تغییر بزرگ و برای اولین بار

عصرایران ؛ رضا غبیشاوی -  اتحادیه اروپا و اعضای آن برای اولین بار و در تغییر بزرگ در سیاست خود، از حاکمیت امارات بر سه جزیره ابوموسی، تنب بزرگ و تنب کوچک حمایت و آن را تایید کردند.  اتحادیه اروپا همچنین برای نخستین بار، ایران را اشغالگر این سه جزیره دانست و خواستار پایان آنچه که "اشغال جزایر امارات" توصیف کرد شد.

این موضوع در بیانیه پایانی نشست مشترک سران کشورهای عضو اتحادیه اروپا و شورای همکاری خلیج فارس آمده است که روز گذشته چهارشنبه در بروکسل بلژیک برگزار شد.

27 کشور عضو اتحادیه اروپا و 6 کشور جنوب خلیج فارس عضو شورای همکاری هستند.

نشست سران کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس و اتحادیه اروپا در بروکسل

در این بیانیه ، اعضای اتحادیه اروپا و شورای همکاری خلیج فارس از ایران خواسته اند به آنچه که "اشغال جزایر سه گانه  متعلق به امارات و نقض حاکمیت این کشور" توصیف شده پایان دهد.

قبل از این، اتحادیه اروپا و اعضای آن، از حاکمیت امارات بر جزایر سه گانه حمایت نمی کردند بلکه تنها حاکمیت بر این سه جزیره را محل اختلاف میان ایران و امارات می دانستند و از تلاش های امارات برای حل مسالمت آمیز این اختلاف از طریق مذاکرات دوجانبه یا دادگاه بین المللی یا داوری بین المللی حمایت می کردند.

این بار اما برای نخستین بار، اتحادیه اروپا و اعضای آن با تغییر موضع قبلی، وارد قضاوت شدند و حاکمیت بر این جزایر را نه تنها متعلق به امارات دانستند بلکه ایران را هم اشغالگر جزایر توصیف کردند.

روسیه، امریکا و چین البته تاکنون تنها این سه جزیره را محل اختلاف میان ایران و امارات دانسته اند و از تلاش های امارات برای حل این مسئله از راه های مسالمت آمیز شامل گفتگوی دوجانبه یا دادگاه بین المللی / داوری بین المللی حمایت کرده اند. یعنی روسیه چین و امریکا، حاکمیت ایران یا امارات بر سه جزیره را تایید نکرده اند و حاکمیت بر سه جزیره را محل اختلاف دانستند.

حالا در میان 5 عضو دائم و دارای رای وتو در شورای امنیت سازمان ملل متحد،  یک عضو (فرانسه) حاکمیت امارات بر سه جزیره را تایید می کندو 4 عضو بقیه (انگلیس، امریکا، چین و روسیه) وجود اختلاف میان ایران و امارات بر سر جزایر را تایید می کنند و خواهان حل مسئله از طریق گفتگو یا داوری بین المللی هستند.

قبل از این ، تایید حاکمیت امارات بر سه جزیره و توصیف ایران به عنوان اشغالگر جزایر سه گانه تنها در بیانیه های شورای همکاری خلیج فارس ( باعضویت 6 کشور جنوب خلیج فارس) و اتحادیه عرب (با عضویت 22 کشور) می آمد.

نخستین نشست سران کشورهای عضو اتحادیه اروپا و شورای همکاری خلیج فارس دیروز چهارشنبه در بروکسل (پایتخت بلژیک و مقر اتحادیه اروپا برگزار شد. 

روابط سیاسی و اقتصادی میان دو طرف در سطح بالایی وجود دارد. 

سه جزیره ابوموسی، تنب بزرگ و تنب کوچک در خلیج فارس ، هم اکنون تحت حاکمیت و اداره ایران هستند. ایران این سه جزیره را بخشی از خاک خود می داند . در مقابل، دولت امارات، این سه جزیره را متعلق به خود می داند و مدعی است توسط ایران اشغال شده اند. این سه جزیره تنها جزیره ابوموسی مسکونی است.

در واکنش هم وزیر خارجه ایران با انتشار توییت، ادعاهای اتحادیه اروپا و شورای همکاری خلیج فارس درباره جزایر سه گانه را رد کرد.

سید عباس عراقچی وزیر خارجه ایران با اشاره به بیانیه نشست مشترک سران شورای همکاری خلیج فارس و اتحادیه اروپا در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: 

بخش ایران در بیانیه مشترک اتحادیه اروپا و شورای همکاری خلیج‌ فارس پیام‌های زیادی در خود دارد. از نظر ما، روشن است که مسیر همکاریِ با احترام، که از سوی ما در ملاقات‌های مختلف، از جمله در نیویورک به آنها پیشنهاد شد، اکنون با تمایل اروپا برای «تقابل» پاسخ داده شده است - از طریق تحریم پروازهای مسافری و ایراد اتهام عبث «اشغالگری» به ایران! جزایر سه‌گانه همیشه متعلق به ایران بوده‌اند و تا ابد نیز چنین خواهد بود. دوران سیاست خبیثانه «تفرقه بینداز و حکومت کن» اروپایی‌ها در منطقه ما مدت‌های مدیدی است که به سر رسیده است.

بیانیه چه می گوید؟

در بیانیه پایانی نشست مشترک سران کشورهای عضو اتحادیه اروپا و شورای همکاری خلیج فارس یک بخش در باره ایران است که شامل موارد مختلف مربوط به ایران از جمله جزایر سه گانه را شامل می شود.

این بیانیه از ایران می خواهد "به قوانین بین المللی از جمله منشور سازمان ملل متحد براساس احترام به حاکمیت و امنیت منطقه ای و عدم دخالت در امور داخلی کشورهای دیگر و خودداری از استفاده از زور یا تهدید، متعهد باشد".

بیانیه از ایران می خواهد به آنچه که "اشغال جزایر سه گانه امارات شامل ابوموسی، تنب بزرگ و تنب کوچک " توصیف شده پایان دهد زیرا نقض حاکمیت دولت امارات و مبانی منشور سازمان ملل متحد است.

در بند 46 بیانیه نوشته شده است: "ما از ایران می خواهیم که به اشغال سه جزیره امارات متحده عربی شامل تنب بزرگ، تنب کوچک و ابوموسی پایان دهد چراکه  نقض حاکمیت امارات و اصول منشور سازمان ملل متحد است".

این بیانیه همچنین بر اهمیت مشارکت دیپلماتیک با ایران برای کاهش تنش منطقه ای و تضمین ماهیت صلح آمیز برنامه هسته ای ایران تاکید می کند.

بیانیه از ایران می خواهد گسترش موشک های بالستیک و هواپیماهای بدون سرنشین و هر نوع فناوری تهدیدکننده امنیت منطقه و خارج از آن را متوقف کند.

بیانیه از ایران می خواهد به کاهش تنش منطقه ای ادامه دهد و تاکید می کند همچنان به راه حل دیپلماتیک برای مسئله هسته ای ایران پایبند هستیم.

موضع قبلی اتحادیه اروپا چه بود؟

در سال 2010 وزیران خارجه اتحادیه اروپا و شورای همکاری (6 کشور جنوب خلیج فارس) در نشستی مشترک، بیانیه ای صادر کردند و ضمن به رسمیت شناختن اختلاف میان ایران و امارات بر سر جزایر سه گانه، از تلاش ها و خواسته های امارات برای حل این اختلاف مرزی از راه های مسالمت آمیز از جمله مذاکرات دوجانبه یا دادگاه بین المللی، حمایت کردند.

در تیر 1402 مایکل مان سخنگوی مسؤول وقت سیاست خارجی اتحادیه اروپا در مصاحبه با خبرگزاری رسمی بحرین (بنا) گفته بود دیدگاه های اتحادیه اروپا و کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس براساس بیانیه نشست وزیران خارجه دو طرف در 2010 درباره مسائل سیاسی مختلف و از جمله جزایر سه گانه مطابقت دارد.