خبرگزاری مهر_ گروه سیاست: محمدهادی همایون عضو هیات علمی دانشگاه امام صادق(ع) در گفتگو با خبرنگار مهر به سوالات زیر پاسخ داد:
شناسایی وضعیت عملکردی مطبوعات ایرانی در سنوات مختلف در نسبت با موضوع؛ آیا مطبوعات و رسانه ها عملکرد قابل قبولی در رابطه با تبیین ابعاد این مسئله داشته اند؟
رسانه ها روشنگر فتنه ها هستند. حادثه هفتم تیر واقعه مظلومانه ای بود که دست نفاق را رو کرد و رسانه ها توانستند این فضا را برای مردم تبیین و روشن کنند.
تبیین ابعاد یک حادثه برای آحاد مردم به عهده رسانه های جمعی است. در دهه 60 هجری، ملت ایران با حوادث مهمی روبه رو بود که هم باعث تثبیت خط مشی انقلابی نظام جمهوری اسلامی شد و هم روحیه جهادی و انقلابی را در میان مردم بیشتر رواج داد. علاوه بر دوران دفاع مقدس، وقایعی مانند ترورهای ناجوانمردانه ای که منافقان علیه ملت ایران به راه انداخته بودند، در تبیین اهداف نظام اسلامی نقش مؤثری داشت. یکی از مهم ترین وقایعی که در سال 60 و در جریان ترورهای کور منافقان رخ داد، واقعه هفتم تیر بود. در این حادثه جانگداز، آیت الله بهشتی، رئیس دیوان عالی کشور و دبیرکل حزب جمهوری اسلامی و هفتاد و دوتن از مسئولان ارشد نظام به شهادت رسیدند.
فتنه گری های پس از پیروزی انقلاب اسلامی باعث شده بود که فضای سیاسی جامعه متشنج شود؛ این شرارت ها شهید بهشتی را مرکز فتنه گری خود قرار داده بود که شهادت ایشان باعث شد فضای غبارآلود فتنه کمی روشن شود و حق و باطل چهره خود را نمایان کنند. اما در این میان، رسانه ها نقشی مهم در تبیین ابعاد مختلف فتنه ها و همچنین ارزش های انقلابی و خط مشی نظام جمهوری اسلامی داشتند.
نقش مطبوعات و رسانه ها در خصوص تبیین حادثه هفت تیر چطور بوده، آیا توانستند این اتفاق را تببین و شهدای هفتم تیر را به درستی به مردم بشناسانند؟
قبل از پاسخ باید بگویم که به اعقتاد ما موضوع هفت تیر یک مسئله خاص و مربوط به هفتم تیر سال 1360 نبود. فکر می کنم یک اتفاق بسیار بزرگ و مهم بود که هنوز هم می تواند راهنمای حرکت ما در جریان مسیرهایی باشد که در انقلاب پیش رو داریم.
حادثه 7 تیر واقعه مظلومانه ای بود که دست نفاق را رو کرد. در آن زمان و در آن شرایط فتنه ای بسیار سنگین در فضای سیاسی کشورحاکم بود. البته ما آن زمان مفهوم فتنه را به خوبی نمی شناختیم. کم کم در اثر تکرار فتنه ها متوجه شدیم که این پدیده همراه با انقلاب ما حرکت می کند. فتنه آن زمان در اثر ریاست جمهوری بنی صدر و مسائل مرتبط با او ایجاد شد. در این شرایط سخت مرحوم شهید بهشتی در مرکز حملات قرار داشت و از طرفی با دستور امام خمینی(ره) پاسخی به این حملات نمی داد. از آن طرف بنی صدر بسیار ناجوانمردانه به ایشان حمله می کرد و فضای کشور را کاملا مسموم کرده بود.
شهادت شهید بهشتی و هفتاد و دوتن از یاران امام اتفاق مهمی بود که صحنه کشور را از فضای غبارآلود عوض کرد. مطبوعات ایران را هم باید در این راستا ببینیم که در آن زمان چه مقدار توانستند در روشن کردن آن صحنه غبارآلود فتنه مؤثر باشند و آیا امروز می توان از ظرفیت حادثه هفتم تیر برای تبیین فتنه های امروز استفاده کرد. برای انقلاب اسلامی فتنه های مشابهی وجود دارد و به نظرم هیچ وضعیتی شبیه تر از هفت تیر به وضعیت امروز ما نیست.
رسانه های امروز از این ظرفیت برای معرفی ارزش ها و اهداف انقلاب اسلامی استفاده کرده اند؟
در آن زمان به نظر من مطبوعات توانستند ماجرا را جدی بگیرند اما این جریان استمرار پیدا نکرد. ما همچنان نیازمند شناخت ابعاد آن اتفاق هستیم چون ما هنوز از این جنس فتنه خلاص نشده ایم و همچنان گریبانگیر ما هست. مطبوعات و رسانه ها هم باید بتوانند از این ظرفیت تاریخی که وجود دارد، استفاه کنند.
در سال 60 فضای انقلابی بر جامعه حاکم بود و تبیین جریانی که منجر به شهادت شهید بهشتی و هفتاد و دوتن از یاران امام شد، خیلی نیاز به حضور رسانه ها و از جمله مطبوعات نبود. فضای انقلاب کمک می کرد به اینکه فتنه درمان و مسئله حل شود. اما الان رسانه ها و به ویژه شبکه های مجازی در آگاه سازی مردم بسیار اثرگذار هستند. ارتباطات میان مردم شکل دیگری شده و به نظر می رسد که ما باید این تحولات را در آگاهی بخشی به جامعه لحاظ کنیم.
با این اوصاف می شود گفت که هنوز برای تبیین ابعاد حادثه ای که فضای غبارآلود جامعه را روشن کرده، در مطبوعات و رسانه ها جای کار دارد؟
بله. به ویژه برای تنظیم ابعاد آن حادثه با کل جریان انقلاب اسلامی و درس گرفتن برای امروز باید از آن استفاده کرد. بلاتشبیه، و از باب اینکه حادثه هفت تیر، مخصوصا با نماد 72 تن شهید، نمونه کوچکی از عاشورا بود، همانطور که عاشورا منحصر به سال 61 هجری نشد، قاعدتا حادثه هفت تیر هم نباید منحصر به واقعه ای شود که در سال 1360 اتفاق افتاد.
ترورهای دیگری هم در سال 60 اتفاق افتاد. اهمیت حادثه هفتم تیر برای تبیین مواضع انقلابی از چه جهت است؟
این حادثه ابعاد بسیار بزرگی دارد. 72 نفر از مسئولان کشور به شهادت رسیده بودند و این اتفاق کوچکی نبود ما درگیر جنگ بودیم و در 30 خرداد منافقان رسما اعلام مبارزه مسلحانه علیه جمهوری اسلامی کردند، شرایط کشور را بحرانی می کرد و شهادت کسانی که اداره این کشور را به عهده داشتند، اتفاقی مهم محسوب می شد.
