طلای سیاه در ۲۰۲۵

حمید ملازاده :  آگاهی از قیمت‌های آینده نفت برای کشورها به‌دلیل تاثیرات گسترده‌ای که بر اقتصاد، سیاست و محیط‌زیست دارند، از اهمیت بالایی برخوردار است. این اطلاعات به دولت‌ها کمک می‌کند تا در زمان تجزیه و تحلیل بودجه، برنامه‌‌‌‌‌ریزی اقتصادی بهتری داشته باشند، امنیت انرژی را بهبود بخشیده و کنترل بیشتری بر روی تورم و نوسانات ارزی داشته باشند، همچنین پیش‌بینی‌های قیمت نفت می‌توانند بر سرمایه‌گذاری‌ها، سیاست‌های اجتماعی و زیست‌محیطی تاثیر بگذارند. به‌عبارت ساده‌تر، آگاهی از تخمین‌های قیمت نفت به کشورها کمک می‌کند تا به‌‌‌‌‌طور موثرتری به چالش‌های اقتصادی و انرژی جهانی پاسخ دهند و برنامه‌‌‌‌‌ریزی موثرتری برای آینده داشته باشند. 

در این تحلیل، به بررسی پیش‌بینی بهای نفت‌خام برنت برای سال‌2025 توسط بانک‌ها و موسسات معتبر جهانی می‌‌‌‌‌پردازیم و به عوامل کلیدی اقتصادی و ژئوپلیتیک موثر بر این پیش‌بینی‌‌‌‌‌ها اشاره می‌کنیم. در این میان، تاثیرات سیاست‌های اوپک، رشد تقاضا در آسیا، گذار انرژی و اثرات تورم به‌عنوان عناصر کلیدی مورد بررسی قرار می‌گیرند. یکی از مهم‌ترین عواملی که توسط بانک‌ها و موسسات اقتصادی در تعیین بهای نفت‌خام درنظر گرفته می‌شود، تعادل عرضه و تقاضا است. نهادهایی مانند گلدمن‌ساکس و JP Morgan بر این باورند که تقاضای جهانی در حال بازگشت به سطح پیش از دوران همه‌‌‌‌‌گیری است و این موضوع می‌تواند به رشد قیمت‌ها منجر شود. در مقابل، EIA و بانک UBS به برخی چالش‌ها در افزایش تقاضا اشاره کرده‌اند. از دیدگاه EIA، تعادل بین عرضه و تقاضا وابستگی شدیدی به رشد اقتصادی آسیا دارد. کشورهایی مانند چین و هند به‌عنوان مصرف‌کنندگان بزرگ نفت، تاثیر زیادی بر تقاضای جهانی دارند و افزایش یا کاهش رشد اقتصادی آنها می‌تواند مستقیما بر بهای نفت تاثیر بگذارد. از سوی دیگر، برخی نهادها به تغییرات تقاضا به واسطه گذار انرژی اشاره دارند. به‌عنوان مثال، موسسه BMI Research بر این باور است که افزایش تمرکز بر انرژی‌های تجدیدپذیر و افزایش سرمایه‌گذاری در این بخش، به‌تدریج تقاضا برای نفت را کاهش خواهد داد. این تغییرات تدریجی ممکن است در میان‌مدت و بلندمدت به کاهش تقاضای جهانی و به‌تبع آن، کاهش قیمت نفت منجر شود.

سیاست‌های تولید و نقش اوپک

یکی از عوامل تعیین‌‌‌‌‌کننده در پیش‌بینی بهای نفت، سیاست‌های اوپک و اوپک‌پلاس است. این گروه از کشورهای تولیدکننده با هماهنگی در میزان تولید خود، به‌‌‌‌‌طور مستقیم بر عرضه جهانی نفت و در نتیجه بر بهای آن تاثیر می‌گذارند. پیش‌بینی بانک‌ها مانند گلدمن‌ساکس و بارکلی حاکی از آن است که اوپک با کاهش میزان تولید خود به‌دنبال افزایش قیمت‌ها و حمایت از ثبات بازار است. بر اساس این تحلیل‌ها، اوپک می‌تواند با سیاست‌های خود در مواجهه با تغییرات ناگهانی تقاضا، از نوسانات شدید جلوگیری کند. به‌عنوان مثال‌ در صورتی‌که تقاضا کاهش یابد، این سازمان با کاهش تولید خود تلاش می‌کند که قیمت‌ها را در سطحی قابل‌قبول نگه دارد. این رویکرد در شرایط فعلی که تمرکز جهانی بر انرژی‌های تجدیدپذیر افزایش یافته، به‌ویژه حائزاهمیت است؛ زیرا اوپک به‌دنبال تثبیت جایگاه خود در بازار جهانی است.

تحلیل ژئوپلیتیک و تاثیر آن بر بازار

ریسک‌های ژئوپلیتیک یکی دیگر از عواملی هستند که توسط بانک‌ها و موسسات مالی در پیش‌بینی بهای نفت درنظر گرفته می‌شوند. بانک‌هایی مانند بانک آمریکا و امارات NBD بر این باورند که تنش‌های ژئوپلیتیک در مناطقی همچون خاورمیانه و شمال آفریقا می‌تواند باعث کاهش عرضه و افزایش قیمت‌ها شود. تحریم‌ها، درگیری‌های نظامی و ناپایداری سیاسی می‌توانند به‌‌‌‌‌طور ناگهانی عرضه نفت را تحت‌تاثیر قرار دهند. به‌عنوان مثال، تحریم‌های اقتصادی علیه کشورهایی مانند ایران و ونزوئلا که از تولیدکنندگان عمده نفت هستند، می‌تواند منجر به کاهش عرضه در بازار جهانی شود و این امر به نوبه خود موجب افزایش قیمت‌ها می‌شود، همچنین تنش‌های سیاسی میان کشورهای بزرگ تولیدکننده و مصرف‌کننده نفت مانند آمریکا و روسیه و مسائل امنیتی مربوط به گذرگاه‌‌‌‌‌های حمل‌ونقل نفتی مثل تنگه‌هرمز، از دیگر عواملی هستند که می‌توانند به بروز نوسانات قیمتی بیانجامند.

گذار انرژی و تاثیر آن بر نفت

یکی از مهم‌ترین تغییرات اساسی در بازار جهانی نفت، حرکت به سمت انرژی‌های تجدیدپذیر و گذار به اقتصاد کم‌‌‌‌‌کربن است. نهادهایی مانند HSBC و BMI Research بر این باورند که این تغییرات در میان‌مدت و بلندمدت می‌تواند تاثیرات قابل‌توجهی بر تقاضای نفت بگذارد. کشورهای توسعه‌‌‌‌‌یافته و درحال‌توسعه به‌‌‌‌‌طور گسترده در حال سرمایه‌گذاری در پروژه‌های انرژی پاک هستند. به‌عنوان مثال، اتحادیه اروپا و آمریکا برنامه‌های گسترده‌ای برای کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی و افزایش سهم انرژی‌های تجدیدپذیر دارند. این تغییرات به‌تدریج می‌تواند تقاضا برای نفت را کاهش دهد و به همین‌دلیل، بانک‌ها و موسسات اقتصادی، این روند را به‌عنوان یکی از عوامل کاهنده تقاضای نفت درنظر گرفته‌‌‌‌‌اند، همچنین افزایش استفاده از خودروهای برقی و حرکت به سمت استفاده از منابع انرژی تجدیدپذیر در حمل‌ونقل و صنعت، تاثیرات زیادی بر کاهش تقاضا دارد. در این زمینه IEA پیش‌بینی‌کرده که گذار انرژی و کاهش تقاضا برای سوخت‌های فسیلی به‌تدریج بر قیمت نفت تاثیر خواهد گذاشت و این عامل می‌تواند در درازمدت منجر به کاهش سطح تقاضا شود.

رشد اقتصادی جهانی

تورم و رشد اقتصادی جهانی نیز از عوامل مهمی هستند که در پیش‌بینی بهای نفت درنظر گرفته می‌شوند. بانک UBS بر این باور است که افزایش تورم و کاهش رشد اقتصادی می‌تواند به‌طور مستقیم بر تقاضای جهانی و به‌تبع آن بر قیمت نفت تاثیر بگذارد. افزایش هزینه‌های تولید و تغییرات نرخ بهره، تقاضای جهانی را به میزان قابل‌توجهی تحت‌تاثیر قرار می‌دهد. به‌عنوان مثال، اگر هزینه‌های تولید افزایش یابد، ممکن است تقاضا کاهش یابد که این امر می‌تواند به کاهش قیمت‌ها منجر شود، همچنین کاهش رشد اقتصادی به‌معنای کاهش مصرف انرژی در بخش‌های مختلف اقتصادی است که در نهایت بر سطح تقاضا و قیمت نفت اثرگذار خواهد بود. از سوی دیگر، بانک جهانی و فیچ رتینگ با توجه به رشد آهسته در اقتصادهای بزرگ و تغییرات بازار کار، پیش‌بینی کرده‌اند که تقاضای جهانی برای نفت ممکن است در سال‌های آتی با کاهش مواجه شود. این کاهش تقاضا به نوبه خود به کنترل قیمت‌ها کمک خواهد کرد. با توجه به تحلیل‌های صورت‌گرفته، می‌توان گفت که پیش‌بینی بهای نفت‌خام برنت برای سال‌2025 همچنان با عدم‌قطعیت‌‌‌‌‌های بسیاری روبه‌‌‌‌‌روست، اگرچه برخی از بانک‌ها و نهادهای بین‌المللی به دلیل رشد تقاضا و محدودیت عرضه، قیمت‌های بالاتری را تخمین زده‌اند، اما روندهای بلندمدت همچون گذار انرژی، تورم و ریسک‌های ژئوپلیتیک می‌توانند اثرات متفاوتی بر بازار جهانی نفت داشته باشند، همچنین سیاست‌های اوپک و تغییرات اقتصادی جهانی، همچنان نقش کلیدی در تعیین بهای نفت ایفا خواهند کرد. با افزایش تمرکز بر انرژی‌های تجدیدپذیر و کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی، بازار جهانی نفت با چالش‌های زیادی مواجه است. این وضعیت به‌ویژه برای کشورهایی که به صادرات نفت وابسته‌‌‌‌‌اند، اهمیت دارد و باید در تدوین سیاست‌های اقتصادی خود به این تحولات توجه کنند. در نهایت، بهای نفت در سال‌2025 احتمالا با نوسانات زیادی همراه خواهد بود و تصمیمات اوپک، تغییرات تقاضا در آسیا و گذار انرژی به سمت منابع تجدیدپذیر از جمله عوامل کلیدی خواهند بود که آینده این بازار را شکل خواهند داد.

اهمیت آگاهی از آینده بازار

اطلاع از قیمت‌های نفت‌برنت در سال‌آینده به چند دلیل کلیدی برای کشورها اهمیت دارد:

برنامه‌‌‌‌‌ریزی اقتصادی: قیمت‌های نفت تاثیرات عمیقی بر اقتصاد ملی دارند، به‌ویژه در کشورهای صادرکننده نفت. پیش‌بینی روندهای قیمتی به دولت‌ها کمک می‌کند تا بودجه‌‌‌‌‌ها و سیاست‌های اقتصادی خود را به‌‌‌‌‌طور موثری برنامه‌‌‌‌‌ریزی کنند. برای مثال، کشورهایی که به‌شدت به درآمدهای نفتی وابسته هستند، باید پیش‌بینی کنند که چه میزان درآمد از فروش نفت خواهند داشت تا بتوانند هزینه‌های عمومی و سرمایه‌گذاری‌ها را برنامه‌‌‌‌‌ریزی کنند.

امنیت انرژی: آگاهی از پیش‌بینی‌های قیمت می‌تواند به ارزیابی امنیت انرژی کمک کند. کشورها با درنظرگرفتن قیمت‌های پیش‌بینی‌‌‌‌‌شده می‌توانند تصمیمات مناسبی در مورد تنوع منابع انرژی و سرمایه‌گذاری در منابع تجدیدپذیر بگیرند، به‌ویژه اگر پیش‌بینی شود که قیمت‌ها به‌‌‌‌‌طور قابل‌توجهی افزایش یابد.

کنترل تورم: قیمت‌های نفت به‌‌‌‌‌طور مستقیم بر هزینه‌های حمل‌ونقل و تولید تاثیر می‌گذارند که می‌تواند منجر به افزایش سطح عمومی قیمت‌ها شود. با پیش‌بینی تغییرات قیمت نفت، دولت‌ها می‌توانند اقداماتی برای کنترل تورم و حفظ ثبات اقتصادی انجام دهند.

تصمیمات سرمایه‌گذاری: سرمایه‌گذاران و شرکت‌ها معمولا پیش‌بینی‌های قیمت نفت را رصد می‌کنند تا تصمیمات استراتژیک بگیرند. دولت‌ها با ارائه یک محیط پایدار برای سرمایه‌گذاری بر اساس پیش‌بینی‌های دقیق قیمت، می‌توانند سرمایه‌گذاری‌های خارجی را جذب کنند.

استراتژی‌‌‌‌‌های ژئوپلیتیک: نفت یکی از عوامل کلیدی در ژئوپلیتیک جهانی است. کشورها می‌توانند با توجه به پیش‌بینی‌های قیمت نفت، سیاست‌های خارجی و استراتژی‌های دیپلماتیک خود را تنظیم کنند، به‌ویژه در شرایطی که این قیمت‌ها بر دینامیک‌‌‌‌‌های انرژی و تجارت‌جهانی تاثیر می‌گذارند.

تاثیر بر ارزش‌های ارزی: نوسانات قیمت نفت می‌توانند بر نرخ ارز کشورهای صادرکننده تاثیر بگذارند. افزایش قیمت نفت معمولا باعث تقویت ارز این کشورها می‌شود و برعکس، کاهش قیمت‌ها می‌تواند منجر به تضعیف ارز شود. این تغییرات بر تجارت بین‌المللی و سرمایه‌گذاری تاثیرگذار است.

ثبات اجتماعی: نوسانات قابل‌توجه در قیمت‌های نفت ممکن است منجر به ناآرامی‌های اجتماعی در کشورهایی شود که به درآمدهای نفتی وابسته‌‌‌‌‌اند. درک این تغییرات به دولت‌ها کمک می‌کند تا اقداماتی پیشگیرانه برای جلوگیری از نارضایتی‌‌‌‌‌های اقتصادی انجام دهند.

سیاست‌های زیست‌محیطی: در عصر کنونی که کشورها به‌دنبال کاهش انتشار کربن و سرمایه‌گذاری در انرژی‌های تجدیدپذیر هستند، درک روندهای قیمت نفت می‌تواند بر سیاست‌های زیست‌محیطی تاثیر بگذارد. اگر قیمت‌ها پایین باقی‌بمانند، ممکن است سرمایه‌گذاری در فناوری‌های پاک کاهش یابد، درحالی‌که قیمت‌های بالا ممکن است سرمایه‌ها را  به سمت منابع انرژی پایدارتر سوق دهد.

مدیریت ذخایر استراتژیک: کشورها برای مقابله با اختلالات عرضه و نوسانات قیمت، ذخایر نفتی استراتژیک نگهداری می‌کنند. دانستن روند قیمت‌ها به دولت‌ها کمک می‌کند تا این ذخایر را به‌‌‌‌‌طور موثری مدیریت کنند و تصمیم بگیرند که چه زمانی باید ذخایر را آزاد یا افزایش دهند.

شاخص‌های اقتصادی جهانی: قیمت‌های نفت‌برنت به‌عنوان یک شاخص اقتصادی جهانی عمل می‌کنند. افزایش قیمت‌ها می‌تواند نشان‌دهنده افزایش تقاضا و رشد اقتصادی باشد، درحالی‌که کاهش قیمت‌ها ممکن است نشان‌دهنده کندی اقتصادی باشد. کشورها می‌توانند از این اطلاعات برای تنظیم پیش‌بینی‌های اقتصادی و استراتژی‌های خود استفاده کنند.