به گزارش پایگاه فکر و فرهنگ مبلغ، به نقل از کتاب بررسی موسیقی و غنا از دیدگاه اسلام، اصغر محمدی همدانی، در این کتاب، دسته بندی ویژه ای از موسیقی عاشورایی ارائه داده است.
موسیقی عاشورایی را به سه بخش موسیقی مجلسی، میدانی و موسیقی تعزیه یا شبیه تقسیم کرد.
موسیقی مجلسی:
این دسته شامل از موسیقی خود به چهار گونه تقسیم می‌شود:
1. موسیقی پامنبری: یا هم‌خوانی مویه‌گران در نغمه‌های معین و موثر.
2. موسیقی مداحی: مدیحه‌سرایی یا متن‌خوانی از دیرباز در مذهب شیعه رایج است. مداحان حافظان قصاید نعتیه و مناقب‌اند که با اصوات و نغمات شناخته شده این اشعار را در مدح رسول خدا(ص) و فضایل اهل بیت(ع) می‌خوانند.
3. موسیقی روضه: اصل روضه‌خوانی، خواندن کتاب روضه‌الشهدا در نغمه‌ها و الحان مخصوص بوده است. امروزه نیز در پایان مجالس وعظ و سخنرانی، روضه‌خوانی رواج دارد. در ایام محرم روضه‌خوانی از روحیه خاصی برخوردار است و روضه‌خوانان در نغمه‌های رایج به مصیبت اهل بیت(ع) می‌پردازند.
4. موسیقی نوحه‌خوانی مجلسی: نوعی سینه‌زنی در مجالس مصیبت عاشورا وجود دارد که به صورت نشسته و آرام در نغمه‌های مخصوص انجام می‌گیرد. این نوحه‌خوانی علاوه بر موسیقی خاص از جهت شعری قابل ملاحظه است و در این سوی و آن سوی ایران از تنوع آهنگی بسیار برخوردار است.
موسیقی میدانی:
موسیقی میدانی عاشورایی تنوع بسیاری دارد که خود به چند گونه تقسیم می‌شود:
1. سینه‌زنی: سینه‌زنی میدانی که در صورت رویارو و یا در گروه‌های دوگانه و سه‌گانه و یا در صورت‌های دیگر انجام می‌شود. از ده‌ها ضرب‌آهنگ مختلف در هر ناحیه برخوردار است. شاید مجموعه الحانی که در سینه‌زنی وجود دارد در سراسر ایران بیش از صدها بلکه هزاران آهنگ و نغمه باشد.
2. نوحه زنجیرزنی: زنجیرزنان حسینی با یک زنجیر و یا دو زنجیر، با یک دست و یا دو دست و در صورت‌های گونه گون زنجیر می‌زنند. نوحه‌های زنجیرزنی مخصوص و از ضرب‌آهنگ‌های متناسب و بسیار متنوع تشکیل می‌شود.
3. نوحه سنگ‌زنی: در برخی از نواحی ایران وجود دارد و آهنگ خاصی برای آن در هر ناحیه می‌توان یافت.
4. قمه‌زنی: در برخی از نواحی رایج است و همراه نغمات مخصوصی است.
5. سینه‌زنی حلقه‌ای: سینه‌زنی حلقه‌ای مردم خرمشهر و جنوب را بارها از تلویزیون دیده‌اید که از موسیقی و ضربی شگفت برخوردار است و ده‌ها نغمه و آهنگ برای آن وجود دارد. حرکت دست و پا در این گونه سینه‌زنی در نواحی مختلف ایران فرق می‌کند و به تفاوت آن و تفاوت موسیقی محلی، در این زمینه خاص صدها نغمه وجود دارد که از نظر تنوع و زیبایی ضرب اعجاب‌انگیز است.
6. نغمه‌های متفرق عاشورایی: برخی از این نغمه‌ها از شبیه و تعزیه به دسته‌کشیدی‌های محرم راه یافته‌اند. مانند نغمه‌هایی که علمداران و طوق‌کشان و حاملان نخل و گهواره و غیره به صورت تک‌خوانی و یا هم‌خوانی اجرا می‌کنند. برخی نیز مخصوص این نوع دسته‌کشیها هستند و در نواحی مختلف از موسیقی محل متاثرند.
