ردیاب صعود بورس

بازار سرمایه در سال‌های گذشته در رکود سردی فرورفته بود و با وجود ارزندگی قابل‌قبولی که داشت اما همچنان مقصد نهایی سرمایه‌گذاران نبوده است. در جست‌و‌جوی علت چرایی این موضوع می‌توان از دست رفتن اعتماد سرمایه‌گذاران و کوچ سرمایه به بازارهای کم‌ریسک را عنوان کرد. ریسک‌ها و تنش‌های ژئوپلیتیکی از ابتدای سال جاری شرایط نابسامانی برای بازارها به وجود آورد. با این وجود روی کار آمدن دولت چهاردهم و تغییر نگاه متولیان و سیاستگذاران، به بهبود و توسعه بازار سمت‌و‌سوی دیگری داد. مسعود پزشکیان پیش از انتخابات ریاست‌جمهوری به عنوان نامزد انتخاباتی، نخستین اظهارات خود را به بیان دغدغه فعالان بورسی و اوضاع سخت بورس اختصاص داده بود.

نگاه خاص وزیر

پس از روی کار آمدن مسعود پزشکیان به عنوان نهمین سکاندار دولت، وعده‌ها و چینش کابینه اقتصادی بر مدار حمایت از محور تولید و رشد اقتصادی با انتخاب عبدالناصر همتی بر مسند وزارت امور اقتصادی و دارایی ادامه پیدا کرد. همتی در نشست‌ها و صحبت‌های مکرر کارکرد سیستم بانکی را با عدم شکل‌گیری بازار سرمایه منسجم و کارآ مرتبط دانست. وزیر اقتصاد تحول در تجهیز و تخصیص منابع در اقتصاد را منوط به توسعه شفاف بازار سرمایه اظهار کرده بود. او با وعده‌هایی از قبیل افزایش شفافیت، کارآیی و عمق بازار سرمایه، در کنار حمایت از سرمایه‌گذاران حقیقی و نگاه ویژه به جذب سرمایه‌گذاران خارجی به بورس و ظرفیت‌سازی برای توسعه بازار سرمایه برای تقویت نقش آن در تامین مالی بنگاه‌ها، بذر و جوانه‌های امید به بهبود بازار آسیب‌دیده را در دل سرمایه‌گذاران کاشت.

بورس و محدودیت دامنه

محدودیت دامنه نوسان اقدامی آشنا در سال جاری بود که سازمان بورس و اوراق بهادار در شش ماه ابتدایی سال مکررا از آن استفاده کرد. محدودیت دامنه در شرایطی که احتمال افزایش و تشدید ریسک‌های سیستماتیک وجود دارد برای حفظ حقوق سهامداران توسط سازمان برقرار می‌شود. در حالی محدودیت دامنه نوسان به دلیل شرایط سیاسی برقرار می‌شود که ریاست سابق سازمان در اوضاع رکودی بازار پیشنهاد افزایش دامنه را داده بود در‌حالی‌که مشکل بازار فراتر از تغییر دامنه قلمداد می‌شد.

با به شهادت رسیدن اسماعیل هنیه، رئیس دفتر سیاسی حماس، و احتمال افزایش موج تنش‌ها دامنه، نوسان بورس محدود شد. با محدودیت دامنه نوسان رمق معامله از بازار سرمایه رخت بست، به صورتی که پس از اینکه موج تنش‌ها کمی فروکش کرد صحبت‌ها از کاهش محدودیت دامنه نوسان توسط ریاست سابق سازمان مطرح شد و دامنه نوسان از مثبت و منفی یک‌درصد به مثبت و منفی 3درصد تغییر پیدا کرد. با محدودیت دامنه نوسان همچنان مکانیسم بازار در آخرین ماه فصل تابستان به‌درستی کار نمی‌کرد. با وجود افزایش انتقاد فعالان بازار مبنی بر ادامه‌دار بودن محدودیت دامنه با وجود حال مساعد بازار، دوره ریاست سابق سازمان پایان یافت و حجت‌اله صیدی به عنوان رئیس جدید سازمان منصوب شد.

رئیس جدید سازمان بورس نخستین روز مهرماه در نشست هم‌اندیشی با مدیران ارکان بازار سرمایه نسبت به اتخاذ تصمیم‌های خلق‌الساعه سال‌های گذشته که بلای جان بازار بوده و عطش سرمایه‌گذاری در بازار را کاهش داده انتقاد کرد و نشانه‌های مثبتی در خصوص توسعه بورس‌های کالایی و پیش‌بینی‌پذیر کردن بازار در کنار حمایت از تشکیل کانون سهامداران حقیقی روانه اتمسفر بازار کرد. موج مثبت حاصل از انتشار وعده‌های مطلوب متولیان در کنار افزایش دلار نیما به محدوده‌های فراتر از 46هزار تومان و اخبار مثبت سیاسی از مذاکرات هسته‌ای تا زمزمه اعلام آمادگی ایران برای پیوستن به گروه ویژه اقدام مالی (FATF) اتمسفر جذابی به بورس روزهای گذشته بخشیده است. بنابراین با وجود مثبت بودن شرایط بازار باید هرچه زودتر نسبت به تعیین‌تکلیف محدودیت دامنه نوسان و موانع بازار اقداماتی اساسی انجام شود تا بازار با فراغ بال بتواند به فعالیت خود ادامه دهد و پاییز متفاوتی را برای سهامداران رقم زند.

پیام الیاس کردی، کارشناس بازار سرمایه، در خصوص سبزپوشی این روزهای بازار در نخستین ماه فصل پاییز گفت: در توصیف حال خوشایند این روزهای بازار سرمایه چهار عامل اساسی ارزندگی بازار، کاهش شکاف دلار نیما با دلار بازار آزاد، توجه متولیان به بورس، در کنار بهبود فضای خارجی و سیاسی کشور را می‌توان نام برد. بازار سرمایه پس از انتخابات ریاست‌جمهوری ریزش نسبی را تجربه کرد، به طوری که در نبود محدودیت دامنه نوسان صندوق‌های اهرمی روزهای مبهمی را پشت‌سر گذاشتند. از این رو می‌توان یکی از دلایل رویش حال حاضر را ریزش‌های عجیب‌وغریب ماه‌های گذشته بورس دانست. از طرفی کاهش شکاف دلار نیما با دلار بازار آزاد می‌تواند شرکت‌های صادرات‌محور بازار را دستخوش تغییر کند و دورنمای ادامه‌دار این اختلاف وضعیت صنایع را بهبود بخشیده است. همچنین روی کار آمدن دولت جدید و صحبت‌های جدی مسوولان، با وجود از میان رفتن دیدگاه‌های ضدتولیدی، عامل تاثیرگذاری است که روی خوش خود را به سهامداران نشان داده است.

این کارشناس بازار ادامه داد: در ابتدای روی کار آمدن مسعود پزشکیان به عنوان رئیس دولت چهاردهم انتظارات مبنی بر افزایش 20 تا 30درصدی بورس با افزایش ریسک‌های سیاسی، از بین رفت. با روی کار آمدن عبدالناصر همتی به عنوان وزیر امور اقتصادی و دارایی و شنیده شدن صحبت‌ها و وعده‌های وی، بورس آینده روشنی را برای خود دید و هفته‌های پایانی شهریورماه زنگ رشد محدود بازار به صدا درآمد. ریاست جدید سازمان بورس نیز در شرایطی روی کار آمد که بازار به صحبت‌ها و وعده‌های وی چراغ سبز نشان داده است. در مجموع می‌توان اتفاقات اخیر را به نفع بازار سرمایه دانست و در صورتی که موج اخبار مثبت برای روزهای آینده ادامه‌دار باشد سبزپوشی تابلوی معاملاتی و فتح قله‌های گذشته دور از ذهن نخواهد بود.