انگلیس حاکمیت بر ۶۷ جزیره را واگذار کرد / اجاره ۹۹ ساله پایگاه نظامی امریکا

دولت انگلیس با پایان دادن به حاکمیت خود بر 67 جزیره در اقیانوس هند و واگذاری حاکمیت بر آنها به دولت موریس موافقت کرد.

به گزارش عصرایران، این موضوع را دولت های انگلیس و موریس روز پنجشنبه اعلام عمومی کردند. جو بایدن رئیس جمهور امریکا به سرعت از این توافق استقبال کرد.

 در بیانیه مشترک دولت های انگلیس و موریس آمده است لندن به حاکمیت موریس بر جزایر چاگوس اعتراف می کند و همزمان انگلیس حق خواهد داشت حقوق حاکمیت بر بزرگترین جزیره یعنی "دیگو گارسیا" به مدت اولیه 99 سال اعمال کند تا ادامه فعالیت پایگاه نظامی تضمین شود. پایگاه نظامی مشترک انگلیس - امریکا در این جزیره قرار دارد.

 جزیره "دیگو گارسیا" بزرگترین جزیره در جزایر چاگوس محل پایگاه بزرگ نظامی امریکا - انگلیس است

براین اساس، دولت انگلیس بعد از 210 سال ، از حاکمیت بر جزایر "چاگوس" دست می کشد و حاکمیت بر این جزایر را به دولت موریس واگذار می کند.

جزایر چاگوس شامل 67 جزیره در اقیانوس هند (جنوب مالدیو) هستند. موقعیت این جزایر به گونه ای هستند که می توان آنها را تقریبا در میان استرالیا، جنوب شرق آسیا، آفریقا، هند و خاورمیانه دانست.

جزایر چاگوس تا قبل از این توافق، بخشی از سرزمین و حاکمیت بریتانیا بود. دولت بریتانیا قبل از این بارها تاکید کرد بود جزایر چاگوس بخشی از خاک و حاکمیت این کشور است و به هیچ عنوان از آن دست نمی کشد.

دست کشیدن دولت بریتانیا از سرزمین تحت حاکمیت خود به سود کشور دیگر در سال های اخیر ، پدیده ای نادر است.
این توافق به حدود 60 سال اختلاف بر سر حاکمیت این جزایر پایان می دهد.

دو کشور انگلیس و موریس گفتگو درباره وضعیت جزایر چاگوس را از دو سال قبل شروع کرده بودند.

 جزیره "دیگو گارسیا" بزرگترین جزیره در جزایر چاگوس محل پایگاه بزرگ نظامی امریکا - انگلیس است

 موریس خود نیز مجموعه ای از جزایر در اقیانوس هند و نزدیک آفریقاست و بخشی از قاره آفریقا به شمار می رود.
 وزیر خارجه موریس این توافق را روز غیرقابل فراموشی توصیف و توییت کرد: 3 اکتبر 2024 روز غیرقابل فراموشی است. روز احیای حاکمیت جمهوری موریس بر سراسر  خاک خود".

در بیانیه چند سال قبل دولت انگلیس آمده بود: بریتانیا کوچکترین شکی درباره حاکمیت خود بر اقلیم اقیانوس هند بریتانیا ندارد. اقلیمی که از سال 1814 تحت حاکمیت مستمر بریتانیا قرار دارد.
"اقلیم اقیانوس هند بریتانیا" نام انگلیس بر منطقه ای است که شامل جزایر چاگوس نیز می شود. این جزایر تحت حاکمیت خودمختار و زیرنظر پادشاه انگلیس اداره می شد.

پایگاه نظامی "دیه گو گارسیا" امریکا

این جزایر بیش از همه به دلیل قرار گرفتن پایگاه بزرگ و مهم نظامی امریکا در بزرگترین جزیره (دیه گو گارسیا) اهمیت دارند.
این پایگاه نظامی به همین نام "دیه گو گارسیا" متعلق به انگلیس است و لندن به آمریکا برای 50 سال اجاره داده است.

این پایگاه نظامی در زمان جنگ سرد و حمله امریکا به افغانستان 2000  و عراق در سال 2003 نقش بزرگی ایفا کرد. 
براساس توافق انگلیس و موریس، این پایگاه به مدت 99 سال به دولت انگلیس اجاره داده می شود و امریکا نیز  همچنان از آن استفاده خواهد کرد. مبلغ پرداختی انگلیس به کشور موریس بابت اجاره پایگاه نظامی اعلام نشده است.

تجمع مردم بومی جزیره دیه گو گارسیا علیه اخراج خود و مطالبه بازگشت به جزیره

در بیانیه مشترک دولت های بریتانیا و موریس آمده است: این لحظه محوری در روابط مان و دلیلی بر التزام دائمی ما برای حل مسالمت آمیز نزاع ها و حاکمیت قانون است.

  وزیر خارجه بریتانیا (دیوید لامی) هم گفت این دولت وضعیتی را به ارث برد که با وجود حاکمیت مورد تنازع و چالش های حقوقی مستمر، فعالیت  امن و طولانی مدت پایگاه نظامی "دیه‌گو گارسیا" مورد تهدید بود.
وی افزود: توافق، آینده پایگاه نظامی را تضمین می کند. 

 

حکم دادگاه بین المللی

دادگاه بین المللی لاهه (زیرمجموعه سازمان ملل متحد) هم در سال 2019 ، با صدور حکمی، حاکمیت انگلیس بر جزایر چاگوس را غیرقانونی دانسته بود. رئیس دادگاه در آن زمان گفته بود:  جداسازی جزیره «چاگوس» (Chagos) در سال 1965 بر اساس اعلام آزادانه و واقعی مردم آن نبوده‌است.
دولت انگلیس  در دادگاه شکست خورد اما از پذیرش حکم دادگاه خودداری کرد.

قطعنامه سازمان ملل متحد علیه انگلیس

مجمع عمومی سازمان ملل متحد درسال 2019 ، با تصویب قطعنامه غیرالزام آوری، از دولت انگلیس خواست در مهلت 6 ماهه ، جزایر چاگوس را به دولت موریس تحویل دهد. 

لندن - تجمع مردم بومی جزیره دیه گو گارسیا علیه اخراج خود و مطالبه بازگشت به جزیره

در این قطعنامه، اقدام انگلیس در اخراج 2 هزار نفر از ساکنان بومی جزایر چاگوس با هدف ایجاد پایگاه نظامی در جزیره "دیه‌گو گارسیا" نیز به شدت مورد انتقاد قرار گرفت و این اقدام محکوم شد. این موضوع از دیگر موارد اختلافی میان دولت های انگلیس و موریس بود.

116 کشور به این قطعنامه رای مثبت، تنها 6 رای منفی شامل انگلیس و امریکا تصویب شد. 56 کشور از جمله المان ، فرانسه و کانادا ممتنع بود.

اخراج بومیان، جرایم ضدانسانی

سازمان غیردولتی دیده بان حقوق بشر در سال 2023 ، انگلیس و امریکا را به دلیل اخراج ( مهاجرت اجباری / انتقال اجباری)  ساکنان بومی جزایر چاگوس به ارتکاب جرایم ضدانسانی متهم کرد اما لندن این اتهام را نپذیرفت.

سابقه

در سال 1965 ،  انگلیس ، جزایر چاگوس را از جزایر موریس که آن زمان هر دو تحت حاکمیت لندن بودند جدا کرد تا در بزرگترین جزیره آن (دیه گو گارسیا) پایگاه نظامی بسازد. قبل از ساخت جزیره، بومیان جزیره را اخراج کرد.

در سال 1968 جزایر موریس از انگلیس، اعلام استقلال کرد و به کشور مستقل تبدیل شد اما انگلیس حاضر نشد حاکمیت بر جزایر چاگوس را به موریس واگذار کند و این جزایر را تحت حاکمیت خود نگه داشت.

از سال 1975 موریس فعالیت های جهانی و حقوقی و دیپلماتیک را برای پس گرفتن جزایر چاگوس از انگلیس شروع کرد.

این در حالی که در سال 1965 تا 1968، به هنگام استقلال موریس از انگلیس، دو طرف درباره واگذاری حاکمیت بر جزایر چاگوس به لندن توافق کرده بودند. لندن هم آن زمان 3 میلیون پوند بابت خرید جزایر به موریس پرداخته کرده بود.

موریس بعدا اعلام کرد تحت فشار لندن مجبور شده بود این توافق را برای کسب استقلال، انجام دهد.
   

انتقادات در انگلیس

حزب مخالف در انگلیس (حزب محافظه کار) از این توافق انتقاد و آن ضعیف توصیف کرد. 

منتقدان می گویند با این اقدام، چین به نفوذ خود در اقیانوس هند ادامه می دهد و احتمالا در نزدیکی پایگاه نظامی انگلیس - امریکا، ایستگاه های شنود مستقر می کند.

در مقابل ، دولت انگلیس می گوید تضمین ها و هماهنگی های لازم برای مقابله نفوذ چین در این جزیره ها انجام شده است.

 حزب "اصلاح ملی" (ملی گرا- راست افراطی) به رهبری "نایجل فراژ" به شدت از این اقدام انتقاد و آن را "فاجعه استراتژیک توصیف کرد. این حزب راست افراطی، مدافع جدی خروج انگلیس از اتحادیه اروپا و مقابله با مهاجران است.