بسیاری از اردوگاههای اسیران جنگی در طول تاریخ به دلیل رفتار غیرانسانی با زندانیان و شرایط وحشتناکی که آنها به عنوان اسیر باید تحمل میکردند شناختهشدهاند. زندانهایی مخوف که هیچ سربازی نمیخواست حتی گذرش به آنها بیفتد. اما بدترین، وحشیانهترین، خطرناکترین، غیربهداشتیترین و بدنامترین اردوگاههای اسیران جنگی کدامند؟
زندان نورمن کراس
به گزارش روزیاتو، نرمان کراس، واقع در انگلستان، اولین اردوگاه اسرا در جهان بود که بهطور خاص برای نگهداری از زندانیان جنگ ساخته شد. این اردوگاه در سال 1797 تکمیل شد و به هدف نگهداری اسیران جنگی از فرانسه و متحدانش در طول جنگهای انقلابی فرانسه و جنگهای ناپلئونی مورد استفاده قرار گرفت.
این اردوگاه بهگونهای طراحی شده بود که اسرا در محیطی نسبتا انسانی و کنترلشده نگهداری شوند. پس از تخریب این مکان، یک بنای یادبود برای بزرگداشت 1,770 زندانی که در آنجا درگذشتند، در محل سابق اردوگاه ساخته شده است.
زندان اچام دارتمور
زندان دارتمور (HM Prison Dartmoor) در انگلستان در طول جنگهای ناپلئونی محل نگهداری اسیران جنگی فرانسوی بود. در سال 1813، این زندان شروع به پذیرش پرسنل نیروی دریایی آمریکا کرد که در طول جنگ 1812 اسیر شده بودند. با وجود پایان درگیریها در سال 1814، دولت بریتانیا از آزادسازی این اسیران خودداری کرد.
این تصمیم باعث بروز شورشی در زندان شد که به کشته شدن 271 نفر از بازداشتشدگان انجامید. این افراد در محوطه زندان به خاک سپرده شدند. زندان دارتمور همچنان به عنوان یکی از زندانهای فعال بریتانیا مورد استفاده قرار میگیرد.
زندان اندرسونویل
زندان اندرسونویل (Andersonville)، یکی از بدنامترین اردوگاههای اسیران جنگی در طول جنگ داخلی آمریکا بود. این زندان که توسط نیروهای کنفدراسیون در ایالت جورجیا اداره میشد و به نام کمپ سامپتر (Camp Sumpter) نیز شناخته میشد، محل نگهداری هزاران اسیر جنگی اتحادیه بود.
در این اردوگاه، حدود 13,000 اسیر اتحادیه به دلیل بیماری، بهداشت ضعیف، سوءتغذیه، ازدحام بیش از حد یا شرایط سخت محیطی جان خود را از دست دادند. این محل اکنون در فهرست اماکن تاریخی ملی ایالات متحده ثبت شده و یادآور یکی از تاریکترین بخشهای تاریخ جنگ داخلی آمریکا است.
کمپ المیرا
اردوگاه المیرا (Elmira)، که در اصل یک پادگان ارتش اتحادیه در نیویورک بود، در طول جنگ داخلی آمریکا به اردوگاهی برای نگهداری اسیران جنگی کنفدراسیون تبدیل شد. این اردوگاه، که به تدریج تعداد زیادی از اسرای کنفدراسیون را در خود جای داد، به دلیل شرایط سخت و طاقتفرسای آن بهسرعت توسط زندانیان (Hellmira) لقب گرفت.
در این اردوگاه، نزدیک به 3,000 اسیر به علت سوءتغذیه، سرمای شدید، و بیماریهایی که ناشی از شرایط بهداشتی نامناسب بود، جان خود را از دست دادند.
اردوگاههای جنگ بوئر
جنگ بوئر، که در سال 1899 آغاز شد، همزمان با امضای اولین کنوانسیون بینالمللی درباره وضعیت اسیران جنگی در کنفرانس صلح لاهه بود. با وجود این توافقات، تا آغاز جنگ جهانی اول اردوگاههای دائمی برای نگهداری اسیران جنگی وجود نداشتند.
این موضوع چالشی جدی برای نیروهای آلمانی ایجاد کرد، زیرا تا سال 1914 بیش از 200,000 نیروی دشمن را به اسارت گرفته بودند. نبود زیرساخت مناسب باعث شد که آلمانیها برای نگهداری این تعداد از اسرا، به ایجاد اردوگاههای موقت روی بیاورند. بهعنوان نمونه، تصویر بالا 2,000 سرباز روسی اسیرشده را نشان میدهد که توسط آلمانیها در پروس شرقی و در یک اردوگاه موقت نگهداری میشدند.
اردوگاههای اسیران جنگی در جنگ جهانی اول
نیروهای متفقین نیز با مشکل مشابهی در مدیریت و اسکان دادن به اسیران نیروهای محور مواجه شدند. کمبود امکانات مناسب برای نگهداری تعداد بالای اسیران، شرایط سختی را ایجاد کرد.
تصویر فوق مربوط به یکی از اردوگاههای اسیران در فرانسه است که سربازان آلمانی اسیر شده را پشت سیمهای خاردار اردوگاه نشان میدهد.
کمپ هولزمیندن
هولزمیندن (Holzminden) در سال 1917 و در جریان جنگ جهانی اول در آلمان افتتاح شد و افسران بریتانیایی اسیر را در خود جای میداد. در 23 ژوئیه 1918، 29 افسر از طریق تونلی که حدود 9 ماه آن را حفاری کرده بودند فرار کردند و موفق شدند به بریتانیا برگردند.
کمپ توچولا
اردوگاه اسیران جنگی توچولا (Tuchola) که در شمال لهستان قرار داشت، توسط امپراتوری آلمان و با استفاده از نیروی کار اسیران روسی ساخته شد. این اردوگاه بین سالهای 1914 تا 1918 شاهد مرگ نزدیک به 4,000 اسیر بود که عمدتاً به دلیل بیماری جان خود را از دست دادند. بسیاری از این قربانیان، اسرای رومانیایی بودند، اما شمار زیادی از سربازان روسی نیز در این آمار قرار داشتند.
پس از پایان جنگ جهانی اول، اردوگاه به کنترل مقامات لهستانی درآمد و بین سالهای 1920 تا 1921 مورد استفاده قرار گرفت. در این دوره نیز حدود 2,000 اسیر روس به دلیل گرسنگی، شرایط بد زندگی و شیوع بیماریهای واگیردار جان باختند.
اردوگاههای جنگ داخلی فنلاند
اردوگاههای اسیران جنگ داخلی فنلاند توسط جناح “سفید” (گارد مدنی) این درگیری اداره میشد. در تصویر مربوط به سال 1915، اردوگاهی نمایش داده میشود که اعضای اسیر شده “گارد سرخ” (واحدهای شبهنظامی جنبش کارگری فنلاند) در آن نگهداری میشدند. مجموعاً بین 12,000 تا 14,000 نفر از اسیران گارد سرخ در اسارت جان خود را از دست دادند.
اردوگاههای اسیران جنگ جهانی دوم
در تئوری، کنوانسیون ژنو 1929 در مورد اسیران جنگی قرار بود حقوق اسیران جنگی را حفظ کند و اردوگاهها باید در دسترس بازرسیهای نمایندگان مجاز یک قدرت بیطرف قرار میگرفت. اما در عمل، همیشه اینطور نبود. آلمان این کنوانسیون را تایید کرد، در حالی که ژاپن بهعنوان یکی از امضاکنندگان، از پیوستن به آن خودداری کرد.
در تصویر، هاینریش هیملر، رهبر اساس رایش، در حال بازدید از اردوگاهی برای اسیران روس است.
استالاگ لوفت III
معروفترین اردوگاه اسیران جنگ جهانی دوم، Stalag Luft III صحنه جسورانه «فرار بزرگ» در مارس 1944 بود، زمانی که 76 نفر از خلبانان متفقین از طریق تونلی که در آن کنده شده بودند، از اردوگاه در نزدیکی شهر ساگان لهستان فرار کردند. تنها سه فراری به محل امنی رسیدند. 50 نفر از آنها به دستور هیتلر اعدام شدند. هفده فراری دستگیر شده به استالاگ لوفت III بازگردانده شدند، در حالی که دو نفر دیگر به اردوگاه اسرای جنگی دیگر و چهار نفر دیگر به اردوگاه کار اجباری فرستاده شدند.
استالاگ IX-B
Stalag IX-B که در نزدیکی شهر باد اورب در آلمان قرار داشت، از سال 1939 تا 1945 فعالیت میکرد و زندانیان حداقل هشت کشور را در خود جای میداد. کسانی که از اتحاد جماهیر شوروی بودند به طرز وحشتناکی آسیب دیدند. تا بهار سال 1942، تخمین زده میشود که 1430 نفر از سربازان ارتش سرخ جان خود را از دست دادهاند. یک گور دستهجمعی و همچنین یک یادبود، محل آرامگاه نهایی آنها را نشان میدهند.
اردوگاههای ژاپنی اسرای جنگی
بیش از 140000 جنگجوی متفقین در طول جنگ جهانی دوم به اسارت ژاپنیها در آمدند. از این میان، از هر سه نفر، یک نفر بر اثر گرسنگی، کار، تنبیه یا بیماریهای عفونی جان خود را از دست داده است. عکس بالا اردوگاه اسیران جنگی اوهاشی است.
کمپ کورا
اردوگاه اسیران جنگی کورا (Cowra) در نیو ساوت ولز استرالیا، صحنه بزرگترین فرار از زندان در جریان جنگ جهانی دوم بود. در 5 اوت 1944، بیش از 1000 زندانی ژاپنی تلاش کردند از محوطه فرار کنند. در جریان این تعقیب و گریز، 231 سرباز ژاپنی کشته شدند.
اردوگاه آشویتس
بدنامترین اردوگاه زندانیان در تاریخ، آشویتس (Auschwitz) است که مجموعهای از بیش از 40 اردوگاه کار اجباری و اردوگاه مرگ بود. آلمانیها بلافاصله پس از آغاز جنگ خود علیه اتحاد جماهیر شوروی در سال 1941، اسرای جنگی شوروی را به آشویتس فرستادند. تعداد دقیق کشتهشدگان در این اردوگاه مرگبار مشخص نیست.
کمپ پوسان
پنج سال پس از پایان جنگ جهانی دوم، جنگ کره آغاز شد. تصویر بالا در سال 1951 چینیها و کره شمالیها را در اردوگاه اسیران جنگی پوسان (Pusan) سازمان ملل نشان میدهد. زندانیان از رفتار انساندوستانه اسیرکنندگانشان متاثر شدند.
اردوگاههای کره شمالی
تصویری از یک گروه از سربازان آمریکایی که پس از اسیر شدن توسط نیروهای کمونیست چینی در کره گرفته شده است. این اسیران به احتمال زیاد در کمپهای شمال کره نگهداری میشدند.
کمپ سون تای
حدود 65 اسیر جنگی ایالات متحده در اردوگاه زندان سون تای (Son Tay) نگهداری میشدند. این اردوگاه در خارج از هانوی واقع شده بود. در سال 1970 زمانی که یک نیروی نظامی ایالات متحده برای نجات آمریکاییهای اسیر شده به کمپ حمله کرد، به تیتر خبرها تبدیل شد زیرا زندانیان چند ماه قبل منتقل شده بودند.
زندان هوآ لوا
شاید بدنام ترین اردوگاه اسیران جنگی در ویتنام، زندان هوآ لوآ (Hoa Loa) بود. این مکان در قلب هانوی اسرای جنگی آمریکایی متعددی را در خود جای میداد که شرایط بدی از جمله غذای بد و شرایط غیربهداشتی را تحمل میکردند.
زندان فو کوک
یکی دیگر از مراکز مشهور اسارت در ویتنام که به دلیل بدرفتاری با زندانیان شهرت داشت، زندان فو کوک (Phu Quoc) بود. این زندان برای نگهداری سربازان ویت کنگ و سربازان شمال ویتنام استفاده میشد. زندانیان نشانهایی از کمبود منابع غذایی، مراقبتهای پزشکی ضعیف و ضرب و شتمهای وحشیانه داشتند. مواردی از این بدرفتاریها پس از بازدید مقامات صلیب سرخ در سالهای 1969 و 1972 شناسایی شد.
کمپ ایکس رِی
کمپ ایکس ری (X-Ray) در خلیج گوانتانامو کوبا، پس از ادعاهای مقامات آمریکایی مبنی بر بدرفتاری با زندانیان طالبان و القاعده، موضوع بحث و جدل های قابل توجهی بود. این اردوگاه در سال 2002 بسته شد و همه زندانیان به کمپ دلتا منتقل شدند.
کمپ مانجاکا
اردوگاه مانجاکا (Manjaca) در شمال بوسنی و هرزگوین اسرای کروات و بوسنیایی مسلمان را در طول جنگ بوسنی در خود جای میداد. این اردوگاه محل نقض گسترده حقوق بشر، ضرب و شتم و کشتار زندانیان بود که منجر به کیفرخواست و محکومیت توسط دادگاه سازمان ملل متحد در یوگسلاوی سابق شد.