رونق بورس با محرک‌های جهانی

بازار سهام ایران شاهد دو کاهش قابل‌توجه نرخ بهره توسط بانک‌مرکزی آمریکا بوده‌است. اول در ژوئن 2006یا خرداد سال85 بود که پس از آن، بازار سهام ایران با تاخیر دو‌ساله رشد 2هزار و 200درصدی را تا آذرماه 92تجربه کرد، پس از آن در ژوئن2019 نرخ بهره آمریکا کاهش‌یافت که از آن مقطع شاخص‌کل، بیش از ‌هزار و 200‌درصد در سال‌98 تا مرداد 99 رشد خوبی را تجربه کرد. هرچند بورس ایران صرفا از این متغیر تاثیر نمی‌‌‌‌‌پذیرد و احتمالا آرامش سیاسی، رشد دلار و کاهش نرخ بهره داخلی بیشترین وزن را در رونق بورس بازی می‌کند، اما رشد قیمت‌های جهانی و افزایش درآمد دلاری شرکت‌ها احتمالا به نفع بازار سهام خواهد بود. هرچند با تورم بالا در اقتصاد ایران و حذف برخی از یارانه‌‌‌‌‌ها و حمایت‌ها از صنایع تولیدی رشدهای شارپی در انتظار بازار سهام نیست.

واکنش مثبت بورس به تیم جدید

شاخص‌کل بورس به دلیل بهبود فضای سیاسی در داخل کشور و آغاز تیم اقتصادی دولت، در روز شنبه با رشد 15هزار‌واحدی همراه شد. واکنش مثبت بورس به تیم اقتصادی در حالی بود که رشد دلار نیما نیز به کمک این بازار پرحاشیه آمد. ارزش معاملات خرد بازار سهام 2065میلیارد‌تومان به‌ثبت رسید‌ و 55میلیارد‌تومان سرمایه حقیقی وارد بازار شد. بازار سهام اکنون در وضعیتی قرار دارد که احتمالا برای بازگشت به دوران رشد، مانعی پیش‌‌‌‌‌رو نخواهد داشت. اگر با رویکرد جدید تیم اقتصادی دولت، ریسک دخالت در بورس به‌شدت کاهش‌یافته و امنیت به فضای سرمایه‌گذاری برگردد و همچنین‌ ریسک‌های نظامی در منطقه کاهش یابد و سایه درگیری‌‌‌‌‌ها از سر اقتصاد و بورس ایران برداشته شود، محرک‌ها به کمک بازار خواهند آمد. با رشد دلار نیما به بالای 45هزار‌تومان میانگین این نرخ در سال‌جاری به 43هزار‌تومان نزدیک شده و با حمایت بانک‌مرکزی، بورس می‌تواند در مرحله اول به فضای تعادل بازگردد، پس از آن با شفافیت سیاست جدید در دولت چهاردهم بورس مسیر پیش‌‌‌‌‌روی خود را مشخص خواهد کرد.

کمک بازارهای جهانی به بورس؟

پاول، رئیس فدرال‌رزرو اخیرا اعلام کرده‌؛ زمان تغییر سیاست‌ها فرا رسیده‌است. شاید از زمان افزایش نرخ بهره، این اولین‌بار باشد که مقام ارشد بانک‌مرکزی آمریکا، این جمله را به‌طور جدی بر زبان آورده باشد. با نزدیک‌شدن تورم به تارگت‌‌‌‌‌های موردنظر فدرال‌رزرو و همچنین فشار بالایی که بر بازار کار وارد آمده است، کاهش نرخ بهره در دسترس خواهد بود.

این خبر مهم جهانی احتمالا به تعدیل سیاست‌های پولی در سایر اقتصادهای بزرگ نیز خواهد انجامید، به‌طوری‌که در نهایت همه این عوامل به رشد نرخ‌های جهانی کمک خواهد کرد. طی روز جمعه، نرخ طلا با رشد 1.27درصدی و نرخ نقره با افزایش2.8درصدی همراه شدند. این درحالی است که مس نیز رشد یک‌درصدی را تجربه کرده‌است. نفت‌برنت نیز بیش از 2.3درصد افزایش قیمت را به‌ثبت رساند. بورس تهران با وجود آنکه از شرایط اقتصاد کشور تاثیر می‌‌‌‌‌پذیرد، شاید کم‌‌‌‌‌ترین وزن را به قیمت‌های جهانی می‌دهد، به‌طوری‌که اهرم رشد دلار به کمک رونق بورس خواهد آمد و نقش قیمت‌های جهانی در آن کمرنگ‌‌‌‌‌تر خواهد شد، اما با توجه به کامودیتی‌محور‌بودن بورس ایران و نقش قیمت‌های جهانی در رشد درآمد و سود خالص دلاری شرکت‌ها، نمی‌توان نقش رشد قیمت‌های جهانی را در بورس تهران نادیده گرفت.

بازار سهام طی 2دهه اخیر، دوبار با کاهش نرخ بهره مواجه شده‌است.اولین‌بار در ژوئن سال2006 یا خرداد85 که نرخ بهره توسط بانک‌مرکزی آمریکا، از 5.25درصد تا 0.25درصد در دسامبر2008 رسید. شاخص‌کل بورس با اهرم رشد قیمت دلار و رشد قیمت‌های جهانی تا آذرماه 92 رشد 2هزار و 200درصدی را تجربه کرد. دومین‌بار، کاهش نرخ بهره در ژوئن2019 یا خرداد98 اتفاق افتاد که نماگر اصلی بازار سهام را تا مرداد99 با افزایش بیش از‌هزار و 285درصدی همراه کرد.

بانک‌مرکزی آمریکا وعده کاهش نرخ بهره را در سپتامبر2024داده است. به‌نظر می‌رسد با رشد قیمت‌های جهانی درآمد دلاری شرکت‌ها افزایش یابد، اما تورم بالا در اقتصاد و حذف یارانه‌های تولیدی توسط دولت برخلاف دهه80 و 90، جلوی رشدهای عجیب سودخالص گرفته خواهد شد. در این‌صورت رشد شارپی چند صد‌درصدی در انتظار بورس نیست.