تا سال 1977 مخالفین داخلی شاه، متفرق بودند. حرکت های چریکی محدود دهه 1970 مصممانه توسط ساواک کشف و خنثی شدند. نتیجه این شد که روحیه مخالفین قدیمی در هم شکسته شد و تقریبا از لحاظ سیاسی خلع سلاح شدند بسیاری از طرفداران سابق مصدق مشاغل دانشگاهی گرفتند و غیر مستقیم به حکومت می تاختند با اینهمه هنوز از فشار دولت در امان نبودند. در قبال این حرکت روشنفکری، بجز در جنبش چریکی چیزی از درون بروز نکرد. برای مثال، مساجد، بخصوص بین سالهای 1973 و 1976، زمانی که نیروهای امنیتی دولت در نهایت بی رحمی عمل می کردند، فعالیت محدودی داشتند. در مدارس دینی، برای سخنرانی های عمومی محدودیتهایی وضع شده بود و به طور متناوب، چهار مدرسه که مرکز فعالیت مخالفین تشخیص داده شده بودند، تعطیل شدند . این وضع، در سال 1977 هنگامیکه شاه فضای باز سیاسی را عنوان کرد و امکان فعالیتهای سازمانی افزایش یافت و ناراضیان اجازه یافتند تا از مردم درخواست حمایت کنند، آغاز به تغییر کرد.
نارضایتی عمومی همیشه بخشی از روش سیاسی ایرانیان بوده است. اما در سال 1977 در جریان شدت یافتن توسعه و گسترش و شروع مشکلات اقتصادی و اجتماعی، این احساس شدت یافت. مؤسسه مطالعات ارتباطات ایران. در اوایل سال 1978، رشد ناآرامیها را جمع بندی کرد و مشکلات را بطور جداگانه مشخص ساخت. موضوعات مهمی که بین کارگران و کشاورزان جرقه زد و آتش نارضایتی را برافروخت عبارت بودند از اقتصاد بیکاری، تورم و در بعضی مناطق کشور فقدان نیازمندیهای اساسی اجتماعی مانند مدرسه، برق و آب لوله کشی. همچنانکه دولت برنامه های بیشتری در زمینه بهداشت، بیمه های اجتماعی و آموزش رایگان اعلام میکرد و تفاوت بین آنچه که تبلیغ میشد و آنچه که تحقق می یافت برای اقشار میانی جامعه روشن می گردید، توجه مردم به مخالفین دولت فزونی میگرفت. افراد بسیاری از جوانان، روشنفکران و دانشجویان بعلت روش مستبدانه شاه و فقدان آزادیهای سیاسی رنجیده خاطر شده بودند. از سال 1956 تا 1976 برنامه های توسعه، میزان نوسازی را گسترش بخشید، اما گروه ناراضیان کشور از 6 درصد به 13 درصد افزایش یافتند. مهمتر اینکه نمایندگان این قشر بپاخاسته بتدریج نقش های مهمی در اداره اقتصادی که مدام به پیچیدگی می گرائید ایفا کردند.
دو دگرگونی دیگر در وضع سیاسی تمامی طبقات جامعه، اگر چه با اندکی تفاوت، اثر گذاشت . نخست علاقه شاه به گسترش منطقه نفوذ ایران و تصمیم او در زمینه کمک به ضد شورش در عمان و حمایت از پیمان امنیت خلیج فارس. نکته دوم مورد توجه خاص مسلمانان مؤمن و معتقد بود . شاه که بنا به مقتضیات روز عمل می کرد، پس از تحریم نفتی اعراب در سال 1973 ارسال منظم نفت را به اسرائیل ادامه داد و ایران تنها کشوری بود که در خاور میانه چنین عمل می کرد . این امر برای چریکهائی که از سال 1969 در گروههای مختلف فلسطینی ها آموزش های شبه نظامی می دیدند. مسئله حساسی بود. اعراب افراطی بارها روشن کرده بودند که کمک آنها به چریکها، در قبال اسرائیل، و ایالات متحده که از اسرائیل حمایت می کند، «رفتار درستی» است. هنگامیکه انقلاب ایران پیروز گردید، آنها بر همبستگی بیشتر خود با برادران مسلمان تأکید می ورزیدند .
سیاست اسرائیل، تأثیر معکوسی بر یک جنبه وضعیت سیاسی شاه رابطه مخصوصش با ایالات متحده داشت. حتی ایرانیان که در سایر مسائل با شاه موافق بودند، سیاست او را در زمینه کمک به اسرائیل بعنوان نمونه دیگر از وابستگی و تملق گوئی او به امریکا بحساب می آوردند . بعلاوه، بعلت افزایش بهای نفت، ورود مشاوران فنی خارجی به ایران، بالا رفتن میزان خرید تجهیزات و جنگ افزارهای پیچیده، و حضور آمریکائیان در ایران رو به افزایش بود. حضور امریکائیان نیز دلیل مهمی بود که توجه و تمایل مردم را به ناراضیان افزایش میداد. در حالیکه حضور امریکا، بنظر می رسید برای کسانی که سود می بردند خوب باشد، اما افزایش دائمی آمریکائیان و خانواده هایشان در ایران رفت و آمدشان در سرتاسر مملکت برای کمک به اجرای برنامه های عمرانی، بخصوص برنامه های مربوط به ارتش، گواه این امر بود که شاه یک ملی گرای صادق نیست و همه مشکلات مملکت نتیجه مستقیم دخالت خارجی هاست. این وضع، با حالت نفرت از بیگانگان که سنت ایرانیان است کاملا وفق می دهد. ایرانیان، طی قرنهای متمادی، مهاجمین خارجی، مثل مغولها و عربها را و نیز مداخلات قدرت های بیگانه، مثل بریتانیا و اتحاد شوروی را در ایجاد مشکلات مملکت مقصر دانسته اند. با بکارگیری این مقولات، جبهه مخالف سازماندهی کرد و ایده ئولوژی خود را سامان بخشید و با جذب توده مردم، عاقبت جنبش سیاسی از چنان قدرتی برخوردار گردید که شاه را مجبور به ترک کشور نمود.
