برخی از بیماری‌ها به قدری قدیمی هستند که تاریخچه آن‌ها به دوران ماقبل تاریخ بازمی‌گردد. شواهد ژنتیکی و بقایای اسکلتی نشان می‌دهد که بسیاری از بیماری‌ها پیش از شناسایی یا درمان، هزاران سال وجود داشته‌اند و تأثیر عمیقی بر تکامل انسان داشته‌اند.
به گزارش روزیاتو، در ادامه، به بررسی تعدادی از قدیمی‌ترین بیماری‌های شناخته شده در جهان می‌پردازیم.
1. سل
تحقیقات نشان می‌دهد که بیماری سل حدود 70 هزار سال پیش در میان انسان‌های دوران پارینه‌سنگی در آفریقا وجود داشته است و با مهاجرت انسان‌ها به نقاط مختلف جهان، این بیماری نیز گسترش یافته است. باکتری مایکوباکتریوم توبرکلوسیس که عامل این بیماری است، در سال 1882 توسط پزشک آلمانی به نام روبرت کُخ شناسایی شد. در آن زمان، بیماری سل یکی از کشنده‌ترین بیماری‌ها بود و یک‌هفتم مردم اروپا و آمریکا را به کام مرگ می‌کشاند.
2. مالاریا
مطالعات ژنتیکی در سال 2024 نشان داد که مالاریا در بقایای انسانی با قدمت بیش از 5,500 سال وجود داشته است. این بیماری توسط پشه آنوفل ماده منتقل می‌شود و شواهد نشان می‌دهد که مالاریا حتی قدیمی‌تر از این بازه زمانی است.
3. وبا
هیپوکرات و جالینوس در یونان باستان حدود 400 پیش از میلاد به بیماری‌ای اشاره کرده‌اند که شباهت زیادی به وبا دارد. همچنین شواهد نشان می‌دهد که این بیماری از زمان‌های بسیار دور در دلتای گنگ وجود داشته است. اولین همه‌گیری ثبت‌شده وبا در سال 1817 آغاز شد و از هند به دیگر مناطق آسیا گسترش یافت.
4. پوسیدگی دندان
پوسیدگی دندان یکی از بیماری‌های شناخته‌شده در میان انسان‌هاست. بررسی بقایای اسکلتی در مراکش که به حدود 15,000 سال پیش بازمی‌گردد، نشان‌دهنده میزان بالای پوسیدگی دندان در آن زمان است. این بیماری ناشی از بهداشت ضعیف دهان و دندان بود.
5. جذام
با اینکه جذام در متون مذهبی مانند کتاب مقدس اشاره شده است، قدیمی‌ترین شواهد باستانی این بیماری به اسکلت انسانی در هند با قدمت 4,000 سال برمی‌گردد.
6. آبله
شواهد ژنتیکی نشان می‌دهد که ویروس آبله بین 3,000 تا 4,000 سال پیش ظاهر شده است. واکسن آبله که توسط ادوارد جنر در سال 1796 ساخته شد، اولین واکسن موفق جهان بود. این بیماری در سال 1980 توسط سازمان بهداشت جهانی ریشه‌کن اعلام شد.
7. سرطان
سرطان یکی از قدیمی‌ترین بیماری‌های شناخته‌شده است. در سال 2016، قدیمی‌ترین تومور بدخیم انسانی در یک استخوان با قدمت 1.7 میلیون سال کشف شد. همچنین، یک مومیایی مصری 2,250 ساله با استفاده از سی‌تی‌اسکن مبتلا به سرطان پروستات تشخیص داده شد.
8. بیماری لایم
با اینکه این بیماری اولین بار در سال 1975 شناسایی شد، شواهد آن به 5,300 سال پیش بازمی‌گردد. باکتری عامل بیماری، بورلیا برگدورفری، در بقایای اوتزی «مرد یخی» که در آلپ ایتالیا کشف شده، یافت شده است.
9. لیشمانیوز
این بیماری انگلی، (Leishmaniasis)، از طریق گزش پشه‌های خاکی منتقل می‌شود. در سال 2006، محققان دی‌ان‌ای این انگل را در مومیایی‌های مصر باستان و نوبیا کشف کردند.
10. تب تیفوئید
این بیماری که توسط باکتری سالمونلا تیفی ایجاد می‌شود، احتمالاً عامل شیوع طاعون آتن در سال 429 پیش از میلاد بوده است که یک‌سوم جمعیت این شهر را از بین برد.
11. ذات‌الریه
بقراط، پزشک یونان باستان، به این بیماری با نام پری‌پنومونیا اشاره کرده و علائم آن شامل تب، درد قفسه سینه، و سرفه را شرح داده است.
12. تراخُم
تراخم که نوعی بیماری چشمی است، برای اولین بار در پاپیروس ابِرس در مصر باستان (1,500 پیش از میلاد) ثبت شده است.
13. هاری
قدیمی‌ترین اشاره به بیماری هاری در دستورات قانون شهر اشنونا در بین‌النهرین (1,930 پیش از میلاد) دیده شده است. این قانون به صاحب سگی که علائم هاری نشان می‌دهد، دستور می‌داد اقدامات پیشگیرانه انجام دهد.
14. تب منقوط کوه‌های راکی
Rocky Mountain Spotted Fever که اولین بار در سال 1896 در آیداهو ایالات متحده شناسایی شد، یک بیماری جدی ناشی از کنه است که اگر زود درمان نشود، می‌تواند کشنده باشد. در گذشته به آن “سرخک سیاه” گفته می‌شد
