جامه‌آرایی سیاستگذار بورسی

علی قاسمی: دوباره با حرف‌‌‌‌‌درمانی شاخـــص‌کـل بــه محـدوده تعــادلی 2.1 تا 2.2میلیون واحد نزدیک می‌شود، اما تثبیت نماگر اصلی در این کانال نیاز به محرک‌های قوی دارد. کاهش نرخ بهره با توجه به ناکارآیی آن، حذف قیمت‌گذاری دستوری، رشد منطقی قیمت دلار نیما یا تک‌نرخی‌‌‌‌‌شدن ارز و کاهش دخالت دولت در بورس، 4هدف کلانی است که برای رونق بورس توسط ریاست آن باید پیگیری شود و در صورتی‌که ریسک‌های سیستماتیک داخلی کاهش یابد، پتانسیل رشد قیمت‌های جهانی به واسطه کاهش نرخ بهره در آمریکا، می‌تواند به رونق بورس کمک کند.

بوی رونق می‌آید؟

پس از انتخاب همتی به‌عنوان سکاندار وزارت اقتصاد، بارها وی به‌طور شفاف و صریح حمایت خود را از بازار سرمایه اعلام کرده‌است. از وعده حذف قیمت‌گذاری دستوری، تک‌‌‌‌‌نرخی‌شدن ارز و کاهش دخالت در دولت تا کاهش نرخ بهره به دلیل ناکارآیی سیاست بهره 30درصدی، بازار سرمایه را اندکی خوشبین کرده‌است، به‌طوری‌که از 23مرداد و پس از کف جدیدی که توسط نماگر اصلی بازار به‌ثبت رسید، شاخص‌کل بورس تا کانال 2.1میلیون‌واحدی رشد کرد، اما دوباره عدم‌تحقق وعده‌‌‌‌‌ها و تغییر ریاست سازمان، بازار را تا حدودی متزلزل کرد. به‌نظر می‌رسد بازار برای رشد قیمت‌ها و رونق صرفا به‌عملی‌‌‌‌‌شدن وعده‌‌‌‌‌ها احتیاج دارد. از روزهای پرحاشیه 99 تاکنون، وعده‌وعیدهای زیادی توسط وزیرهای دولت قبل و مسوولان اقتصادی مطرح شده، اما متاسفانه خبردرمانی دیگر بر بازار سرمایه اثرگذار نیست. تنها عملیاتی‌شدن وعده‌‌‌‌‌ها و پیگیری آن توسط رئیس سازمان بورس برای بازار کارساز خواهد بود.

وعده‌‌‌‌‌ها عملی می‌شود؟

اولین وعده تیم جدی اقتصادی برای بورس، حذف قیمت‌گذاری دستوری بود، اما متاسفانه هیچ رویکرد قوی درخصوص حذف این سیاست غلط که اثرات آن چندین دهه‌بر اقتصاد ایران سایه افکنده است، اتخاذ نشده‌است. رشد دلار نیما و کاهش اختلاف آن با بازار آزاد، رویکردی است که همواره به بازار کمک کرده‌است. هر مقطعی که اختلاف این دو شاخص ارزی به زیر 10درصد رسیده‌است، بازار سقف جدیدی را ثبت کرده‌است. حذف ارز 4هزار و 200تومانی در سال‌97 و رشد 10هزار‌تومانی نرخ نیما در اسفند1401 بازار را با تکانه‌‌‌‌‌هایی همراه کرده‌است، اما رشد قطره‌‌‌‌‌چکانی دلار نیما برای بازار فایده‌‌‌‌‌ای نخواهد داشت. قیمت دلار نیما که اخیرا از 46هزار‌تومان عبور کرده‌است، می‌تواند تا 55هزار‌تومان نیز رشد قیمت را تجربه کند.

میانگین این نرخ به‌تازگی به 43هزار‌تومان رسیده‌ و نسبت به میانگین 38هزار‌تومانی سال‌گذشته تنها 5هزار‌تومان افزایش یافته‌است. تا زمانی‌که دلار نیما به‌زودی از 55هزار‌تومان عبور نکند، نمی‌توان شاهد صورت‌های مالی خوبی در پاییز و زمستان بود. کاهش نرخ بهره نیز یکی دیگر از رویکردها و وعده‌‌‌‌‌های همتی است. به‌نظر می‌رسد، مادامی‌که نرخ بهره زیر 26درصد تثبیت نشود، نمی‌توان درخصوص رشد P/E بازار و رونق بورس صحبتی به‌میان آورد. به‌نظر می‌رسد اگر نرخ بهره به کمک کنترل تورم بیاید، باید در اولویت قرار بگیرد، بدون کنترل تورم بورس نمی‌تواند تعدیلی در P/E بازار و در نتیجه رشد ارزش بازار سرمایه ایجاد کند. همچنین برخی از اظهارات رئیس جدید سازمان بورس عجیب به‌نظر می‌رسد. حرف زدن از ارزش بازار 300 تا 400میلیارد دلاری در صورتی امکان عملیاتی‌شدن آن وجود دارد که ضمن کنترل تورم و در پی آن کاهش نرخ بهره، قیمت‌گذاری دستوری نیز به‌طور کامل حذف شده و تنش‌های منطقه‌ای کاهش یابد.

بازارهای جهانی به کمک می‌آیند؟

بازارهای جهانی طی دو روز آینده شاهد تحولات مهمی خواهند بود. اول آنکه شاخص خرده‌فروشی آمریکا طی روز گذشته منتشر شده‌است. تا لحظه تنظیم این گزارش پیش‌بینی‌‌‌‌‌ها از افت این شاخص حکایت دارد. دوم آنکه این شاخص و سایر داده‌های مهم اقتصادی از جمله تورم و اشتغال آمریکا احتمالا بر روی میزان کاهش نرخ بهره اثرگذار خواهد بود، به‌طوری‌که برخی از فعالان کاهش 0.5واحد درصدی را برای نرخ بهره بزرگ‌ترین اقتصاد دنیا پیش‌بینی می‌کنند. این درحالی است که چندی پیش بانک‌مرکزی انگلستان، اروپا و کانادا نرخ بهره خود را کاهش داده‌اند. به‌نظر می‌رسد در صورت کاهش 0.5واحد‌درصدی باید شاهد رشد شدید قیمت‌های جهانی به‌خصوص فلزات و طلا بود، ضمن آنکه در صورت کاهش 0.25واحد‌درصدی احتمالا کامودیتی‌‌‌‌‌ها واکنش مثبت قوی از خود نشان نخواهند داد. در هر صورت، افزایش سرعت افت نرخ بهره در اقتصادهای دنیا به‌ویژه آمریکا می‌تواند به بهبود اوضاع صورت‌های مالی و چشم‌‌‌‌‌انداز بلندمدت صنایع کمک کند.

ارزیابی وعده رئیس سازمان بورس