بررسی واقعیت: تصاویر و ویدئوهای جعلی درباره زندان صیدنایا سوریه

پس از آزادی هزاران نفر از زندان بدنام "صیدنایا" در سوریه، موسوم به "قتلگاه انسان"، سیل تصاویر و ویدئوهایی که ظاهرا زندانیان آزاد شده را نشان می‌دهند در اینترنت منتشر شده است که شبکه خبری "دویچه وله " آلمان با بررسی صحت برخی از عکس ها و فیلم های منتشره در فضای مجازی، آنها را جعلی و غیرواقعی توصیف کرده است.

به گزارش عصرایران و بر اساس گزارش دویچه وله، یکی از اولین کارهایی که شورشیان در سوریه پس از تصرف دمشق در روز یکشنبه انجام دادند، آزادی زندانیان از سلول های زندان بدنام صیدنایا بود. 

صیدنایا که عفو بین‌الملل آن را "سلاخ‌گاه انسان" می‌نامید، مکانی بود که گروه‌های حقوق بشری مدعی اند مقامات سوریه در زمان ریاست جمهوری بشار اسد هزاران غیرنظامی را به طور سیستماتیک شکنجه و اعدام کردند.

"عمر الشوگر" مدافع حقوق بشر و زندانی سابق سوری، به دویچه وله توضیح داد: " آمارهای مستند در سوریه قبل از سقوط رژیم حدود 139 هزار نفر بودند. من معتقدم که بیش از 200 هزار نفر در این سلول ها بوده اند و به صورت روزانه شکنجه می شدند."

"ابراهیم الاسیل" از موسسه خاورمیانه به دویچه وله گفت : " ما در مورد صدها هزار نفر صحبت می کنیم که در طول دهه ها بازداشت و شکنجه شده اند، و این بدان معناست که بسیاری از سوری ها، تقریبا هر خانواده سوری، فردی را از دست داده اند یا فردی را می شناسند که ناپدید شده است و مردم دیگر هرگز نتوانستند در مورد سرنوشت آنها اطلاعی کسب کنند."

در حالی که پس از سقوط دولت بشار اسد، بسیاری از مردم به دنبال عزیزان خود هستند که گمان می رود در صیدنایا بازداشت شده اند، تصاویر و ویدئوهایی که ظاهرا زندانیان آزاد شده را به تصویر می کشند، اینترنت را پر کرده است. با این حال، همه آنها واقعی نیستند. 

دویچه وله برخی از این تصاویر و ویدئوها را بررسی کرده و به این نتیجه رسید که آنها جعلی هستند. 

1- تصویر تولید شده توسط هوش مصنوعی به عنوان تصویری از زندانی صیدنایا در فضای مجازی پخش می شود

ادعا می شود: "این یکی از زندانیان زندان صیدنایا است. مردی از دیدن چهره یک انسان دیگر متعجب می شود زیرا سالها کسی را ندیده است و در سلولی به حال خود رها شده است."

اما این تصویر جعلی است و ربطی به زندان صیدنایا ندارد. 

جستجوی تصویر منتشر شده به یک ویدیوی 5 ثانیه ای منجر می شود که مردی را در حال خزیدن از سوراخ با یک عنکبوت بزرگ در دست نشان می دهد. این ویدیو در 3 دسامبر 2024 در تیک تاک منتشر شد و عنوان سازنده آن هوش مصنوعی برچسب گذاری شده است. چشمان باز این مرد با وجود نور شدیدی که به سمت او می رود و حرکات غیرطبیعی دستش نیز نشان می دهد که این ویدئو با کمک هوش مصنوعی تولید شده است.

 در توضیح حساب تیک تاک که روزانه ویدیوهای ترسناک تولید شده توسط هوش مصنوعی را منتشر می‌کند، می‌گوید: "بله، همه چیز هوش مصنوعی است، بیایید." تصویر این ویدئو هیچ ارتباطی با زندان صیدنایا در سوریه ندارد.

2- از تصاویر و ویدیوهای موزه ای در ویتنام برای ایجاد یک ویدیوی جعلی درباره صیدنایا استفاده نادرست شد

ادعا: تصویری که مردی لاغر و مو بلند را نشان می دهد که در یک سلول زنجیر شده است، در شبکه های اجتماعی مختلف با این ادعا که این فرد یکی از زندانیان زندان صیدنایا است، منتشر شده است.  در شرح بیشتر این تصویر ادعا شده: در نگاه اول، می توان فکر کرد که این صحنه ای از یک فیلم ترسناک است؟! اما در واقع، این زندان صیدنایا در دمشق است."

این تصویری که در حال پخش است، هیچ ربطی به زندان صیدنایا ندارد. 

در واقع این تصویر یک مجسمه مومی مربوط به اوت 2008 در آژانس عکاسی بریتانیایی Alamy گرفته شده بود. در توضیح ارایه شده توسط عکاس آمده است: "بازسازی سلولی که معمولا به عنوان "قفس ببر" در موزه بقایای جنگ در شهر هوشی مین، ویتنام شناخته می شود." تصاویر بیشتری از مجسمه های مومی دیگر در سلول های مختلف توسط این عکاس وجود دارد.

بر اساس نتایج جستجوی تصویر، یک فریم کلیدی از یک ویدیوی 11 ثانیه‌ای است که گفته می‌شود زندان صیدنایا را نشان می‌دهد.

تیم بررسی دویچه وله این ویدئو را با فیلم تور آنلاین در کانال رسمی یوتیوب موزه بقایای جنگ در شهر هوشی مین، ویتنام مقایسه کرد. بیشتر تصاویر ویدیویی که ظاهرا زندان صیدنایا را نشان می دهد از فیلم تور آنلاین موزه گرفته شده است. تصویر مرد زنجیردار مو بلند در ویدیو ادغام شده است، احتمالا با استفاده از هوش مصنوعی.

3- ادعای سلول های زیرزمینی، بدون شواهد، همچنان در حال گسترش است

 ادعا: ویدئویی نشان می دهد که کودک نوپایی در سلول های زیرزمینی زندان صیدنایا به دام افتاده است.

این ویدیوی یک دقیقه‌ای که به طور گسترده در تیک تاک با بیش از 2.7 میلیون بازدید پخش شده است، با تصویری نزدیک از یک کودک نوپا شروع می‌شود که از سوراخ کوچکی در جایی که به نظر می‌رسد آوار است نگاه می‌کند و یک دستش را دراز کرده است. 

به دنبال آن یک تصویر ماهواره‌ای از زندان صیدنایا همراه با صدایی که ادعا می‌کند این زندان حاوی سلول‌های زیرزمینی مخفی است که در آن زندانیان بدون غذا، آب یا هوای تازه به دام افتاده‌اند. گوینده این کلیپ، بینندگان را تشویق می‌کند تا این ویدیو را برای افزایش آگاهی بین‌المللی به اشتراک بگذارند.

اگرچه صداپیشه این کلیپ، صراحتا ادعای حضور کودکان در زندان صیدنایا را ندارد، اما بسیاری از بیش از 1000 کاربر که در مورد ویدیو نظر داده بودند، آن را به این شکل تفسیر کردند. برخی نسبت به سرنوشت این کودک ابراز ناراحتی و نگرانی کردند.

بررسی واقعیت دویچه وله: این ویدئو نادرست است.

این ویدیوی کودک نوپا از زندان صیدنایا یا هر حادثه مرتبطی سرچشمه نمی گیرد. جستجوی عکس منجر به نسخه‌های ویدیویی طولانی‌تر می‌شود که هنوز به صورت آنلاین در دسترس هستند، و نشان می‌دهد که فیلم کودکی را نشان می‌دهد که در خانه بازی می‌کند، نه زیر آوار.

به نظر می‌رسد این فیلم از یک حساب کاربری تیک تاک که اکنون حذف شده است، نشات می‌گیرد که اغلب ویدیوهایی از کودکان در آن پست می‌شد.

همین ویدئو در هفته‌های اخیر با ادعاهای نادرست مختلف پخش شده است، از جمله یکی از آنها ادعا می کند که این یک کودک فلسطینی زیر آوار خانه ای در غزه گیر افتاده است. حساب های دیگر ادعا کردند که این ویدئو در سوریه فیلمبرداری شده است. در حالی که تایید زمان و مکان دقیق فیلم دشوار است، این فیلم هفته‌ها قبل از تحولات اخیر مربوط به زندان صیدنایا بارگذاری شده است و ثابت می‌کند که ارتباطی با زندان صیدنایا سوریه آن ندارد.

علاوه بر این، ادعای سلول‌های زیرزمینی پنهان در زندان صیدنایا رد شده است. در 9 دسامبر، تیمی از کلاه سفیدها - یک سازمان داوطلبانه که توسط مخالفان دولت سقوط کرده بشار اسد اداره می شود - با استفاده از سگ های جستجوگر آموزش دیده، تحقیقات کاملی را از زندان صیدنایا انجام دادند. 

این سازمان در اطلاعیه‌ای که در شبکه‌های اجتماعی منتشر کرد، اعلام کرد: پس از بازرسی از تمامی ورودی‌ها، خروجی‌ها، چاهک‌های تهویه، سیستم‌های فاضلاب، لوله‌های آب، سیم‌کشی برق و سیستم‌های نظارتی، "هیچ گونه محل مخفی یا پلمب شده‌ای شناسایی نشد."

در حالی که هیچ مدرک معتبری ادعای سلول های بازداشت زیرزمینی در صیدنایا را تایید نمی کند، پست هایی که این ادعا را تکرار می کنند همچنان مورد توجه قرار می گیرند.

 به عنوان مثال، پست دیگری در 10 دسامبر تصاویری را نشان می دهد که توسط هوش مصنوعی یک زندان زیرزمینی تیره و چند لایه با سلول های شلوغ و کم نور را به تصویر می کشد. این پست از بینندگان می خواهد که محتوا را به اشتراک بگذارند و آن را "وظیفه بشردوستانه" می نامند. با این حال، نه ادعاهای مربوط به سلول های پنهان و نه ارتباط با کودک نوپا با شواهد موجود تایید نمی شود.

ادعاهای گمراه کننده می تواند حقیقت را تضعیف کند

ادعاهای نادرست و تصاویر دستکاری شده مربوط به زندان صیدنایا بسیار فراتر از موارد خاصی است که ما بررسی کردیم. علاوه بر ویدیوهای جعلی و مرتبط با دیگر مکان ها، ادعاهای تایید نشده متعدد همچنان به صورت آنلاین منتشر می شود.

در یک ویدئوی تایید شده که ورود سوری ها به زندان را نشان می دهد، یک کودک برای مدت کوتاهی دیده می شود. 

بسیاری تصاویر ثابتی از آن صحنه به اشتراک گذاشته اند و می گویند که ثابت می کند کودکان نیز در صیدنایا بازداشت می شدند. با این حال، غیرعادی نیست که کودکان نوپا متولد شده از مادران بازداشت شده در زندان وجود داشته باشند، اما هنوز مشخص نیست که آیا کودک موجود در ویدئو در میان زندانیان بوده یا با غیرنظامیانی که وارد این مرکز شده اند، به آنجا راه یافته است.

انتشار اطلاعات نادرست در مورد جنایات نه تنها تلاش ها برای مستندسازی و تحقیق در مورد آنها را تضعیف می کند، بلکه مانع پاسخگویی عاملان می شود. چنین اطلاعات نادرستی می‌تواند منجر به پدیده‌ای به نام "انکار قساوت" شود که در آن اعتبار نقض واقعی حقوق بشر مورد تردید قرار می‌گیرد و در نهایت تلاش‌های احیای عدالت را تضعیف می‌کند و حقیقت را پنهان می‌کند.