نصیحتی ﺟﺎﻟﺐ ﻭ خواندنی ﺍﺯ جناب ﺍﺑﻮﺫﺭ

بسیاری از رفتارها و اعمالی که ما انجام می دهیم آثاری دارند که این آثار، در ابتدا مخفی است؛ ولی مخفی بودن اثر، نشانه بی تأثیر بودن آن گناه نیست؛ مثل بعضی از سرطان ها که هیچ دردی ندارند و فرد وقتی متوجه مرض خود می شود که در نزدیکی مرگ قرار دارد.

یادمان نرود گناهان آثار مخربی دارند؛ که در همان لحظه اول، ظاهر نمی شوند؛ به فرموده قرآن کریم: «هر مصیبتی که بر شما وارد می شود، به خاطر اعمالی است که انجام می دهید و خداوند خیلی از خطاهای شما را می بخشد» (شوری، آیه 30)
نصیحتی از جناب ابوذر
ﻣﺮﺩﯼ ﺑﺮﺍﯼ ﺍﺑﻮﺫﺭ ﻏﻔﺎﺭﯼ نامه ای ﻧﻮﺷﺖ و تقاضای توصیه ای نمود.
ابوذر جواب داد ﺍﮔﺮ میتواﻧﯽ ﺑﻪ ﺁﻧﮑﻪ ﺩﻭﺳﺘﺶ ﺩﺍﺭﯼ، ﺑﺪﯼ نکن!
اﻭ ﮔﻔﺖ: ﻣﮕﺮ شخصی به ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﺩﻭﺳﺘﺶ ﺩﺍﺭﺩ ﺑﺪﯼ هم ﻣﯽ ﮐﻨﺪ؟
ﺍﺑﻮﺫﺭ ﮔﻔﺖ: بله، ﺗﻮ خودت ﺭﺍ ﺍﺯ ﻫﻤﻪ ﭼﻴﺰ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺩﻭﺳﺖ ﺩﺍﺭﯼ، ﻭﻗﺘﯽ ﮐﻪ ﮔﻨﺎﻩ ﮐﺮﺩﯼ، ﺩﺭ ﺣﻘﻴﻘﺖ ﺑﻪ ﺧﻮﺩت ﺑﺪﯼ ﻧﻤﻮﺩﻩ ﺍﯼ (ﭼﺮﺍ ﮐﻪ ﮔﻨﺎﻩ ﺑﺮﺍﯼ ﺍﻧﺴﺎﻥ، ﻫﻢ ﺿﺮﺭ ﺩﻧﻴﻮﯼ ﺩﺍﺭﺩ ﻭ ﻫﻢ آﺧﺮﺗﯽ) (داستان های اصول کافی،541)
چنانکه در بیانی امام صادق علیه السّلام می فرماید: «فردی گناه می کند و در نتیجه از نماز شب محروم می شود و عمل بد، اثرش در صاحبش، از اثر چاقو بر گوشت بیشتر است» (محمد محمدی ری شهری، میزان الحکمه، مکتب الاعلام الاسلامی، ج 3، ص 465)
در ادامه به بیان آثار دنیوی و اخروی گناه می پردازیم...
آثار و عواقب دنیوی گناه
در قرآن کریم و روایات اسلامی آثار سوء و عواقب بسیاری برای گناهان مختلف بیان شده است. این آثار سوء مختص به امور معنوی و اخروی نیست بلکه گناهان دارای ضررهای دنیوی نیز می باشند. برخی از اثرات بیان مختص به گناه خاصی نیست بلکه در مورد تمامی گناهان می باشد. اکنون به ذکر برخی از عواقب شوم گناهان می پردازیم.
در قرآن کریم، ده ها آیه پیرامون آثار و کیفر گناه آمده است از جمله: «و ما اصابکم من مصیبة فبما کسبت ایدیکم و یعفوا عن کثیر؛ و هر گرفتارى که به شما رسد به خاطر اعمالى است که انجام داده اید و (خدا) بسیارى را نیز عفو مى کند». (شوری/ 30)
امام باقر (علیه السلام) می فرمایند: «هیچ سالی کم باران تر از سال دیگر نمی شود ولی خداوند آن (باران) را در هر مکانی که بخواهد قرار می دهد. همانا هنگامی که قومی مرتکب گناهان شوند، خداوند مقدار بارانی را که در آن سال برای آنها مقدر کرده بوده به اقوام دیگر و..
امام علی (علیه السلام) به نقل از پیامبر اکرم (صلی الله و علیه و آله) مى فرماید: «خیر آیة فى کتاب الله هذه الایة؛ بهترین آیه خدا در قرآن همین آیه است». سپس فرمود: «یا على! ما من خدش عود و لانکبة قدم الا بذنب؛ اى على! هر خراشى که از چوبى به انسان مى رسد و هر لغزش قدمى بر اثر گناهى است که از او سرزده است».(شیخ کلینی- اصول کافى- ج 2 باب الذنوب)
محرومیت از روزى و نعمت
یکى از آثار گناه که در زندگى دنیوى آشکارا دیده مى شود، محرومیت از نعمتها و تنگى روزى است. امام صادق (علیه السلام) مى فرمایند: گناه بنده را از روزى محروم مى سازد». (شیخ کلینی- اصول کافى- ج 2 باب الذنوب)
امیر مؤمنان على (علیه السلام) در خطبه 178 نهج البلاغه مى فرماید: «و ایم الله! ما کان قوم قط فى غض نعمة من عیش فزال عنهم الا بذنوب اجترحوها، لان الله لیس بظلام للعبید؛ به خدا سوگند هیچ ملتى از آغوش ناز و نعمت زندگى گرفته نشد مگر به واسطه گناهانى که مرتکب شدند، زیرا خداوند هرگز به بندگانش ستم روا نمى دارد» سپس افزود: «و لو ان الناس حین تنزل بهم النقم، و تزول عنهم النعم، فزعوا الى ربهم بصدق من نیاتهم، و وله من قلوبهم، لرد علیهم کل شارد و اصلح لهم کل فاسد؛ هرگاه مردم موقعى که بلاها نازل مى شود، و نعمتهاى الهى از آنها سلب مى گردد، با صدق نیت رو به درگاه خدا آورند، و با قلبهائى آکنده از عشق و محبت به خدا از او درخواست حل مشکل کنند، خداوند آنچه را از دستشان رفته به آنها باز مى گرداند و هرگونه فسادى را براى آنها اصلاح مى کند» و از این بیان رابطه گناهان با سلب نعمتها به خوبى آشکار مى شود.
نزول بلا
گناه موجب نزول بلا و نکبت بر فرد و اجتماع گناهکار است. امام باقر (علیه السلام) فرمودند: هیچ رنج و مصیبتى به بنده نمى رسد مگر به سبب گناهى و (تازه) آنچه را خدا مى بخشاید بیشتر است» (شیخ کلینی- اصول کافى- ج 2 باب الذنوب)
مقصود از این عبارت، این است که هر گناهى مى تواند موجب رنج و مصیبت براى گناهکار باشد ولى خداوند به رحمت خود، بسیارى از گناهان را مى بخشاید و در اثر آنها مصیبتى نازل نمى فرماید.
کوتاهی عمر
قرآن کریم در چندین آیه به این مطلب اشاره می فرماید: «فَأَهْلَکْنَاهُم بِذُنُوبِهِمْ؛ آنها را به خاطر گناهانشان نابود ساختیم» (انعام/ 6). «فَتِلْکَ بُیُوتُهُمْ خَاوِیَةً بِمَا ظَلَمُوا: این خانه هاى آنهاست که به خاطر ظلم و ستمشان خالى مانده است» (نمل/ 52). « مِمَّا خَطِیئَاتِهِمْ أُغْرِقُوا: آنها به خاطر گناهانشان غرق شدند» (نوح/ 25).
تسلط اشرار بر مؤمنین
گناه موجب تسلط اشرار بر مؤمنین می شود. امام صادق (علیه السلام) می فرمایند: هنگامی که شخصی که مرا می شناسد مرا نافرمانی کند، شخصی را که مرا نمی شناسد بر او مسلط می کنم» ( شیخ کلینی- اصول کافى- ج 2 باب الذنو)
گناه، باعث کم بارانی می شود
گنهکاری یک قوم موجب کم بارانی منطقه آنها می شود. امام باقر (علیه السلام) می فرمایند: «هیچ سالی کم باران تر از سال دیگر نمی شود ولی خداوند آن (باران) را در هر مکانی که بخواهد قرار می دهد. همانا هنگامی که قومی مرتکب گناهان شوند، خداوند مقدار بارانی را که در آن سال برای آنها مقدر کرده بوده به اقوام دیگر و...»(همان)
گناه ، نعمت را تغییر می دهد
حضرت علی (علیه السلام) در دعای کمیل می فرماید:
امام رضا علیه السّلام در این باره می فرماید: «هرگاه بندگان خدا گناهی انجام دهند که قبلا انجام نمی شد، خداوند متعال بلایی برای آنها می فرستد که قبلاً نفرستاده بود»
«اللهم اغفر لی الذنوب الّتی تغیر النعم؛ خدایا! بیامرز گناهانی را که باعث تغییر نعمت ها می شوند».
آیات قرآن و روایات معصومین علیهم السلام گرفتن نعمت را به گناه بندگان نسبت می دهند، خداوند می فرماید: «أَوَ لَمْ یَسِیرُوا فِی الْأَرْضِ فَیَنظُرُوا کَیْفَ کَانَ عَاقِبَةُ الَّذِینَ کَانُوا مِن قَبْلِهِمْ کَانُوا هُمْ أَشَدَّ مِنْهُمْ قُوَّةً وَآثَارًا فِی الْأَرْضِ فَأَخَذَهُمُ اللَّهُ بِذُنُوبِهِمْ ؛ آیا در زمین گردش نمی کنید تا بنگرید که چگونه بود سرانجام کسانی که پیش از ایشان بودند و نیرو و آثارشان در زمین بیش از اینها بود و خدا آنها را به گناهانشان برگرفت» (سوره غافر، آیه 21)
و امام صادق (علیه السلام) می فرماید: خداوند نعمتی به بنده ای نداده تا از او بگیرد، جز آنکه گناهی انجام دهد که به سبب آن، نعمت از او گرفته شود.» (اصول کافی، ج 2،ص 274)
بیماری جدید به خاطر گناه جدید
امام رضا علیه السّلام در این باره می فرماید: «هرگاه بندگان خدا گناهی انجام دهند که قبلا انجام نمی شد، خداوند متعال بلایی برای آنها می فرستد که قبلاً نفرستاده بود» (میزان الحکمه، ج3، ص470)
گناه در جسم هم اثر دارد
امام صادق (علیه السلام) : هیچ رگی نزند و پائی به سنگ نخورد و سر درد و مرضی پیش نیاید مگر به جهت گناهی که انسان مرتکب شده و برای همین است که خدای عزوجل در قرآن میفرماید: هر مصیبتی که به شما می رسد برای کاری است که به دست خود کرده اید و خدا از بسیاری (از معصیت ها) هم گذشت می کند .(سوره شوری ، آیه 30 )
سپس امام (علیه السلام) فرمودند : آنچه خدا از آن می گذرد از آنچه از آن مواخذه میکند بیشتر است. (شرح: یعنی آن گناهانی که خدا از آن می گذرد بیشتر است از آن گناهانی که خدا بوسیله آن گناه عذاب می کند.) (اصول کافی، جلد 3 صفحه 370)
آثار گناه در آخرت:
در قرآن کریم، آیاتی در بیان آثار گناه آمده است که به طور خلاصه به چند مورد اشاره می کنیم:
مَن جَاء بِالسَّیِّئَةِ فَکُبَّتْ وُجُوهُهُمْ فِی النَّارِ هَلْ تُجْزَوْنَ إِلَّا مَا کُنتُمْ تَعْمَلُونَ (سوره نمل/ 90) آنانکه اعمال بدی انجام دهند به رو در آتش افکنده می شوند آیا جزایی جز آنکه عمل می کردید خواهید داشت؟
... وَمَن یَعْصِ اللَّهَ وَرَسُولَهُ فَإِنَّ لَهُ نَارَ جَهَنَّمَ خَالِدِینَ فِیهَا أَبَدًا (سوره جن / 23) ... و هر کس نافرمانی خدا و رسولش کند, آتش دوزخ از آن او است, جاودانه در آن می مانند و ...
کلام آخر:
نکته آخر این که رفتار و گفتار و نیات انسان دارای پیامدی است که یا در این دنیا و یا در جهان آخرت دامنگیر انسان می شود.
گر مراقب باشی و بیدار تو بینی هر دم پاسخ کردار خود
منابع:
سایت آیت الله مصباح یزدی
سایت مصباح الهدی
پرسمان
اسک دین
سایت طهور

فرآوری: زهرا اجلال