌شان فاش شود، گزارش داد که آژانس OFMIN - که در زمینه پیشگیری از خشونت علیه کودکان فعالیت می‌کند- جرایمی از جمله کلاهبرداری، قاچاق مواد مخدر، زورگویی سایبری، کودک‌آزاری و جرایم سازمان یافته را به مدیرعامل تلگرام نسبت داده است. این در حالی است که او تحت تعقیب FRP فرانسه (یک پایگاه داده فرانسوی درباره مجرمان و افراد تحت تعقیب که توسط وزارت کشور فرانسه اداره و توسط پلیس ملی و سایر سازمان‌های مجری قانون این کشور استفاده می‌شود) قرار داشته و دادگستری فرانسه معتقد است که عدم مدیریت و نظارت درست بر محتوای منتشر شده در تلگرام، رواج فعالیت‌های مجرمانه در این پیام‌رسان، عدم همکاری با نیروهای امنیتی و همچنین ارائه ابزارهای رمزگذاری از جمله مهم‌ترین اتهامات پاول دوروف به حساب می‌آیند. از طرفی، این میلیاردر روسی- فرانسوی به عدم انجام اقدامات لازم در برابر استفاده مجرمانه از پیام‌رسان تلگرام هم متهم است. شبکه‌های تلویزیونی TF1 و BFM به نقل از منابع ناشناس اعلام کردند که تحقیقات روی فقدان عملکرد درست ناظران محتوا متمرکز شده است و پلیس معتقد است که این وضعیت اجازه داده تا فعالیت‌های مجرمانه در بستر برنامه پیام‌رسان تلگرام بدون هیچ مانعی ادامه پیدا کند. یکی از بازرسان به خبرگزاری فرانسه گفته است که از ورود پاول دوروف به فرانسه آن هم بعد از حکمی که در این کشور علیه او صادر شده بود، غافلگیر شدند. او در ادامه تاکید کرد که دیگر باید به فرار تلگرام از مجازات پایان داد.
اتهامات متعدد یک شهروند جهانی
پیام‌رسان تلگرام که در حال حاضر نزدیک به یک میلیارد نفر کاربر در سراسر جهان دارد، به خصوص در روسیه، اوکراین و کشورهای عضو اتحاد جماهیر شوروی سابق محبوب است؛ تا جایی که پس از آغاز درگیری‌های روسیه و اوکراین در اوایل سال 2022 میلادی، تلگرام به میدان جنگ مجازی این دو کشور تبدیل شد و مقامات هر دو کشور از آن به‌شدت استفاده می‌کنند. این در حالی است که پاول دوروف در ماه آوریل سال 2014 و یک سال بعد از راه‌اندازی تلگرام به دلیل اختلافات جدی با مقامات دولت روسیه، از این کشور فرار کرد. در واقع دولت روسیه چندین بار از دوروف خواسته بود سیاست‌های تلگرام مبنی بر عدم اجازه دسترسی به افرادی غیر از مدیران این پیام‌رسان به اطلاعات کاربران را تغییر بدهد و در غیر این صورت باید تلگرام را مسدود و تعطیل کند. پاول دوروف اما بر موضع خود پافشاری کرد و در نهایت ناچار به فرار از کشورش شد و در پیامی با تاکید بر اینکه دیگر کار در روسیه ممکن نبود و در خارج از کشور بهتر می‌تواند کار و پیشرفت کند، اعلام کرد که دیگر قصد بازگشت به روسیه را ندارد.
در حال حاضر مدیرعامل تلگرام چند سالی است که در دبی زندگی می‌کند با ثروتی در حدود 15.5 میلیارد دلار (طبق اعلام مجله فوربس تا ماه اوت سال جاری میلادی) بارها اعلام کرده که دولت‌های مختلف برای همکاری به او فشار می‌آورند، اما تلاش می‌کند تا این پیام‌رسان بی‌طرف باقی بماند. دوروف در ماه آوریل امسال در مصاحبه‌ای با یک خبرنگار آمریکایی درباره ترک روسیه و جست‌وجو برای مکانی جهت تاسیس مقر شرکتش در شهرهای برلین، لندن، سنگاپور و سن‌فرانسیسکو گفت: «من ترجیح می‌دهم آزاد باشم تا اینکه از هر کسی دستور بگیرم.»
یکی از بازرسان به شبکه تلویزیونی TF1 گفته است که پاول دوروف قطعا به بازداشت موقت فرستاده می‌شود. او همچنین گفت: «تعداد بی‌شماری جرم و جنایت روی پلتفرم او رخ داده است و هیچ اقدامی برای مدیریت یا همکاری در مقابله با آنها انجام نمی‌دهد. با این حال دوروف به دلیل ثروت زیاد، منابع کافی برای انجام اقدامات قانونی جهت خروج از زندان خواهد داشت.» رسانه‌های فرانسه اعلام کردند پلیس فرانسه معتقد است که این وضعیت به رواج فعالیت‌های مجرمانه در پیام‌رسان دامن می‌زند و احتمالا به زودی اتهاماتی علیه دوروف مطرح می‌شود.
بلافاصله پس از انتشار خبر بازداشت پاول دوروف، وزیر امور خارجه روسیه اعلام کرد سفارت این کشور در پاریس مشغول شفاف‌سازی وضعیت مدیرعامل تلگرام است و از سازمان‌های غیردولتی خواست تا خواستار آزادی او شوند. ماریا زاخاروف، سخنگوی وزارت خارجه روسیه هم در پستی در پیام‌رسان تلگرام بازداشت پاول دوروف را تایید کرده است. تاس، خبرگزاری دولتی روسیه، به نقل از وزارت خارجه این کشور گزارش کرده است که سفارت روسیه در پاریس اقداماتی را برای روشن کردن این وضعیت در رابطه با اطلاعات مربوط به بازداشت مدیرعامل تلگرام انجام داده است، هرچند هیچ کدام از نمایندگان پاول دوروف درخواستی برای کمک به دولت روسیه ارائه نکرده‌اند.
این اتفاق واکنش دیمیتری مدودوف، معاون شورای امنیت فدراسیون روسیه را هم برانگیخت. او با تاکید بر اینکه اشتباه پاول دوروف ترک خاک روسیه بود، گفت‌وگوی دولت روسیه با او را یادآوری کرد که طی آن دوروف تمایلی به همکاری با سازمان‌های مجری قانون این کشور درباره جرایم جدی نداشت و در نهایت روسیه را ترک کرد. مدودوف تاکید کرد: «دوروف می‌خواست یک شهروند جهانی باشد و زندگی دور از وطن را ترجیح داد. او اشتباه محاسباتی کرد. حالا دشمنانی که مشترکا داریم او را یک روس و بنابراین یک فرد غیرقابل پیش‌بینی و خطرناک می‌دانند.»
انتشار خبر دستگیری مدیرعامل تلگرام باعث شد تا قیمت رمزارز این پیام‌رسان، یعنی TON، با کاهش 13 درصدی به 5.96 دلار برسد. به دنبال بازداشت پاول دوروف، چند بلاگر روسی خواستار تظاهرات در مقابل سفارت فرانسه در سراسر جهان شدند. ایلان ماسک، مدیرعامل ایکس، تسلا و اسپیس‌ایکس هم در واکنش به این اتفاق در پستی در شبکه ایکس نوشت: «حالا سال 2030 در اروپاست و شما به خاطر لایک کردن یک میم اعدام می‌شوید.»