محمدرضا جلائیپور، جامعهشناس و کنشگر سیاسی، در روزنامه هم میهن نوشت: بهرغم اینکه شرایط مذکور امکاناتِ عملِ دولت را محدودتر و ساختن دستاورد را سختتر کرده است، در همین صد روز دستاوردهایی حاصل شده است که به نظرم اغلبشان بدون رویکرد وفاق ملی در دولت و توافقسازیهایش به دست نمیآمد.
صد روز از رای اعتماد به کابینه و آغاز به کار عملیِ دولتِ چهاردهم گذشت. دولتی که در شرایط بسیار دشوارِ بعد از دهه از دسترفته نود با میانگین رشدِ صفر و سه سال کاهش ظرفیت زیرساختی و حل مسئلهِ دولت سیزدهم، 5 سال افزایش شکاف حاکمیت و جامعه، و یکسال نسلکشی و آشوبناکی در منطقه، در انتخاباتی با مشارکت 40 درصدی در مرحله اول و کسب رای 26 درصد واجدین شرایط در مرحله دوم تشکیل شد و از روز تحلیف که با ترور اسماعیل هنیه در تهران همزمان شد در شرایط آستانهایِ جنگ، تعلیقِ پیش از انتخابات آمریکا و برآمدنِ ترامپ و زیر فشار انباشت انواعِ مسائل بدون داشتن اکثریت همسو در مجلس آغاز به کار کرده است.
اما بهرغم اینکه شرایط مذکور امکاناتِ عملِ دولت را محدودتر و ساختن دستاورد را سختتر کرده است، در همین صد روز دستاوردهایی حاصل شده است که به نظرم اغلبشان بدون رویکرد وفاق ملی در دولت و توافقسازیهایش به دست نمیآمد.
در ادامه برای نمونه به 25 مورد از این دستاوردها اشاره میکنم:
1.راه یافتن چهار زن به کابینه (برای اولین بار در ایران)
2.حضور یک هموطن اهل سنت در کابینه (برای اولین بار بعد از انقلاب 57)
3.انتخاب دو استاندار اهل سنت (برای اولین بار بعد از انقلاب 57)
4.انتخاب استاندار عرب (برای اولین بار بعد از انقلاب 57)
5.انتخاب استاندار بلوچ (برای اولین بار بعد از انقلاب 57)
6.پیشگیری از جنگ پرشدت علیه ایران (در شرایطِ پرمخاطره منطقه در طول سال گذشته و وضعیتی که ایران به تجاوز اسرائیلِ نسلکش پاسخ نظامی داده است)
7.توقف عملی بازداشت و خشونت فیزیکی علیه زنان توسط گشتهای ارشاد
8.تایید بیش از 5 هزار داوطلب که در دولت قبل در گزینش معلمی رد شده بودند
9.کسب رای اعتماد مجلس برای کل وزرای پیشنهادی رئیسجمهور (از جمله محمدرضا ظفرقندی، احمدی میدری، سیدعباس عراقچی، عبدالناصر همتی و فرزانه صادق)
10.انتخاب محمدجواد ظریف، شینا انصاری، زهرا بهروزآذر و عبدالکریم حسینزاده به عنوان معاونان راهبردی، محیط زیست، زنان و مناطقِ محرومِ رئیسجمهور
11.انتخاب دهها معاون وزیر و رئیس سازمانِ اصلاحگرا و باصلاحیت و سلامت، از جمله زنان و جوانان، در وزارتخانهها و معاونتهای ریاستجمهوری
12.توجه عمومی بیشترِ رئیسجمهور به حفاظت از محیط زیست (بیش از همه رؤسایجمهور سابق)، از جمله با دستور رئیسجمهور برای توقف مازوتسوزی در چند نیروگاهِ آلاینده کشور
13.رسیدگی اصولی به پرونده و قربانیان ریزش معدن طبس (مواجههای ریشهایتر از همه سوانح معدنی قبلی در کشور)، از جمله درخواست تعطیلی 7 معدن غیرایمنِ زغالسنگ توسط وزیر کار از قوه قضائیه
14.رفع ممنوعیت کار تعدادی از هنرمندانِ شاخص
15.شفافتر و مشارکتیتر شدنِ نسبیِ فرآیند انتخاب اعضای کابینه (در شورای راهبری)
16.گشایش نسبی در فرآیندهای مجوزدهی فیلمهای سینمایی، کنسرتها و آلبومهای موسیقی، کتابهای داستانی و غیرداستانی، تئاترها و نمایشگاههای هنرهای تجسمی و مدیریت جشنوارههای فجر
17.حضور مولوی عبدالحمید در دیدار با رئیسجمهور در سفر استانیِ سیستان و بلوچستان (بعد از دو سال افزایش شکاف میان اهلِ سنت و دولت)
18.اجرا نشدن حکم زندانِ شروین حاجیپور و آزادی تعدادی از زندانیان سیاسی و مدنی، از جمله محسن برهانی، فائزه هاشمی، رضا شهابی، حسن سعیدی، کیوان مهتدی و عبدالله مومنی (همه از جمله با توافقسازیها و رایزنیهای رئیسجمهور)
19.پسگرفتهشدن شکایتهای دستگاههای دولتی از روزنامهنگاران
20.آغاز مذاکرات هستهای با اروپا و قدرتمند و دستاوردساز شدنِ دیپلماسیِ منطقهای ایران (که از جملهی آن، به محکومیت حمله اسرائیلِ نسلکش به ایران توسط عربستان و امارات انجامید)
21.کاهش کسری بودجه و افزایش شفافیت بودجه به نسبت سال قبل و تحویل به موقعِ بودجه به مجلس (برخلاف سه سال قبل)
22.بهبودِ معنادارِ رابطه همافزای دستگاههای دولتی با نهادهای مدنی و گروههای مرجع
23.کاهش چشمگیرِ شکاف درونحاکمیتی، کاهش قطبش سیاسی و اجتماعی و تقویتِ میانه توافقسازِ حلمسئلهگرا (همه از لوازم پیشگیری از خشونت و بسط امنیت و قدرت و توسعه فراگیرِ ایران)
24.بازگشت به تحصیل همه دانشجویان اخراجیِ 1401 و بازگشت تعدادی از اساتید اخراجشده به دانشگاهها
25.سرمایهگذاریِ زیرساختی و توجه عملیِ دولت برای ارتقای خدمات عمومیِ آموزش و سلامت در محرومترین مناطق ایران (بیش از همه دولتهای قبل)
آیا این دستاوردها قابل تداوم است؟ به نظر میرسد با سرعت و رویکرد وفاقگرایانهای که رئیسجمهور در پیش گرفته و ذینفعان گشایش را میافزاید، زمینه برای تداوم دستاوردسازی توسط دولتِ وفاق فراهم است. وفاق یکطرفه نبوده و دستاوردهای دوطرفه داشته است، بسیار بیش از سیاستورزی تنشپایه و قطبیسازِ قبلی.