از قرآن و سنّت و نیز تجربه انسانى دریافته مى‌شود که ایمان دینى دستاوردهایى دارد. مى توان این دستاوردها را در نگاهى کلّى به دو گروه تقسیم کرد: دنیوى، اخروى.
دستاوردهاى دنیوى نیز در دو بخش فردى و اجتماعى قابل بررسی است.
الف. دستاوردهاى دنیوى و فردى:
1. آرامش و طمأنینه:
در اینکه ایمان مایه آرامش آدمى است، آیات و روایاتى فراوان در دست است؛ از جمله: «او است همان که بر دل‌هاى مؤمنان آرامش را فرو فرستاد ....» (فتح/ 4).
2. امیدوارى:
«چشم داشتن به رحمت پروردگار، مایه امیدوارى و دورى از یأس است» (یوسف/ 87). در دانش روز نیز به اثبات رسیده است که اهل ایمان کم‌تر به یأس و افسردگى دچار مى‌شوند.
3. جلب عنایت الهى:
خداوند به مؤمنان عنایتى ویژه دارد و دعاى آنان را اجابت مى‌کند. این حقیقت هم در روایات و هم در آیات قرآن کریم بارها به اشارت و صراحت آمده است (به عنوان نمونه: شورى/ 26).
4. رشد و بالندگى معنوى:
پایدارى بر ایمان معنویت را در انسان رشد مى‌دهد و ایمان را ریشه دارتر مى‌سازد (توبه/ 124) تا آنجا که ظرفیت و شایستگى میزبانى ملائک را مى یابد (فصّلت/ 30).
5. رحمت ویژه الهى:
رحمت خداوند همه آفریدگان را مى‌پوشاند؛ امّا براى مؤمنان گسترده‌تر و عمیق‌تر است (نساء/ 175).
6. پشتیبانى الهى:
از بشارت‌هاى آشکار الهى آن است که اهل ایمان در حمایت و پشتیبانى الهى‌اند و خداوند آنان را در سختى‌ها و دشوارى‌ها یارى مى‌دهد (غافر/ 51).
7.شکیبایى و پایدارى:
به تجربه ثابت شده است و نیز در گفتار بزرگان دین آمده است که میوه ایمان، استوارى و پایدارى است (غرر الحکم و درر الکلم، 1/ 178).
8. امان از ترس و اندوه:
بنابر آیات قرآنى یکى از پیامدهاى ایمان آن است که انسان نه بر گذشته خویش اندوه مى‌کشد و نه از آینده مى‌هراسد (مائده/ 69؛ یونس/ 62).
9. عزّت:
هر چند دریافتن این حقیقت بر بى‌ایمانان دشوار است، امّا عزّت و سربلندى راستین از آن خداوند و رسول و مؤمنان است (منافقون/ 8).
10. غیرت و جوانمردى:
قرآن کریم درباره اهل ایمان مى‌فرماید، آنان کسانى‌اند که به زنا و هرزگى تن نمى‌آلایند (فرقان/ 68). از پاره‌اى روایات نیز بر مى‌آید که غیرتمندى و دورى از بى‌بند و بارى، از ایمان سرچشمه مى‌گیرد (نهج الفصاحة، 433).
11. فضیلت و برترى:
قرآن کریم درباره مؤمنان مى فرماید: «آنان که ایمان آورده و کارهاى نیک انجام مى‌دهند، بهترین انسان‌هایند.» (بیّنه/ 7)
12. هدایت و فراست:
از نشانه‌هاى آشکار ایمان، هدایت و فراست است که خداوند ارزانى مى‌کند (یونس/ 9). در روایت آمده است: «از فراست مؤمن بپرهیزید که او به نور خدا مى‌نگرد.» (بصائر الدّرجات، 357؛ عیون اخبار الرّضا، 2/ 200)
13. دیگر آثار
افزون بر آنچه گذشت، دیگر نشانه‌ها و پیامدهاى ایمان عبارت‌اند از: مسئولیّت پذیرى، دل نبستن به دنیا، سلامت جسم و جان، خوش‌بینى به جهان هستى، هدفدارى و ....
ب. دستاوردهاى دنیوى و اجتماعى:
1. آرامش اجتماعى:
ایمان، مایه پاى بندى انسان به ضوابط اخلاقى و احکام عملى است و مسلمانان از تعدّى به حقوق یکدیگر مى‌پرهیزند و بدین سان، جامعه اسلامى پیوسته در آرامش و آسایش است. مؤمن در رفتار و کردار و گفتار خویش، مى‌کوشد تا به دیگران آسیب نرساند و بر کسى ستم نکند. رفتار او به گونه‌اى است که در برخى روایات آمده است: «مؤمن گویى لجام بر دهان دارد.» (خصال، 1/ 229) نیز در روایتى آمده است: «مسلمان کسى است که مسلمانان از دست و زبانش ایمن‌اند.» (مستدرک الوسائل، 2/ 403)
2. برکت الهى:
قرآن آشکارا مى فرماید: اگر مردم ایمان آورند و پرهیزگارى کنند، برکات آسمان و زمین بر آنان گشوده مى‌شود (اعراف/ 96).
3.همیارى و همدردى:
از وظایف دینى مؤمنان است که به یارى یکدیگر بشتابند و به آنچه در جامعه اسلامى مى‌گذرد، حسّاسیّت نشان دهند؛ چنان که در روایتى از پیامبر اسلام (ص) پرداختن به امور مسلمانان، شرط مسلمانى دانسته شده است. همچنین در برخى روایات آمده است که آن مسلمانى بهتر است که نفع او براى مردم بیش‌تر است (مستدرک الوسائل، 2/ 403؛ غرر الحکم و درر الکلم، 1/ 390).
4. برادرى و محبّت:
ایمان مایه برادرى و محبّت مؤمنان است. این حقیقت را قرآن آشکار بیان مى‌فرماید: «مؤمنان، برادر یکدیگرند.» (حجرات/ 10)
5. خلافت و حکومت الهى:
از وعده‌هاى الهى به مؤمنان، حکومت یافتن در زمین است و شایسته گشتن براى خلافت الهى (نور/ 57).
ج. دستاوردهاى اخروى:
1.آمرزش:
آیاتى پرشمار از قرآن کریم بیان مى‌فرمایند که خداوند گناهان مؤمنان را مى‌آمرزد (از جمله: انفال/ 74).
2. پاداش الهى:
ایمان، انسان را شایسته پاداش الهى مى‌کند و او را از نعمت‌هاى اخروى بهره‌مند مى‌سازد (بقره/ 277).
3. جاودانگى در بهشت:
آرزوى انسان جاودانگى است؛ امّا آن جاودانگى که همراه سعادت و آسایش و راحتى باشد. قرآن کریم بارها فرموده است که ایمان مایه جاودانگى در بهشت است (به عنوان نمونه: مائده/ 65).
4. روزىِ نیکو:
قرآن مى‌فرماید: «آنان که ایمان آوردند و هجرت کردند و به راه خدا به جهاد برخاستند و ... روزى نیکو از آنِ آنان است.» (انفال/ 74)
5. لذّت پیوسته:
قرآن مى‌فرماید: «اى پیامبر ما! به آنان که ایمان آورده و اعمال شایسته انجام داده‌اند، بشارت ده که برایشان باغ‌هایى است که در آنها نهرها جارى است. هر گاه از میوه‌هاى آن روزى خورند، گویند: پیش از این در دنیا، از چنین میوه‌هایى برخوردار شده بودیم، که این میوه‌ها شبیه به یکدیگرند. و نیز در آنجا همسرانى پاکیزه دارند و در آنجا جاودانه باشند.» (بقره/ 25)
