رسانه های دولتی در سوریه با تغییر حکومت بشار اسد، در ابتدا سردرگم و شوکه بودند اما بعد از اندکی، فعالیت خود را با انتشار دولت جدید از سرگرفتند.
به گزارش عصرایران، خبرگزاری فرانسه در گزارشی با تیتر " رسانه های سوریه به محض سقوط اسد، پوشش او را کنار گذاشتند و لباس «انقلاب» را پوشیدند" به وضعیت رسانه های دولتی در سوریه بعد از سقوط حکومت بشار اسد پرداخت.
در این گزارش آمده است:
با تغییر نظام در دمشق، رسانه های رسمی سوریه در تعامل با حوادث متوالی، در شوک و سردرگمی به سر بردند اما می توان گفت به سرعت پوشش نظام بشار اسد را از تن خود خارج کردند نظامی که برای دهه ها رسانه ها را سرکوب کرد. رسانه های دولتی به سرعت به رنگ پرچم 3 ستاره استقلال درآمدند پرچمی که مخالفان از آن به عنوان نماد استفاده می کنند.
برای دههها، حزب بعث و پشت سرش، خانواده اسد، همه آزادیهای کشور از جمله آزادی رسانه و اظهارنظر را محدود کردند. در طول سالهای درگیری در بحران سوریه، حکومت اسد، رسانهها را به ابزاری برای ترویج روایتهای خود تبدیل کرد، محدودیتهایی بر کار روزنامهنگاران مستقل ایجاد و ورود خبرنگاران خارجی را محدود کرد.
به دنبال ورود گروه های مسلح مخالف به رهبری هیات تحریر الشام به دمشق در 8 دسامبر و اعلام سرنگونی نظام بشار اسد، خبرگزاری دولت سوریه "سانا" برای بیش از 24 ساعت انتشار را متوقف کرد.
تلویزیون رسمی هم نتوانست با حوادث میدانی، همراهی کند و تنها به پخش کلیپهای ضبط شده از آرشیو بسنده کرد. در تلویزیون دولتی، پس از ساعت ها سردرگمی و شوک، جمله «پیروزی انقلاب عظیم سوریه» روی صفحه تلویزیون ظاهر شد؛ همراه با دعوت از شهروندان و نیروها برای حفاظت از اموال عمومی.
مدت کوتاهی بعد، یک گروه 9 نفره در استودیوی خبر و صفحه تلویزیون ظاهر شد. یکی از آنها بیانیه ای منسوب به «اتاق عملیات فتح دمشق» خواند که در آن از «آزادسازی شهر دمشق و سرنگونی بشار اسد ظالم» خبر داد.
اولین تصویر بعد از سقوط تلویزیون دولتی سوریه به دست مخالفان
این جمله پخش شد: "پیروزی انقلاب بزرگ سوریه و سرنگونی نظام جنایتکار اسد"
خبرگزاری دولت سوریه (سانا) روز بعد با انتشار لوگوی جدید به رنگ سبز و سه ستاره در کانال تلگرام خود آغاز جدیدی را اعلام کرد. سپس انتشار اخبار را به نقل از "اداره عملیات نظامی" و وزارتخانه ها از سر گرفت.
روزنامه نگاران و فعالان رسانه ای که در رسانههای دولتی و خصوصی کار میکنند به سرعت عکسهای شخصی خود را در شبکه های اجتماعی تغییر دادند و هر چیزی که «دخالت آنها» را در رابطه با رژیم سابق «ثابت میکرد» حذف کردند.
"تقصیر آنها نیست"
روزنامه خصوصی "الوطن" که نزدیک به مقامات حکومت اسد بود و از زمان تأسیس خود در سال 2006 در مقایسه با سایر رسانه ها از حاشیه امنیت نسبی برای طرح انتقادات برخوردار بود، در صبح روز سقوط حکومت بشار اسد نوشت « رسانه ها و فعالان رسانه ای در سوریه هیچ تقصیری ندارند.»
این روزنامه به نقل از " وضاح عبد ربه " ناشر و سردبیر خود نوشت روزنامه الوطن "دستورالعمل ها را اجرایی می کرد. ما اخباری را که برای مان ارسال می کردند منتشر می کردیم. و اکنون به سرعت مشخص شد دروغ بودند".
از آن زمان، این روزنامه، اخبار منتشر شده از سوی اداره جدید کشور را منتشر می کند.
اولین تصویر بعد از سقوط تلویزیون دولتی سوریه به دست مخالفان / تصویر فعلی از تلویزیون دولتی سوریه در شبکه العربیه پخش شده است
این روزنامه، فقط به صورت آنلاین منتشر می شود. از سال 2020 انتشار روزنامه های چاپی در سوریه به طور کامل متوقف شده است.
"عبد ربه" سردبیر الوطن در تماس تلفنی با خبرگزاری فرانسه گفت: "پس از ارتباط با مقامات جدید در وزارت اطلاع رسانی، آنها به ما اطمینان دادند که تیم روزنامه می تواند به کار خود ادامه دهد".
وی ادامه داد: امیدواریم در آینده به عرصه چاپ بازگردیم، به ویژه اینکه سوریه تنها کشوری است که حتی یک روزنامه چاپی در آن منتشر نمی شود.
برخلاف سایر رسانهها، رادیو خصوصی "شام افام" اعلام کرد به طور موقت پخش برنامهها و پوشش خبری خود را "تا زمانی که وضعیت عمومی باثبات و امن شود و امکان انتقال اخبار فراهم شود" متوقف میکند.
دو روز بعد، ایستگاه رادیویی که در سال 2007 در دمشق تأسیس شد، اعلام کرد کار خود را به طور کامل متوقف کرده است اما روز شنبه، رادیو "شام اف ام" گفت: "بر اساس تصمیم وزارت اطلاع رسانی، پخش برنامهها، اخبار و پوششهای خبری را از روز یکشنبه 31 آذر 1393 از سر میگیرد".
هیات تحریرالشام و گروه های هم پیمان، از 27 نوامبر حملاتی را از استان ادلب در شمال غربی سوریه علیه حلب آغاز کردند. آنها توانستند به سرعت شهرهای بزرگ و مهم حلب (شمال سوریه) و حماه و حمص (مرکز) را تصرف کنند و به دمشق برسند.
وضعیت رسانه ای جدید
طبق گزارش سازمان غیردولتی "خبرنگاران بدون مرز" ، در فهرست رده بندی کشورها در زمینه آزادی رسانه ها در سال 2024، سوریه در رتبه یکی مانده به آخر قرار دارد.
بعد از سقوط نظام بشار اسد، وزارت اطلاع رسانی در 13 دسامبر، بیانیهای منتشر کرد که نگرانیهایی را در میان روزنامهنگارانی که زیر چتر حکومت سابق کار میکردند، برانگیخت.
در این اطلاعیه، بر قصد بازخواست "همه فعالان رسانهای جنگی که بخشی از ابزار جنگ و ماشین تبلیغاتی رژیم سقوط کرده اسد بودند و به طور مستقیم یا غیرمستقیم در ترویج جنایات آن نقش داشته اند" تأکید شد.
در سوریه، رسانه ها و وبسایتهای خبری محلی بهتدریج انتشار و فعالیت خود را از سر گرفته اند و برخی، همچنان "در حال آمادهسازی برای راهاندازی مجدد" هستند. مانند شبکه تلویزیونی خصوصی "سما"، که توسط تاجر سوری و نماینده مجلس، "محمد حمشو" تأمین مالی میشود.
تصویر خبرگزاری دولت سویه (سانا) بعد از سقوط حکومت بشار اسد به رنگ پرچم جدید (پرچم سبز و 3 ستاره ) در آمد
اعضای غیرنظامی تحت حمایت هیئت تحریر الشام وارد دفتر این شبکه شده؛ در آنجا مستقر شدند و از کارکنان خواستند به سر کار بازگردند. این موضوع را یکی از کارکنان شبکه که خواست نامش فاش نشود به خبرگزاری فرانسه گفت.
رویکرد مقامات جدید سوریه، نگرانیهایی را در میان روزنامه نگارانی ایجاد میکند که برای سالها کار در رسانههای وابسته به حکومت، منبع درآمد آنها بود.
"بسام سفر"، مدیر دفتر انجمن روزنامه نگاران سوریه (اپوزیسیون) در دمشق به خبرگزاری فرانسه گفت: "هیچ فعال رسانه ای را نمی توان بازخواست کرد مگر اینکه ثابت شود او در خونریزی نقش داشته است ".
وی افزود: "ما باید به دنبال آشتی فعالان رسانه ای در مسیر ایجاد وضعیت رسانه ای جدید بر اساس آزادی و حقوق بشر باشیم."