پیشنهاد به مقامات ایران: برای مواجهه با ترامپ از علم روانشناسی بهره ببرید

عصرایران ؛‌ جلیل بیات - با پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا و بازگشت مجدد او به کاخ سفید اکنون این سوال مطرح است که ایران باید چه سیاست یا راهبردی را در مواجهه با او در پیش بگیرد.

سخنگوی وزارت امور خارجه ایران در واکنش به نتیجه انتخابات ریاست جمهوری آمریکا با بیان اینکه انتخابات فرصتی برای بازبینی و بازنگری در رویکرد‌های ناصواب گذشته است، تاکید کرده آنچه برای ایران مهم و ملاک ارزیابی است عملکرد دولت آمریکا می‌باشد. اسماعیل بقایی در عین حال گفته ایران از سیاست‌ها و رویکرد‌های گذشته دولت‌های مختلف در آمریکا تجربیات بسیار تلخی دارد.

بدون شک دوره نخست ریاست جمهوری ترامپ برای ایران یکی از آن تجربیات بسیار تلخ و سخت بوده و لذا می بایست با توجه به این تجربه برنامه ریزی کرد و برای آینده آماده شد.

مهم ترین موضوعی که مقامات و رهبران ایران باید مدنظر قرار دهند این است که نباید درباره ترامپ همچون یک فرد عادی رفتار کرد. به استناد مقالات و کتاب های چندین روانشناس آمریکایی، ترامپ قطعا از اختلال های روانی مختلفی از جمله خودشیفتگی و خودبزرگ پنداری رنج می برد. 

لذا مهم ترین اقدامی که می بایست برای مواجهه با ترامپ در دستور کار مقامات ایران قرار گیرد استفاده از علوم روانشناختی و روانشناسی سیاسی برای فهم سخنان و رفتارهای ترامپ است.

در این راستا پیشنهاد می شود وزارت خارجه یا معاونت راهبردی ریاست جمهوری تیمی از روانشناسان مطرح و کاربلد را به خدمت گرفته و چند دستور کار به آنها بدهند. اول آنکه تحلیلی کلی از شخصیت ترامپ انجام داده و به صورت خلاصه و مفید در اختیار تصمیم گیران اصلی کشور قرار دهند.

دوم آنکه رفتار او در موقعیت های مختلف را با توجه به تجربه های پیشین مورد بررسی قرار داده تا بتوان در موقعیت های مشابه به پیش بینی اقدامات او دست یازید، ولو آنکه گفته می شود او پیش بینی ناپذیر است.

سوم و مهمتر از همه این روانشناسان می توانند توصیه های مفیدی برای مواجهه با تصمیمات و اقدامات خاص ترامپ درباره ایران به تصمیم گیرندگان و مقامات رده بالای کشور بدهند.

در واقع ایران چه بخواهد رفتاری همچون دوره قبل در برابر ترامپ اتخاذ کند و چه وارد مذاکره با دولت او شود، حتما می بایست از نظرات و مشاوره های روانشناسان خبره استفاده نماید. چنانچه به هر دلیل امکان استفاده از روانشناسان در تصمیم گیری سیاست خارجی در مواجهه با ترامپ نباشد، حداقل مقامات تصمیم گیرنده می بایست نظراتی را که روانشناسان آمریکایی درباره ترامپ نوشته اند مطالعه کرده و با توجه به آن تصمیم گیری کنند.

عدم توجه به ویژگی های شخصیتی و روانشناختی ترامپ می تواند مقامات ایرانی را در فهم رفتارهای او دچار اشتباه محاسباتی کرده و تصمیمات نادرستی اتخاذ نمایند.

به طور مثال نگارنده در اردیبهشت 1397 هشدار داده بود که ایران نباید وارد بازی ترسوها یا Chicken Game با ترامپ شود، چراکه به دلیل ویژگی های شخصیتی ترامپ از یکسو و عدم تناسب قدرت میان ایران و آمریکا از سوی دیگر، ایران قطعا ضرر بیشتری از شاخ به شاخ شدن با آمریکا می برد. اما این بازی میان دو کشور با رد و بدل تهدیدات کلامی و رفتاری آنقدر ادامه یافت که در نهایت به ترور سردار سلیمانی منجر شد.

استفاده از روانشناسان در تصمیم گیری سیاست خارجی، بحث جدیدی نیست و اتفاقا آمریکا خود از پیشتازان این موضوع بوده است. به طور مثال جرالد پست در جریان مذاکرات پیمان کمپ دیوید، با مطالعه روانشناسی انور سادات رئیس جمهور مصر و مناخم بگین، نخست وزیر اسرائیل به مقامات آمریکایی که میانجی مذاکرات بودند مشاوره‌هایی ارائه داد و آنها با تسلط بر ویژگی‌های شخصیتی و روانی دو رهبر و بهره گیری از این تحلیل‌های روانشناسی موفق شدند روند مذاکرات را مدیریت کرده و به نتیجه برسانند.

لذا باید اذعان کرد مقامات و تصمیم گیرندگان ایران با فهم ویژگی های شخصیتی ترامپ و نیازهای روانشناختی او در قامت رئیس جمهور آمریکا بهتر می توانند به تصمیم گیری درباره نوع مواجهه با او و اقدامات دولتش در قبال ایران بپردازند.