شعارهای امام حسین (علیه‌السلام)
1. (عَلَی الاسلامِ السَّلامِ، اِذ بُلیَتِ الاُمَّةُ بِراعٍ مِثلِ یَزید). (73)
[هرگاه امّت (اسلام) به حاکمی همچون یزید مبتلا شود، باید با اسلام وداع نمود (و فاتحه‌ی اسلام را خواند.) ]
2. (واللهِ لَو لَم یَکُن مَلجاً وَ لا مَأوی لَما بایَعتُ یَزیدَبنَ مُعاوِیَة.) (74)
«به خدا سوگند اگر هیچ پناهگاهی هم نباشد هرگز با یزید بیعت نخواهم کرد.»
3. (اِنی لا اَرَی المَوتَ الا سَعادَةً وَالحَیاةَ مَعَ الظالِمینَ إلا بَرَماً.) (75)
«همانا من مرگ را جز سعادت نمی‌بینم و زندگی با ستمگران را جز ملالت و سختی نمی‌دانم.»
4. (الناسُ عَبیدُ الدُنیا والدینُ لَعِقُ عَلی اَلسنِتهَم یَحُوطَونَهُ مادَرَّت مَعایشُهُم فَاذا مُحِصُّوا بِالبَلاءِ قَلَّ الدَّیانُون.) (76)
«اکثر مردم بنده‌ی دنیا هستند و نام دین را تنها بر زبان می‌رانند و تا روزی که زندگی‌شان بر وفق مراد باشد از دین سخن می‌گویند، ولی اگر در محاصره‌ی بلا قرار گیرند و به بوته‌ی آزمایش درآیند معلوم می‌شود که دین‌داران حقیقی تعدادشان اندک است.»
5. ( اَلا تَرونَ انَّ الحَقَّ لا یُعمَلُ بهِ و اَنَّ الباطِلَ لایُتناهی عَنهُ؟ لِیرغَبِ المُؤمِنُ فِی لقاءِ رَبه مُحِقاً...) (77)
[آیا نمی‌بینید که به حق عمل نمی‌شود و هر آینه از باطل دوری نمی‌شود؟ پس (شایسته است) مؤمن در چنین شرایطی برای لقای خداوند (شهادت) راغب گردد.]
6. (ما الامامُ، اِلا العَامِلُ بِالکتابُ والاخِذُ بالقِسطِ و الدَائِنُ بالحَقِ والحَابِسُ نَفسهُ عَلی ذاتِ اللهِ.) (78)
«امام نیست مگر کسی که به کتاب خدا عمل کند و عدالت را بر پا دارد و... و وجودش را در راه خدا وقف نماید.»
7. سأمضی فما بالمَوتُ عارُ علَی الفَتی *** إذا مَا نَوی حَقاً وَ جَاهدَ مُسلِماً
«من از دنیا می‌گذرم و خواهم مرد و مرگ و جهاد.
برای جوانمردی که نیّت او حق باشد و مسلمانه جهاد نماید، ننگ و عار نیست.»
8. (إنَّما خَرجَتُ لِطلَبِ الإصلاحِ فِی أُمَّةِ جَدّی.) (79)
[همانا من برای اصلاحگری در امّت جدّم (از مکّه به سوی کوفه) خارج شدم.]
9. (المَوتُ خَیرُ مِن رُکوبِ العَار * والعارُ اَولی مِن دُخُولِ النار.) (80)
«مرگ بهتر از پذیرش ننگ است و ننگ بهتر از وارد شدن به جهنم است.»
10. (مَوتُ فی عزٍ خَیرُ مِن حَیاةٍ فِی ذُل.) (81)
«مرگ با عزّت بهتر است از زندگی ذلیلانه.»
11. (اِن لَم یَکُن لَکُم دینُ و کُنتُم لاتَخافُونَ المَعادَ فَکونُوا اَحراراً فی دنُیاکُم.) (82) «اگر دین ندارید و از معاد نمی‌ترسید در زندگی‌تان آزاد مرد باشید.»
12. (اَللهم إنی احمَدُکَ عَلی. أن أکرمتَنا بِالنُبُوَّة وَ عَلَّمتنا القُرآنَ و فَقَّهتنَا فِی الدین و جَعلَتَ لَنا أسماعاً و ابصاراً و أفئِدةً فَاجعَلنا مِنَ الشاکِرین.) (83)
«خداوندا! من تو را ستایش می‌کنم بر اینکه با نبوت ما را گرامی داشتی و به ما قرآن را آموختی و در دین فقیه و آگاه گردانیدی و برای ما گوش و چشم و دل قرار دادی، پس ما را از زمره‌ی شکرگزاران قرار ده.»
13. (وَ اَن تَسمَعوا قَولی وَ تُطیعوا أمری أهدِکم سبیلَ الرَّشاد.) (84)
«اگر سخنم را بشنوید و فرمانم را اطاعت کنید، شما را به راه رشد هدایت می‌کنم.»
14. قال الحسین (علیه السلام) فی وصف الحبیب:
(للهِ دَرُّکَ یا حَبیبَ لَقَد کُنتَ فاضِلاً تَختِمُ القُرآنَ فی لیلة واحدة) (85)
امام حسین (علیه السلام) در وصف حبیب ابن مظاهر فرمودند:
«خوبی‌های تو از خدا و برای خداست ای حبیب! همانا تو مرد با فضیلتی بودی که در یک شب قرآن را ختم می‌کردی.»
15. (اللَّهمَّ انتَ ثّقَتی فِی کُلِّ کَربٍ وَ أنتَ رجایی فی کُلِّ ِشدَةٍ...) (86) «خداوندا! تو تکیه‌گاه من در همه مشکلات و امید من در تمام سختی‌هایی... »
16. (أللَّهمَّ اجعل لَنا و لِشیعَتِنا مَنزِلاً کَریماً عِندَکَ وَاجمَع بَینَنا وَ إیّاهم فی مُستَقَرِّ رَحمَتِکَ إنَّکَ علی کُلِّ شیءٍ قَدیرُ.) (87) «خداوندا! برای ما و شیعیان ما نزد خودت جایگاهی والا قرار بده و ما و ایشان را در جوار رحمتت گرد هم آر که تو بر هر کاری توانایی.»
17. (أریدُ أن آمُرَ بِالمَعروفِ وَ أنهی عَنِ المُنکَر وَ أسیرُ بِسیرَةِ جَدّی وَ أبی علی ابنِ أبیطالبِ (علیه السلام) ) (88)
[(من قیام نموده‌ام و) می‌خواهم امر به معروف و نهی از منکر کنم و به روش و سنّت جدّم (رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) ) و پدرم علی ابن ابیطالب (علیه السلام) عمل نمایم.]
18. (أنا أدعُوکُم إلی کتابِ اللهِ و سُنَّةِ نَبیِّهِ فَإنَّ السُّنَة قد اُمیتَت وَ البِدعَةُ قَد اُحیِیَت.) (89)
«من شما را به سوی کتاب خدا و سنت پیامبرش دعوت می‌کنم چرا که سنّت (پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) از بین رفته و بدعتها زنده شده است.»
19. (عِبادَ اللهِ إتَّقُوا اللهَ وَ کُونُوا مِنَ الدّنیا علی حَذَرٍ فَإنَّ الدّنیا لو بَقِیَت لأَحَدٍ وَ بَقیَ عَلَیها أحَدٌ لَکانَتِ الأنبیاء أحَقُّ بِالبَقاء.) (90)
«ای بندگان خدا! از خدا بترسید و از دنیا بر حذر باشید چرا که اگر دنیا برای کسی باقی می‌ماند و کسی در آن باقی می‌ماند، پیامبران به ماندگاری سزاوارتر بودند... »
20. (أنَّ القَتلَ لَنا عادَةٌ وَ کِرامَتُنا الشَّهادَةُ.) (91) «کشته شدن در راه خدا عادت ما و شهادت کرامت ماست.»
21. (فَان تَکُن الدُّنیا تُعَدُّ نَفیِسَةً *** فَدارُ ثواب الله أعلا و أنبلُ
«زندگی این جهان گرچه از نظر عده‌ای نفیس و پربها است ولی جهان پاداش الهی پر بهاءتر است.»
22. و ان تَکُن الأموال لِلتَّرکِ جَمعَها *** فَما بالُ مَتروکٍ بهِ المَرءُ یَبخَلُ
«و اگر جمع آوری مال و ثروت برای این است که باید یک روز از آن دست برداشت، پس مرد نباید برای چنین ثروتی بخل ورزد.»
23. و إن تَکُن الارزاقُ قِسماً مُقَسِّماً *** فَقِلَّةُ حرص المَرءِ فی الکَسب أجمَلُ
«و اگر روزی‌ها مقدّر و تقسیم شده است پس مرد در کسب ثروت هرچه کم آزتر باشد زیباتر است.»
24. و إن تَکُن الأبدانِ لِلمَوت أُنشِأَت *** فَقَتلُ امرُءٍ بالسَّیفِ فی الله أفضَلُ
«و اگر این بدن‌ها برای مرگ آفریده شده است، پس کشته شدن در راه خدا بهتر است.»
25. عَلَیکُم سَلامُ الله یا آلَ احمَد *** فَإنّی أرانی عَنکُم سَوفَ أرحَلُ (92)
«درود بر شما ای خاندان پیامبر که من به زودی از میان شما خواهم رفت.»
26. سَأمضِی و ما بالموت عارٌ عَلَی الفتی *** إذا ما نَوی حَقّاً و جاهَدَ مسلماً
«من به سوی مرگ خواهم رفت که مرگ برای جوانمرد ننگ نیست آن گاه که او معتقد به اسلام و هدفش حق باشد.»
27. وَ واسَی الرِّجالَ الصّالحینَ بنَفسِه *** و فارقَ مَثبُوراً و خالفَ مُجرماً
«و بخواهد با ایثار جانش از مردان نیک حمایت و با جنایتکاران مخالفت نموده و از دشمنی خدا دوری گزیند.»
28. اُقَدِّمُ نَفسی لا اُریدُ بَقائَها *** لِتَلقی خَمِیساً فی الهیاج عَرَمرَما
«من جانم را در طبق اخلاص می‌گذارم و دست از زندگی می‌شویم تا در جنگی سخت با دشمنی بس بزرگ مواجه شوم.»
29. فَإن عِشتُ لَم أندَم و إن مِتُّ لم ألَم *** کفی بکَ ذُلاًّ أن تَعیِشَ و تَرَغَما) (93)
«من نه اگر زنده بمانم پشیمان می‌شوم و نه اگر بمیرم ناراحت می‌گردم، ولی برای تو همین بس که چنین زندگی ذلّت بار و ننگینی را سپری کنی.»
30. (أما إذا رَغِبتَ بِنَفسِکَ عَنَّا فَلا حاجَةَ لَنا فی فَرَسِکَ وَلا فِیکَ و ما کُنتُ مُتَّخِذَ المُضِلّین عَضُداً.) (94)
«حال که در راه ما از نثار جان امتناع می‌ورزی ما نیز به تو و اسب تو نیاز نداریم، چرا که من افراد گمراه را برای خود یاور نمی‌گیرم.»
31. (اللّهُمَّ أعوذ بِکَ مِن الکَربِ وَ البَلاءِ.) (95)
«خدایا از اندوه و بلا به تو پناه می‌برم.»
32. (هیهُنا مَحَطُّ رِحالِنا و هیهُنا وَالله مَحَلُّ قُبُورِنا.) (96)
«اینجا محل فرود آمدن ماست و به خدا قسم همین جا محل قبرهای ماست.»
33. إنَّ الدُّنیا قَد تَغَیَّرَت وَ تَنَکَّرت وَ أدبَرَ معروفُها.) (97) «به راستی که دنیا (اوضاع زمان) دگرگون گردیده، زشتی‌ها، آشکار و نیکی‌ها و فضیلتها از محیط ما رخت بر بسته است.»
34. (فَکاَنَّ الدُّنیا لم تَکُن و کَأنَّ الآخرَة لم تَزَل.) (98)
«گویا دنیایی وجود ندارد و گویا که آخرت پایدار و همیشگی است.»
35. (أیها النّاس فَإنَّکم إن تَتَّقُوا الله وَ تَعرِفُوا الحَقَّ لأهلِهِ یَکُن أرضی لله.) (99)
«مردم! اگر از خدا بترسید و بپذیرید که حق در دست اهل حق باشد موجب خشنودی خداوند خواهد گردید.»
36. (بِنا فَتَحَ الله وَ بِنا یَختم.) (100)
«خداوند اسلام را از خاندان ما شروع و افتتاح کرده و تا آخر نیز همگام با خاندان به پیش خواهد برد.»
37. (اللهُمَّ إنِّی اُحِبُّ المَعروفَ و اُنکِرُ المنکَرَ.) (101)
«خدایا من معروف و نیکی را دوست دارم و از بدی و منکر بی‌زارم.»
38. (وَالله لا أعطی الدّنیَّةَ مِن نَفسی أبداً.) (102)
«به خدا قسم که من هیچگاه زیر بار ذلت نخواهم رفت.»
39. (لا یَدخُلُ الجَنَّةَ اَحدٌ أذاها فی ذُرِّیَتِّها.) (103)
«کسی که از راه اذیت به فرزندان زهرا (علیهاالسلام) موجب رنجش و اذیت وی گردد، داخل بهشت نخواهد گردید.»
40. (لَتَلقِیَنَّ فاطمةُ أباها شاکیةً ما لَقیَت ذُرِّیتَّها من اُمَّتِهِ.) (104)
«روز قیامت حضرت فاطمه (علیهاالسلام) پدرش را ملاقات می‌کند و نزد او از آزارهایی که امت پدرش به فرزندانش رسانیده‌اند، شکایت می‌کند.»
41. (لَو لَم یَکُن فی الدُّنیا مَلجَأُ وَ لا مَأوی لَما بایَعتُ یزیدَبن معاویةَ.) (105)
«اگر در تمام دنیا هیچ پناهگاه و مأوائی نباشد، باز هم با یزید بن معاویه بیعت نخواهم کرد.»
42. (إنّی لَم أخرُج أشَراً و لا بَطَراً وَ لا مُفسِداً و لا ظالِماً.) (106)
«من از روی خودخواهی و برای خوشگذرانی، یا برای فساد و ستمگری (از مدینه) خارج نشده‌ام.»
43. (قَد دَعَوتُ إلی الإیمانِ وَ البِرِّ وَ الصَّلة.) (107)
«مسلماً به ایمان و نیکوکاری و پیوند دعوت کردم.»
44. (خَیرُ الأمانِ أمانُ الله.) (108)
«بهترین أمان‌ها، امان خداست.»
45. (یا أُختاه کُلُّ ما قُضِیَ فَهُو کائنٌ.) (109)
«خواهرم آنچه مقدر است به وقوع خواهد پیوست.»
46. (صَبراً عَلی قَضائک یا ربِّ لا إلهَ سِواک.) (110)
«در مقابل قضا و قدر تو شکیبا هستم ای پروردگاری که به جز تو خدائی نیست.»
47. (هَونٌ عَلَیَّ ما نَزَلَ بِی أنَّه بِعَینِ الله.) (111)
«این مصیبت نیز بر من آسان است زیرا که خدا آنرا می‌بیند.»
48. تَعَدَّیتم یا شَرَّ قَوم بِبَغیکُم *** و خالَفتُمُوا فِینا النَّبیَّ مُحَمَّداً (112)
«شما ای بدترین مردم، از راه دشمنی و ستم تجاوز کردید و درباره ما خاندان با فرمان پیامبر مخالفت نمودید.»
49. (لا أفلَحَ قَوم إشتَرَوا مَرضاتِ المَخلوقِ بِسَخَطِ الخالِقِ.) (113)
«قومی که رضایت مخلوق را با غضب خالق خریداری کند، رستگار نمی‌شود.»
50. (نَفسی مَعَ نَفسِکُم و أهلی مَعَ أهلِکُم وَ لَکُم فِیَّ أسوَةٌ.) (114)
«من با شما هستم و خانواده‌ام با خانواده‌های شمایند و من برای شما الگویی نیکو هستم.»
پی‌نوشت‌ها:
1- العَلامَةُ فی الحَربِ و غیرها (لسان العرب).
2- ما یُنادی بِهِ القَوم فی الحَربِ لِیَعرفَ بَعضُهُم بِبَعضٍ (کتاب العین).
3- حماسه حسینی، ج 2، ص 210.
4- نهج الفصاحة، ص 15.
5- بحار، ج 22، ص 354.
6- الاصابة، ج 5، ص 196.
7- فرهنگ غدیر، ص 336.
8- مستدرک، ج 5، ص 357.
9- مثلاً امام حسین (علیه السلام) هنگام رفتن حضرت علی اکبر (علیه السلام) به میدان در قالب تشبیهی فرمودند:
(أللّهمَّ اشهَد أنَّهُ قدَ بَرَزَ إلیهم غلامٌ یَشبَهُ رسول اللهِ خَلقاً و خُلقاً وَ مَنطِقاً...) «خداوندا! تو شاهد باش که جوانی به سوی ایشان (برای نبرد) رفت که از نظر خلقت، اخلاق و سخن‌گویی شبیه‌ترین فرد به رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) بود...» (مثیرالأحزان، ص 68).
پشتوانه‌ی رمزگشایی از این کلام امام حسین (علیه السلام) و شناخت شخصیت حضرت علی اکبر (علیه السلام)، شناخت سیره، خلقت و خُلق و خوی پیامبر خداست.
10- بحار، ج 44، ص 298.
11- کشف الغمّه، ج 2، ص 241.
12- بحار، ج 6، ص 154.
13- همان، ج 44، ص 191.
14- همان، ج 45، ص 40.
15- همان، ج 45، ص 43.
16- لهوف، ص 97.
17- بحار، ج 45، ص 46.
18- همان، ج 44، ص 381.
19- بحار، ج 44، ص 213.
20- حماسه حسینی، ج 2، ص 214.
21- حماسه حسینی، ج 2، ص 215.
22- همان، ص 217.
23- حماسه حسینی، ج 2، ص 219.
24- همان، ص 222.
25- همان، ص 222.
26- حماسه حسینی، ج 2، ص 223.
27- مانند نامه‌ها و خطبه‌های امام حسین (علیه السلام) و اصحابشان.
28- مثلاً امام حسین (علیه السلام) در معرفی حضرت علی اکبر (علیه السلام) می‌فرمایند:
«او شبیه‌ترین خلق خدا به پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) بود.»
29- مثلاً امام حسین (علیه السلام) درباره‌ی یزید فرمودند: (ألا إنَّ الدّعی ابن الدّعی...) « همانا آن حرامزاده، فرزند حرامزاده...»
30- مانند جایی که امام حسین (علیه السلام) مرگ را برای یاران خود به منزله گردنبندی بر گردن دختری برشمردند و فرموند: «خطَّ المَوتُ علی وُلدِ آدم مَخَطَّ القِلاَدةِ عَلی حیدِ الفتاةِ» (بحار، ج 44، ص 366) .
31- چنانچه در شعار مشهور آن حضرت یعنی: «هیهات مِنّا الذّلَّة» مشهود است.
32- لهوف، ص 97.
33- کشف الغمّة، ج 2، ص 241.
34- استرجاع کردن یعنی گفتن آیه شریفه: (انّا لله و إنا إلیه راجعون) .
35- اعیان الشیعه، ج 8، ص 206.
36- سخنان حسین بن علی (علیه السلام) از مدینه تا کربلا، ص 202.
37- بحار، ج 44، ص 391.
38- بحار، ج 44، ص 394.
39- سخنان حسین بن علی (علیه السلام) از مدینه تا کربلا، ص 272.
40- لهوف، ص 53.
41- همان، ص 101.
42- همان، ص 89.
43- سخنان حسین بن علی (علیه السلام) از مدینه تا کربلا، ص 288.
44- بحار، ج 45، ص 27.
45- همان، ص 27.
46- مقتل خوارزمی، ج 2، ص 33.
47- سخنان حسین بن علی (علیه السلام) از مدینه تا کربلا، ص 300.
48- ابصار العین، ص 39.
49- سخنان حسین بن علی (علیه السلام) از مدینه تا کربلا، ص 312.
50- بحار، ج 5، ص 30.
51- بحار، ج 45، ص 5.
52- العیون العبری، ص 111.
53- همان، ص 90.
54- همان، ص 90.
55- همان، ص 89.
56- العیون العبری، ص 135.
57- ملهوف ص 447.
58- ملهوف، ص 440.
59- قتل صبر: آن است که انسان (یا حیوانی) را بسته نگه دارند و آنقدر به او ضربه بزنند تا بمیرد. پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) از این گونه کشتن نهی کردند. (فرهنگ عاشورا، ص 381).
60- ملهوف، ص 428.
61- همان، ص 416.
62- تنقیح المقال، ج 3، ص 198.
63- بحارالانوار، ج 45، ص 36.
64- بحارالانوار، ج 45، ص 18.
65- بحارالانوار، ج 45، ص 24.
66- مقتل الحسین، امین، ص 140.
67- تاریخ طبری، ج 5، ص 140.
68- تاریخ طبری، ج 5، ص 434.
69- بحارالانوار، ج 45، ص 14.
70- بحارالانوار، ج 45، ص 38.
71- مناقب، ج 4، ص 104.
72- بحارالانوار، ج 45، ص 27.
73- موسوعه کلمات الحسین، ص 284.
74- بحارالانوار، ج 44، ص 329.
75- همان، ج 44، ص 381.
76- همان، ص 75، ص 117.
77- مناقب، ابن شهر آشوب، ج 4، ص 68.
78- بحارالانوار، ج 44، ص 334.
79- مناقب ابن شهر آشوب، ج 4، ص 89.
80- مناقب ابن شهر آشوب، ج 1، ص 68.
81- بحارالانوار، ج 44، ص 192.
82- همان، ج 45، ص 51.
83- العیون العبری، ص 87.
84- همان، ص 114.
85- العیون العبری، ص 10.
86- تهذیب، ج 3، ص 82.
87- الفتوح، ج 5، ص 147.
88- بحار، ج 44، ص 329.
89- تاریخ طبری، ج 6، ص 200.
90- سخنان حسین بن علی (علیه السلام) از مدینه تا کربلا، ص 222.
91- ملهوف، ص 68.
92- سخنان حسین بن علی (علیه السلام)، ص 126.
93- سخنان حسین بن علی (علیه السلام)، ص 145.
94- همان، ص 164.
95- همان، ص 176.
96- همان، ص 176.
97- سخنان حسین بن علی (علیه السلام)، ص 180.
98- همان، ص 184.
99- همان، ص 140.
100-همان، ص 12.
101- همان، ص 25.
102- همان، ص 27.
103- سخنان حسین بن علی (علیه السلام)، ص 27.
104- همان، ص 27.
105-همان، ص 32.
106- همان، ص 36.
107- همان، ص 93.
108- همان، ص 93.
109- سخنان حسین بن علی (علیه السلام)، ص 115.
110- همان، ص 325.
111-همان، ص 308.
112- همان، ص 310.
113- همان، ص 186.
114- همان، ص 148.
منبع مقاله :
نیلی پور، مهدی؛ (1388)، شعارهای عاشورا، اصفهان: انتشارات مرغ سلیمان، چاپ اول
منبع : راسخون
