حزب‌الله لبنان روز سه‌شنبه 29 اکتبر اعلام کرد که نعیم قاسم، معاون دبیرکل حزب‌الله، به عنوان دبیرکل جدید این گروه انتخاب شده است و جایگزین حسن نصرالله خواهد شد که حدود یک ماه پیش در حمله هوایی اسرائیل به مقر فرماندهی حزب‌الله در حومه جنوبی بیروت شهید شد.
نعیم قاسم کیست؟
بر اساس آئین‌نامه داخلی حزب‌الله، معاون دبیرکل در شرایط و موقعیت‌های اضطراری سیاسی یا امنیتی به نمایندگی از او عمل می‌کند. در صورت مرگ دبیرکل، معاون او مسئولیت‌هایش را به عهده می‌گیرد، تا زمانی که جلسه فوری شورای رهبری برگزار و فرد جدیدی به عنوان دبیرکل انتخاب شود.
نعیم قاسم بیش از سی سال معاون دبیرکل حزب‌الله لبنان بود؛ گروهی که فعالیت‌هایش سیاسی، نظامی و اجتماعی است و بین شیعیان لبنان پایگاه مردمی و نفوذ زیادی دارد.
«پسر روستای کفر فیلا»
نام کامل او نعیم بن محمد نعیم قاسم است و در فوریه 1953 در منطقه بسطه جنوبی در شهر بیروت به دنیا آمد. او متاهل است و شش فرزند دارد، چهار پسر و دو دختر. پدر او محمد متولد روستای کفر فیلا در منطقه اقلیم التفاح در جنوب لبنان است.
نعیم قاسم تحصیلات حوزوی را تا مراحل عالی آن گذرانده و نزد علمای برجسته شیعه در لبنان درس خوانده است. او هم‌زمان با تحصیلات حوزوی در دانشگاه لبنان هم تحصیل کرد و در اوایل دهه 1970 میلادی از دانشکده تربیت معلم این دانشگاه، مدرک کارشناسی شیمی به زبان فرانسوی دریافت کرد.
او در سال 1977 از همان دانشگاه فوق لیسانس گرفت و چون از دانشکده تربیت معلم وابسته به آموزش و پرورش فارغ‌التحصیل شده بود، بعد از اتمام دانشگاه به تدریس در دبیرستان‌های دولتی پرداخت و به مدت شش سال معلم رسمی بود.
قاسم در سنین جوانی مطالعات اسلامی زیادی داشت و از همان زمان به خطابه و تدریس دروس دینی پرداخت. هنوز 18 سال نداشت که در مسجد برای کودکان جلسات هفتگی دروس دینی برگزار می‌کرد.
او یکی از موسسان «اتحادیه دانشجویان مسلمان لبنان» بود که در دهه 1970 میلادی با هدف ترویج افکار اسلامی در دانشگاه‌ها و مدارس تشکیل شد.
یکی از بنیان‌گذاران جنبش امل
نعیم قاسم در سلسله مراتب جنبش امل پیشرفت کرد و به مسئول ایدئولوژی و فرهنگ جنبش تبدیل شد
نعیم قاسم در سال 1974 به جنبش امل به رهبری «امام موسی صدر» پیوست. او در جلسات اولیه تاسیس این جنبش در مناطق مختلف لبنان شرکت داشت و مسئولیت معاونت فرهنگی جنبش امل را بر عهده گرفت.
او در سلسله مراتب جنبش امل پیشرفت کرد و به مسئول ایدئولوژی و فرهنگ جنبش تبدیل شد و پس از ناپدید شدن موسی صدر در لیبی، و انتخاب حسین الحسینی به رهبری جنبش امل در سال 1978، به عضویت شورای رهبری این جنبش درآمد.
او پس از انقلاب اسلامی ایران در سال 1979، از جنبش کناره‌گیری کرد تا دروس حوزوی و فعالیت‌های تبلیغی و اسلامی خود را با تدریس و سخنرانی در تعدادی از مساجد و حسینیه‌های بیروت و حومه جنوبی آن ادامه دهد.
قاسم به مدت بیش از 20 سال به تبلیغات دینی در سراسر لبنان مشغول بود و به ویژه بر مجالس درس هفتگی و ارشاد دینی در مناطق مختلف بیروت تمرکز داشت.
او پیش از آن در سال 1977 جمعیت آموزش دینی شیعی را تاسیس کرد که همچنان وظیفه آموزش اسلامی را در مدارس دولتی و خصوصی بر عهده دارد و معلمانی را به مدارس اعزام می‌کند تا دروس دینی را تدریس کنند.
نعیم قاسم همچنین مدیریت مدارس المصطفی در حومه جنوبی بیروت، صور، نبطیه و قصر نبا را بر عهده داشت. این مدارس برنامه درسی رسمی لبنان را تدریس می کند و هم‌زمان بر آموزش دینی و اسلامی تمرکز دارند. او تا سال 1990 در این سمت مشغول به کار بود.
قاسم در کمیته‌های اسلامی حامی انقلاب اسلامی ایران نیز فعالیت داشت که در آن زمان تمام گروه‌های اسلامی فعال در لبنان را شامل می‌شد و اقدام به برگزاری فعالیت‌های تبلیغی و راهپیمایی‌های حمایت از انقلاب اسلامی می‌کرد.
تاسیس حزب‌الله
نعیم قاسم سه دوره عضو شورای رهبری حزب‌الله بود، سپس نایب رئیس شورای اجرایی حزب‌الله شد و بعد از آن ریاست این شورا را به دست گرفت
پس از دیدارهایی میان کمیته‌های اسلامی -که حزب الدعوه اسلامی شاخه لبنان از آن حمایت می‌کرد- با علمای منطقه بقاع و جنبش امل اسلامی در سال 1982، جنبش حزب‌الله تاسیس شد. نعیم قاسم از شرکت‌کنندگان و بنیان‌گذاران این نشست‌ها بود و در بنیان‌گذاری حزب‌الله نقش داشت.
او که سه دوره عضو شورای رهبری حزب‌الله بود، در ابتدا مسئولیت فعالیت‌های تربیتی و پیشاهنگی در بیروت را بر عهده گرفت، و سپس نایب رئیس شورای اجرایی حزب‌الله شد و بعد از آن ریاست این شورا را به دست گرفت.
زمانی که عباس موسوی در سال 1991 به عنوان دبیرکل حزب‌الله منصوب شد، نعیم قاسم به عنوان معاون دبیرکل این گروه انتخاب شد و پس از ترور عباس موسوی و جانشینی او با حسن نصرالله، همچنان در این سمت باقی ماند.
نعیم قاسم ریاست شورای پارلمانی حزب‌الله را نیز بر عهده دارد که مسئول پیگیری فعالیت‌های سیاسی و قانون‌گذاری نمایندگان این گروه در مجلس لبنان است.
او همچنین ریاست هیئت دولتی حزب‌الله را بر عهده دارد که مسئول پیگیری عملکرد وزارتخانه‌ها و تصمیم‌های آنها و همچنین نظارت بر وزرای حزب‌الله در دولت است. قاسم از زمان اولین انتخابات پارلمانی در سال 1992 تاکنون هماهنگ‌کننده کل انتخابات حزب‌الله بوده است.
نعیم قاسم در کنار شیخ حمد بن جاسم آل ثانی نخست وزیر قطر و عمرو موسی دبیرکل اتحادیه عرب در سال 2008
به دلیل جایگاهش در رهبری حزب‌الله، نعیم قاسم نقشی کلیدی در فعالیت‌های سیاسی دارد و از طریق مصاحبه، سخنرانی و نوشتن مقالات، حضور رسانه‌ای گسترده‌ای دارد.
او چند کتاب نوشته که معروف‌ترین آنها کتاب «حزب‌الله» است که به معرفی اهداف، تاریخچه و دیدگاه‌های سیاسی این گروه می‌پردازد و به بیش از هفت زبان ترجمه شده است.
نعیم قاسم بیش از 35 سال با حسن نصرالله، دبیرکل سابق حزب‌الله، رابطه نزدیکی داشت که شامل همکاری در شورای رهبری گروه، دیدارهای مداوم، مشورت‌ها و پیگیری تحولات بود.
علاوه بر فعالیت سیاسی، او در برنامه‌های تلویزیونی مختلف درباره مسائل دینی و فرهنگی نیز سخنرانی می‌کرد.
او به‌عنوان معاون دبیرکل حزب‌الله و عضو شورای رهبری آن، در درگیری‌های دوره‌های مختلف با اسرائیل نقش داشته است، از جمله در جنگ‌های ژوئیه 1993، آوریل 1996، آزادسازی جنوب لبنان در سال 2000، و جنگ ژوئیه 2006.
حزب‌الله نیرویی تاثیرگذار و بازیگری اصلی در نظام سیاسی لبنان به شمار می‌آید و نقش مهمی در تصمیم‌گیری‌های دولتی دارد، به ویژه پس از آنکه این گروه درخواست‌ها برای خلع سلاح خود را پس از خروج ارتش اسرائیل از جنوب لبنان در سال 2000 رد کرد.
نعیم قاسم و ایران
دبیرکل جدید حزب‌الله لبنان کتابی درباره «اندیشه‌های راهبردی» آیت الله خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی ایران نوشته است
نعیم قاسم، بارها به ایران سفر کرده و با مقام‌های ارشد از جمله رهبر جمهوری اسلامی دیدار کرده است.
او در سال 2023 پس از سفر به این کشور در پستی در توییتر (ایکس) درباره اوضاع جاری ایران نوشت: «از ایران بازگشتم و از پایداری و ثبات این کشور بعد از اغتشاشات اخیر مطمئن شدم.»
اشاره او به به اعتراضات سال 1401 جنبش «زن زندگی آزادی» بود.
نعیم قاسم همچنین کتابی به اسم «ولی احیاکننده» نوشته که درباره «اندیشه‌های راهبردی» آیت الله خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی ایران است.
این کتاب را خبرگزاری تسنیم به فارسی منتشر کرده و در سال 1394 مراسمی برای انتشار آن با حضور نعیم قاسم و حسین سلامی، جانشین فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی برگزار شد.
ابراهیم رئیسی و نعیم قاسم در اوت 2021 در تهران دیدار کردند
آقای قاسم پس از توافق هسته‌ای برجام بین ایران و قدرت‌های جهانی، در سخنانی این توافق را «سرآغاز راه حل‌های سیاسی در منطقه دانست» و تاکید کرد «کشورهای منطقه باید درک کنند که منافع آنها در این است که با ایران اتفاق نظر کنند.»
دونالد ترامپ، پس از آن که در انتخابات ریاست‌جمهوری 2016 پیروز شد، از برجام خارج شد و ایران نیز گام به گام از تعهدات خود در برجام کاست.
منبع: بی بی سی
