به گزارش ایمنا، جاده خودتمیزشونده یک نوآوری پیشرفته در فناوری شهری است که به‌طور ویژه برای بهبود کیفیت هوای شهر و کاهش اثرات نامطلوب آلودگی طراحی شده است؛ این ایده نخستین بار در پاسخ به چالش‌های زیست‌محیطی و تغییرات اقلیمی مطرح شد و با پیشرفت فناوری‌های مهندسی و فرمولاسیون مصالح به واقعیت تبدیل شد.
تاریخچه این جاده‌ها به حدود دو دهه پیش برمی‌گردد، زمانی که کشورهای مختلف به‌ویژه در اروپا و آسیا، به دنبال راهکارهایی برای مقابله با آلودگی‌های هوا و تأثیرات آن بر سلامت عمومی بودند و کره جنوبی یکی از پیشگامان استفاده از این فناوری شناخته شد. هرچند این مفهوم به‌تازگی در فضای مجازی محبوب شده است، اما آغاز آن به سال 2007 بازمی‌گردد که نخستین جاده خودتمیزشونده در یکی از خیابان‌های سئول معرفی شد. از آن زمان، این فناوری به دیگر نقاط پایتخت کره جنوبی و شهرهای مختلف همچون دئه‌گو گسترش پیدا کرد.
جاده‌های خودتمیزشونده کره جنوبی، نمونه‌ای از فناوری‌های نوین شهری است که به‌منظور بهبود کیفیت زندگی در شهرها طراحی شده است و به‌طور ویژه بر دو هدف اصلی پاکیزگی و کاهش دما تمرکز دارد. این فناوری از طریق نصب آبپاش‌هایی وسط خیابان عمل می‌کند که به‌طور خودکار زمانی که چراغ ترافیکی عابر پیاده قرمز می‌شود، با پاشش آب بر سطح خیابان تأثیر بارش باران را شبیه‌سازی می‌کند و در نتیجه به کاهش گردوغبار و آلودگی کمک می‌کند. به همین دلیل است که این جاده‌ها به نام «جاده‌های تمیز» شناخته می‌شود زیرا آب به میزان مؤثری زباله‌ها و ضایعات سطح جاده را از بین می‌برد.
زمانی که این سیستم برای نخستین بار راه‌اندازی شد، تنها در ساعات ترافیک کم فعال می‌شد، زیرا رانندگان از آبپاشها و لکه‌های آبی که منجر به کثیفی خودروهایشان می‌شد، شکایت داشتند، اما در حال حاضر در ساعات اوج ترافیک در تابستان نیز از این سیستم استفاده می‌شود و اثر خنک‌کنندگی آن بر شکایات رانندگان غلبه کرده است.
در ظهرهای تابستان، دمای آسفالت به بیش از 60 درجه می‌رسد و استفاده از این سیستم علاوه‌بر تمیزی جاده‌ها، به‌عنوان یک سیستم خنک‌کننده مؤثر عمل می‌کند و به کاهش اثر جزیره گرمایی در شهر کمک می‌کند. به همین دلیل است که این جاده‌ها را با نام «جاده‌های خنک‌کننده» نیز می‌شناسند.
مقابله با گرمای سال‌های آینده
این ایده می‌تواند در طرح‌های برنامه‌ریزی شهری برای مقابله با چالش‌هایی همچون گرمای شدید گنجانده شود. بر اساس اعلام وب‌سایت شهری سئول، این شهر برنامه‌ای جامع از اقدامات را برای مقابله با گرمای شدید در سال‌های آینده تنظیم کرده است که جاده‌های خنک‌کننده یکی از آن‌ها است، کامیون‌های تمیزکننده نیز برای خنک کردن خیابان‌ها به کار گرفته می‌شود و در کنار برنامه‌های دیگر به کاهش دمای میانگین در سطح شهر کمک می‌کند.
طبق گفته کارشناسان، با فعال‌سازی آبپاشها به مدت هفت دقیقه، دمای آسفالت تا 20 درجه کاهش پیدا می‌کند که تأثیر مضاعفی بر کاهش دمای هوای محلی دارد و به کاهش دما بین سه تا چهار درجه در اطراف جاده کمک می‌کند.
مقابله با گردوغبار لاستیک
سیستم آبپاش خودکار همچنین به کاهش آلودگی ناشی از گرد و غبار تایرها و دیگر آلودگی‌ها کمک می‌کند. نتایج عملی مبتنی‌بر اثر این آبپاشها در خیابان‌های سئول بر کاهش دما به اندازه هفت تا 9 درجه در تابستان و همچنین کاهش گردوغبار معلق به میزان 12 میکروگرم در بهار و پاییز گزارش شده است.
سیستم‌های آبپاش به‌طور خودکار در شرایط معین فعال می‌شود و عملکرد آن‌ها بسته به شرایط جوی متفاوت است؛ در زمان گرمای شدید، این آبپاشها هر 90 دقیقه به مدت پنج دقیقه فعال می‌شود تا دما را کاهش دهد، اما هنگامی که هدف کاهش آلودگی ناشی از گردوغبار باشد، این سیستم هر 120 دقیقه به مدت پنج دقیقه کار می‌کند.
چالش‌های جاده خودتمیزشونده
در حالی که پتانسیل این سیستم‌های پرطرفدار به‌وضوح بالا است و مزایای قابل‌توجهی برای شهر دارد، اما بدون چالش نیست و مشکلاتی فراتر از شکایت‌های اولیه رانندگان در مورد لکه‌های آب بر خودروهایشان دارد. سئول قصد دارد در سال 2025 یک تحلیل علمی از اثربخشی این سیستم انجام دهد تا ارزیابی واقعی و ملموسی از سودمندی این سیستم‌های خودکار در پاک‌سازی شهری و خنک‌کنندگی ارائه دهد.
برنامه سئول گسترش این سیستم به جاده‌های بیشتری در سطح شهر است و در نظر دارد این فناوری را به‌گونه‌ای تنظیم کند که در زمستان نیز مورد استفاده قرار گیرد و با تنظیم دما و شرایط آب مورد استفاده به مبارزه با انباشت برف در جاده‌ها و معابر بپردازد. این موضوع نشان‌دهنده پتانسیل بالای این سیستم در بهبود شرایط جوی و زیست‌محیطی در طول سال است.
با این حال، انتقاد اصلی از این سیستم به مصرف آب آن مرتبط می‌شود، زیرا در شرایط بحران کم‌آبی این روزها، مدیریت مؤثر آب در سیستم‌های تمیزکننده از همیشه مهم‌تر است، هرچند سئول و دئه‌گو سیستم جاده‌های خودتمیزشونده را با آبی تأمین می‌کنند که از تونل‌های مترو استخراج شده و به‌طور طبیعی به‌عنوان مازاد تولید شده است.
ادغام در برنامه‌ریزی شهری
جاده‌های خودتمیزشونده بخشی از یک رویکرد جامع برای مقابله با گرما و تغییرات اقلیمی است. سئول در کنار این سیستم‌ها، اقداماتی چون ایجاد پناهگاه‌های اقلیمی، سیستم‌های مه‌پاش خنک‌کننده، درختان سایه‌دار و ایستگاه‌های خنک‌کننده اتوبوس را نیز در دستور کار دارد.
این تلاش‌ها به کاهش دما و بهبود کیفیت زندگی در شهر کمک می‌کند و نشان‌دهنده اهمیت نوآوری در برنامه‌ریزی شهری برای ساماندهی به چالش‌های زیست‌محیطی است. سئول امیدوار است که این سیستم‌ها پس از ارزیابی و موفقیت، توانایی گسترش به دیگر مناطق و شهرها را داشته باشد و به الگوی شهری هوشمند و پایدارتر کمک کند.
