حسادت یکی از رذایل وازگناهان کبیره است واین صفت زشت بقدری زیانبار است که درقرآن کریم از حسد به خدا پناه برده شده است. در سوره فلق می فرماید : و من شر حاسد اذا حسد انسان حسود از خوشحالی دیگران غمگین و از غم دیگران خوشحال میشود. همیشه آرزوی زوال نعمت دیگران رادارد و به عدالت و تقسیم خدا اعتراض دارد.
2-برای رهایی از بیماری روحی حسد باید به این نکات توجه داشت:
1ـ ریشه های حسد و عواملی که در رشد حسد مؤثرند. 2ـ زیانهای حسد . 3ـ رهایی از حسد و درمان آن .
الف. ریشه های حسد اجمالاً عبارتند از :
1ـ عجب و خودپرستی و خودپسندی (که انسان همه چیز خود را پسندیده بداند . خودپسند ، زشتی های اعمال و رفتار ناپسندیده اش را خوب می شمارد و خود را از دیگران برتر می داند) ، خوی پلنگی (که پلنگ خود را بالاتر از همه می بیند و حسد ، شخص حسود را پلنگ صفت می کند)
2 ـ تکبّر و خودفروشی ، به عبارت دیگر بزرگی فروشی است ، و اگر حسد از کبر و عجب ریشه بگیرد ، حسودی خطرناک می شود.
3 ـ بخل ، که از خیر رساندن به دیگران دریغ نماید .
4ـ حرص و طمع . عواملی نیز در رشد حسد مؤثرند ، مانند : ظلم و ستم (چرا که ستم ، آتش کینه ستم کش را بر ستمگر روشن می سازد) و عامل دیگر ، عدم موفقیت در مقاصد است که بر کسانی که به موفقیت نائل شده اند حسد میورزد. عامل دیگر کوچکی محیط می باشد و آخرین مورد ضعف ایمان است .
ب . زیانهای حسد : حسد ، شخص حسود را منفور و مبغوض دیگران می سازد ، حسادت بیماری اخلاقی است که موجب بیمار شدن روح و جسم و نابودی ایمان می‌گردد چنان که در حدیثی می‌خوانیم: «الحسد یأکل الایمان کما تأکل النار الحطب؛ حسادت ایمان را می‌خورد هم چنان که آتش هیزم را می‌خورد» مؤمن باید مراقب باشد که خود را به رذایل و زشتی‌های اخلاقی آلوده نسازد.حسود ناراحتی همیشگی دارد (در مثلی فرانسوی آمده است که : زنگ آهن را می خورد و حسد قلب را) . حسود همیشه بیمار است. امیر مومنان(علیه السلام) می فرمایند : «صحّة الجسد من قلّة الحسد» . حسد تشخیص انسان را دچار خطا می سازد و عبادتهای انسان را خراب می کند، فضایل اخلاقی را نابود ساخته و عمر انسان را کوتاه می کند .
ج . بهداشت و درمان حسد: مبارزه با بیماریها و امراض ، دو مرحله دارد : نخست بهداشت و سپس درمان . امروزه محیط اجتماعی بسیار تیره و تار و حسودپرور است و دلهایی را که چون خورشید درخشندگی دارند ، همچون قیر سیاه و تاریک می کند . انسانی که نخواهد به حسد دچار شود و بخواهد قلبش نورانی و شفاف بماند ، باید بهداشت روحی را مراعات نماید و صد در صد متوجه باشد که در این دام نیفتد . باید هر شب پیش از خواب ، خود را تحت مطالعه و محاسبه قرار دهد و درون خود را بنگرد و ببیند که آیا گرفتار پلیدی شده است یا نه ، و نشانه های حسود را در نظر بگیرد و ببیند آیا آن نشانه ها در او هست یا خیر . یکی از دستورات بهداشتی حسد ، توقع نداشتن از دیگران است و انسان باید انتظارات خود را از دیگران کم کند . دستور دیگر عفو است ، منطق انسان کامل ، بخشیدن و گذشت کردن و محبت است ، کسی که عفو دارد ، حسد نمیورزد . عفو سوزاننده شجره خبیثه حسد است و دوست داشتن و خشنودی از خوشبختی دیگران و خدمتگزاری به مردم از اصول بهداشت از حسد است . یک دستور کلی برای بهداشت از حسد ، بسیار قرآن خواندن و حفظ سوره های قرآن است . خواندن و مداومت بر ادعیه و مطالعه فضایل و مناقب اهلبیت(ع) ، تأثیر بسزایی در پیشگیری از آلودگی به حسد دارد . همانند بیماریهای جسمانی که درمانشان متوقف بر دو اصل پیشگیری و استعمال داروست ، در مورد بیماریهای روحی نیز قدم اول ، پاکیزه کردن روح از آلودگیهاست . حسود باید بداند که حسادت برای او سودی ندارد ، نه مقامش را بالاتر می برد و نه بر محبوبیتش می افزاید و نه... . حسود باید بداند آنچه را که بر آن حسد میورزد اگر از دست دیگران درآید ، معلوم نیست که به دست او برسد. حسود خود را روسیاه و طرف مقابلش را رو سفید می کند ، چرا که طرف مقابل ، مظلوم واقع می شود و مظلوم مورد عنایت حق است. حسود باید آنچه را دلش می خواهد نکند ، مثل بدگویی و غیبت و تهمت و... . پیامبر اکرم(ص) فرمودند: از حسد نجات پیدا می شود در صورتی که انسان دست خود را ببندد و زبان خود را نگه دارد و با چشم به سوی برادرش اشاره نکند . حسود اگر بخواهد بیماریش زودتر درمان پذیرد ، باید ضد دلخواهش رفتار کند ، اگر به کسی می خواهد ضرر برساند ، سعی کند به او خدمت کند و... . حرارت ایمان می تواند همه میکروبهای روحی را بکشد ، به قول عرب : (آخر الدواء الکی) یعنی آخرین دارو ، داغ کردن است . باید به وسیله حرارت ایمان ، میکروب حسد موجود در قلب را داغ کرد . چنان که ضعف ایمان از عوامل رشد حسد است ، ایمان ریشه حسد را می سوزاند . دعا یعنی دست تضرّع و زاری به درگاه پروردگار دراز کردن و در پیشگاه مقدسش جبین بر خاک ساییدن و ذات پاکش را خواندن و درمان دردها را از او خواستن . و درمان روانکاوی حسد این است که شخص حسود از تلقین استفاده کند ، چنانچه به وسیله تلقین آراستن به صفات حمیده نیز میسر است ، حسود می تواند به وسیله آن ، خود را از حسد پاک کند و تلقین اگر به صورت فرمان دادن بر خویشتن باشد ، فوق العاده مؤثر است : در دل بگوید من دیگر این طور نیستم یا این طور هستم ، یا حالا خوب شده ام که با زبان و قلب به خود تلقین کند.
