مجید عشقی، ریاست سابق سازمان بورس و اوراق بهادار، در آیین تکریم و معارفه رئیس جدید سازمان، در ابتدا به شرایط نامساعد وضعیت بازار در روزهای ابتدایی آغاز به کار خود به عنوان سکاندار سازمان اشاره کرد و گفت: سال 1400 که فعالیت بنده در سازمان آغاز شد، برخی‌ها قول حل شدن سه‌روزه و عده‌ای دیگر وعده یک‌ماهه حل شدن وضعیت بورس را داده بودند. در 35 ماه گذشته فشارهای مضاعفی به بنگاه‌های اقتصادی تحمیل شد و همه این اتفاقات در کنار کسری بودجه دولت شرایط متفاوتی را برای سهامداران ایجاد کرد. او در ادامه افزود: افزایش هزینه‌های انرژی تقلیل حاشیه سود شرکت‌ها را به همراه داشته است. در این میان هزینه گاز مصرفی بنگاه‌ها در مقایسه با سال‌های گذشته بیش از 10برابر جهش داشته و نرخ‌های برق و آب نیز حدود 20برابر رشد را تجربه کردند. با این وجود از بدو فعالیت اهدافی مانند نظارت، توسعه و تامین مالی بازار سرمایه در دستور کار قرار گرفت.
در این مدت توسعه نهادهای مالی با جدیت ادامه پیدا کرد و بیش از 320 مجوز صادر شد و تعداد نهادهای مالی به یک‌هزار و 40 افزایش پیدا کرد. دریافت سود سهام یکی از مشکلات سهامداران بود که به آن رسیدگی شد. در این سه سال گذشته ابزارهای جدیدی مانند صندوق‌های سرمایه‌گذاری اهرمی و بخشی ارائه شد. ابزارهایی که توانستند انواع سلیقه‌های مختلف در بازار سرمایه را پوشش دهند. همچنین ارائه خدمات به سرمایه‌گذاران مانند دریافت سود سهام ارائه شد که پرداخت سود نقدی به سرمایه‌گذاران از طریق سامانه سجام را تسهیل کرد. سودهای نقدی در مدت مقرر به حساب‌ها واریز شد که نیاز به مراجعه حضوری را به حداقل رساند.
عشقی در ادامه از بالا بودن سود اسمی بانک‌ها و متوازن نبودن آن انتقاد کرد و گفت: در این میان بانک‌ها سود اسمی بیش از 30درصد پرداخت می‌کنند که در واقع حدود 35درصد پرداخت می‌شود. در این شرایط، توجیهی برای سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه وجود ندارد. این مقدار از سود بالاترین میزان خود در کل دوران اقتصاد کشور بوده است. این تصمیم‌ها در کسری از ثانیه در بازار سرمایه اثر گذاشتند. عشقی با اشاره به شکاف نرخ دلار نیما و دلار بازار آزاد اظهار کرد: شکاف نرخ دلار نیما با دلار بازار آزاد در واقع سوبسیدی بود که شرکتهای بورسی برای کنترل نرخ ارز پرداخت کردند و از جیب سهامداران خارج می‌شد. در پایان نسبت به تصدی سکانداری رئیس جدید ابراز امیدواری و آینده خوبی را برای بازار پیش‌بینی کرد.
سیاست‌های سکاندار جدید
پس از صحبت‌های مجید عشقی، حجت‌اله صیدی به‌عنوان رئیس جدید سازمان بورس در ابتدا نسبت به بهبود وضعیت بازار ابراز امیدواری کرد و با اشاره به شناخت کامل از وضعیت بازار گفت: بازار سرمایه به عنوان بازاری مولد ظرفیت‌های عظیمی در دل خود جای داده است. در حال حاضر بنگاه‌ها و شرکتهای اقتصادی توانمندی زیادی را در دل خود دارند و در شرایط فعلی دلیلی بر عدم گسترش بازار سرمایه وجود ندارد و ارزش بازار باید به حداقل 300 تا 400میلیارد دلار افزایش پیدا کند. رئیس جدید با اشاره به لزوم توسعه بورس‌های کالایی اظهار کرد: امید می‌رود بتوان طوری حرکت کرد که بازار سرمایه را با وضعیت مساعدتری به مدیر بعدی تحویل داد. در این میان یکی از مهم‌ترین ابزارهای افشای اطلاعات، گزارش‌های مالی است که انتظار می‌رود بتوان با استانداردهای حسابرسی بهبود گزارش‌های حسابرسی را میسر کرد. توجه به نظام حاکمیت شرکتی را باید جدی گرفت. یکی از ابزارهای کاهش ریسک، روش برخورد با تصمیم‌های خلق‌الساعه است؛ تصمیماتی که در سال‌های گذشته آسیب زیادی به اعتماد سرمایه‌گذاران زده است. عدم قطعیت در تصمیم‌گیری‌ها در بلندمدت به اقتصاد لطمه بزرگی وارد می‌کند.
بهبود بورس از مسیر کنترل نرخ بهره
عبدالناصر همتی، وزیر امور اقتصادی و دارایی، در حاشیه این نشست، ضمن اشاره به شعار سال گفت: مقام معظم رهبری سال جاری را سال جهش تولید و مشارکت مردمی نامیده است. اما گزارش بانک مرکزی نشان می‌دهد با ادامه روند فعلی رشد اقتصادی تا پایان سال به 4درصد افزایش پیدا نخواهد کرد. کشورهای دنیا اکنون تمام تلاش خود را بر رشد اقتصادی متمرکز کردند، چرا که رشد اقتصادی با رشد بازارهای مالی رابطه دوسویه دارد. باید اظهار کرد حکمرانی اقتصادی نادرست عامل مشکلات فعلی بوده که باید در برخی موارد تجدید‌نظرهای گسترده‌ای انجام شود. همتی ادامه داد: در صورتی که قرار است بازار سرمایه محل جمع‌آوری سرمایه خرد و تامین مالی از مردم باشد، باید اعتماد به بازار سرمایه بازگردانده شود. این مهم بر عهده سازمان بورس و اوراق بهادار خواهد بود. رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار به عنوان متولی بازار سرمایه باید خود وارد میدان شود و از سایر نهادها حقوق سهامداران را پیگیری کند. از این رو ریاست سازمان نمی‌تواند مسوولیت بهبود چالش‌های بازار را قبول نکند.
بر این مدار رئیس سازمان بورس، به عنوان متولی اثر‌گذار بازار، باید پیگیری حقوق سهامداران از سایر نهادها و وزارتخانه‌ها را در دستور کار قرار دهد و بتواند با فعالان بازار و اهالی رسانه ارتباط مستمری داشته و در مبارزه با فساد و تخلفات پیشگام باشد. ارزش برخی شرکتهای دنیا از ارزش بازار سرمایه بیشتر است. سازمان بورس باید تلاش خود را برای افزایش ارزش بازار انجام دهد. همتی در پایان افزود: برای بهبود وضعیت بازار نرخ بهره باید کنترل شود تا بورس محل تامین مالی غیرتورمی شناخته شود و اعتماد به بازار سرمایه برگردانده شود. تلاش بر این است که تصمیمات دولت به گونه‌ای اتخاذ شود که بازار سرمایه آسیب نبیند.
لزوم تعامل در میان فعالان بازار
حجت‌اله صیدی، چهاردهمین رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار، در میان اهالی رسانه و خبرنگاران گفت: مواردی زیر نظر سازمان و در بازار سرمایه یا عواملی که در خارج از این نهاد بر بازار سرمایه تاثیرگذارند، پیگیری خواهد شد. نرخ‌گذاری دستوری، به معنای دستکاری بازار و بر هم زدن عرضه و تقاضاست و با نهادهای مسوول مانند وزارت صنعت، معدن و تجارت، وزارت کشاورزی و وزارت نفت، چه در مورد قیمت نهاده‌های تولید مانند نفت خام خوراک پتروشیمی و چه در کالاهایی که در بازار عرضه می‌شوند، رایزنی و تعامل خواهد شد. شرکتهای زیادی در صنایع مختلف مانند نفت و گاز وجود دارند که می‌توانند در بازار عرضه شوند و در صورتی که کارآیی بازار افزایش و ریسک‌های آن کاهش یابد، خودبه‌خود علاقه به سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه افزایش خواهد یافت.
رئیس جدید سازمان بورس در پاسخ به سوال خبرنگاران ادامه داد: مقابله با متخلفان به معنای وضع قوانین جدید نیست، بلکه باید از تمام ظرفیت‌های قانونی جهت انتشار اطلاعات و ایجاد شفافیت استفاده شود. وظیفه سازمان بورس و اوراق بهادار پیگیری حقوق سهامداران است و در یک زمان مناسب نشستی برگزار خواهد شد تا در مورد مسائل جزئی‌تر مانند آنچه در اردیبهشت سال 1402 رخ داد، صحبت شود. وی افزود: بازار سرمایه باید بستر شفافی باشد و تشکیل سرمایه را تسهیل کند و سه عاملی که در مراسم تکریم و معارفه ذکر شد، پیگیری شود. شرکت‌ها باید حداقل استانداردها را داشته باشند و یکی از آن موارد حاکمیت شرکتی است. مساله انتشار اطلاعات بموقع و باکیفیت پیگیری خواهد شد. تلاش خواهد شد از تصمیم‌های خلق‌الساعه جلوگیری شود و ممانعت به عمل آید.کارگروهی تشکیل خواهد شد تا مساله سهام عدالت را بررسی کند.
حجت‌اله صیدی در خصوص نرخ بهره گفت: تلاش خواهد شد تاثیر نرخ بهره بانکی در بازار سرمایه مدیریت شود. سازمان بورس نمی‌تواند نرخ سود و نرخ بهره را تعیین و مدیریت کند. هماهنگی میان بازار پول و بازار سرمایه در سیاستگذاری پولی و مالی از اقداماتی است که باید در دستور کار قرار بگیرد.
