عفونت گوش میانی، یکی از شایع‌ترین عارضه‌ها در کودکان و شایع‌ترین علت مراجعه کودکان به پزشک است. خیلی از والدین زمانی که کودک‌شان دچار گوش‌دردِ ناشی از عفونت‌های ویروسی می‌شود، آن را عارضه‌ای پیش پا افتاده محسوب می‌کنند و تصور می‌کنند خود به خود بهبود پیدا می کند. درحالی‌که عفونت گوش کودکان در صورت طولانی شدن می‌تواند مشکلات متعددی از جمله افت دائمی شنوایی، گسترش عفونت و اختلال در تکلم کودک را در پی داشته باشد.
به گزارش همشهری آنلاین، عده‌ای از والدین هم وقتی متوجه عفونت گوش در کودک می‌شوند، خودسرانه به او آنتی‌بیوتیک می‌خورانند. بعضی‌ها هم خودسرانه آنتی‌بیوتیکی را که پزشک برای درمان عفونت گوش کودک تجویز کرده، قبل از پایان دوره درمان قطع می‌کنند. موضوعی که می‌تواند مشکلات زیادی برای کودک ایجاد کند که حتی تا پایان عمر با او بماند.
چرا گوش کودک چرکی می‌شود؟
عفونت گوش در کودکان دلایل متعددی دارد که مهم‌ترین و رایج‌ترین آنها ابتلا به عفونت‌های تنفسی (مثل سرماخوردگی، آنفلوآنزا و ...)، آلرژی فصلی، ضعف سیستم ایمنی، قرار گرفتن در معرض دود سیگار، رعایت نکردن مراقبت‌های بهداشت و ... هستند.
مایعات در گوش از قسمت شیپوریِ گوش عبور می‌کنند و اگر این قسمت از گوش میانی به دلیل وجود باکتری‌ها و ویروس‌ها مسدود شود، گوش عفونت می‌کند که اغلب با درد همراه است. اصطلاحا مایع، پشت پرده گوش گیر می‌کند و به درستی از طریق شیپور استاش تخلیه نمی‌شود. شیپور استاش، مسیرهای باریکی هستند که از گوش میانی تا قسمت پشت گلو و پشت مسیر تنفسی بینی ادامه پیدا می‌کنند.
عفونت گوش در بزرگسالان هم اتفاق می‌افتد اما به گفته خود پزشکان، در کودکان شایع‌تر است. از هر 6 کودک تقریبا 5 کودک تا سن 3 سالگی عفونت گوش را تجربه می‌کنند. بنابراین بهتر است والدین درباره این عارضه بیشتر مطالعه کنند و اطلاعات خود را افزایش دهند تا در صورت مشاهده یک علامت، او را نزذ پزشک متخصص ببرند.
عوارض طولانی شدن عفونت گوش
پزشکان می‌گویند عفونتی مثل سرماخوردگی درمان خاصی ندارد و با استراحت و نخوردن مایعات گرم طی چند روز بهبود پیدا می‌کند اما اگر سرماخوردگی با عفونت گوش همراه بود، والدین باید کودک را پیش پزشک ببرند. چون طولانی شدن این عارضه و عدم درمان به‌موقع می‌تواند تبعات ناگواری برای کودک داشته باشد؛ تبعاتی مثل افت موقت یا دائمی شنوایی، اختلال در تکلم و یادگیری کودک در سنین حساس رشد، ناشنوایی، گسترش عفونت و نیز عفونت‌های مکرر.
دکتر علی‌محمد اصغری، متخصص گوش و حلق و بینی و فوق تخصص گوش می‌گوید: عفونت گوش می‌تواند علاوه بر ایجاد درد در گوش‌ها و اختلال در شنوایی باعث چشم‌درد، فک‌درد و دندان‌درد هم بشود. درضمن عفونت‌های وسیع‌تر در گوش میانی می‌تواند در بافت‌های جمجمه ازجمله مغز منتشر شده و منجر به بروز مننژیت شود.
این پزشک می‌گوید: در خیلی از موارد، مایع پشت پرده گوش جذب می‌شود و مشکل عفونت گوش خود به خود برطرف می‌شود اما در کودکانی که به صورت طولانی - مثلا بیشتر از 4 ماه - باقی می‌ماند، ممکن است به شکل جدی تاثیرات غیرقابل برگشتی در شنوایی کودک و دیگر مشکلات داشته باشد.
این فوق تخصص گوش تاکید می‌کند: بنابراین والدین باید بعد از طی شدن دوره سرماخوردگی کودک، حتما شنوایی او را تست کنند. مثلا ببینند آیا شنواییش سنگین نشده؟ آیا وقتی صدایش می‌کنند، جواب می‌دهد؟ آیا اصرار ندارد که صدای تلویزیون را برایش زیاد کنند؟ اگر این موارد را دارد، یعنی شنواییش دچار مشکل شده و باید هرچه زودتر پزشک متخصص کودک را معاینه کند.
عفونت گوش علائم دارد؟
مهم‌ترین علامت عفونت گوش میانی، احساس درد یا تیر کشیدن در گوش است، اما کودکان زیر 2 سال نمی‌توانند حرف بزنند و گوش‌درد خود را به والدین بفهمانند. حتی خیلی کودکانی که حرف زدن بلد هستند، چون هنوز در بیان و نیز درک دردهای خود ضعیفند، نمی‌توانند آن را بازگو کنند، اما با این وجود عفونت گوش نشانه‌هایی دارد که والدین با کمی هوشیاری می‌توانند متوجه آن شوند؛ نشانه‌هایی مثل گرفتگی گوش، سنگین شنیدن کودک، مشکل در شنیدن یا پاسخ دادن به صدا، وزوز یا احساس زنگ در گوش، اختلال خواب، در مواردی تب، سردرد، بی‌اشتهایی، خاراندن مداوم گوش، گریه کردن و در مواردی بیرون آمدن مایع از گوش.
کودکان زیر یک سال هم معمولا با گریه‌های شدید، کشیدن گوش خود، دست زدن به گوش و بی‌خوابی اعلام می‌کنند که مشکلی در گوش خود دارند. بنابراین والدین باید زیرک باشند و نشانه‌ها را دریابند.
این چند کار را انجام ندهید
پزشکان تاکید دارند که وقتی می‌بینید کودک‌تان نشانه‌های عفونت گوش را دارد، چند کار را انجام ندهید: 1. خودسرانه به او آنتی‌بیوتیک ندهید. چون این عارضه گاهی بدون نیاز به آنتی‌بیوتیک برطرف می‌شود. علاوه بر این، مصرف نادرست آنتی‌بیوتیک مضرات و عوارض زیادی دارد که مهم‌ترین آن ایجاد مقاومت دارویی است.
2. خودسرانه آنتی‌بیوتیک‌هایی را که پزشک تجویز کرده قطع نکنید.
3. برای درمان کودک سراغ درمان‌های خانگی نروید.
4. تصور نکنید که کودک با گذر زمان و بدون کمک پزشک خوب می‌شود.
با مشاهده نشانه‌های عفونت گوش در کودک - حتی اگر شک دارید که عفونت باشد - او را بدون معطلی نزد پزشک ببرید. چون فقط پزشک است که می‌تواند عفونت گوش را با معاینه تشخیص دهد. اگر او را نزد پزشک نبرید و عفونت طولانی شود، عوارضی که در بالا ذکر شد، ممکن است برای کودک‌تان اتفاق بیفتد؛ از افت شنوایی گرفته تا ابتلا به مننژیت.
دکتر اصغری، متخصص گوش و حلق و بینی می‌گوید: معمولا درمان کامل عفونت گوش میانی حدود 2 هفته طول می‌کشد. اما خیلی مهم است که بعد از اتمام درمان دو هفته‌ای، کودک دوباره توسط پزشک معالج معاینه شود تا در صورت نیاز، درمان ادامه پیدا کند. چون بهبود عفونت گوش در بعضی از کودکان بیشتر طول می‌کشد.
