اومانیسم؛ ترجمه امروزی «أَفَرَأَیْتَ مَنِ اتَّخَذَ إِلَهَهُ هَوَاهُ»

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، آیت‌الله العظمی عبدالله جوادی آملی امروز، 30 دی ماه در ادامه تفسیر سوره مبارکه غافر در سخنانی گفت: در قرآن تاکید بر داشتن سند در مسایل تجاری و گفت‌وگوهای سیاسی شده است لذا با خیال و توهم نمی‌توان تجارت و گفت‌وگو کرد، لذا فرمود حتما تنظیم سند و کتابت در امور تجاری و ... داتشه باشید.

وی تاکید کرد: وقتی قرآن چنین توصیه‌هایی دارد ممکن نیست حضرت پیامبر(ص)، قرآن را که مهمترین و بالاترین سند است به حال خود رها کرده باشد به همین دلیل در دوره خود حضرت، کتاب مدون شده بود و قرآن هم در آیات متعدد قرآن را کتاب می‌داند و آن را به خدا نسبت می‌دهد.

این مفسر قرآن بیان کرد: مبدا نزول کتاب الهی، الله است و عزیز و عظیم است، حکیم و علیم و مانند آن است لذا کسی که عزت و علم بخواهد از قرآن به دست می‌‌آید.

این مفسر قرآن با اشاره به تعریف علوم قرآنی مصطلح گفت: وقتی صحبت از علوم قرآنی می‌شود ذهن‌ها به سمت ناسخ و منسوخ و اعجاز و تاریخ قرآن و ... می‌روند ولی علوم قرآنی یعنی علومی که در قرآن است مثل مسائل فقهی و اخلاقی و علوم تجربی و کیهان شناسی و ...؛ علوم قرآنی یعنی علومی که قرآن مطرح کرده است و اختصاص به آن علوم قرآنی مشهور ندارد.

وی با اشاره به تفسیر «غافر الذنب و قابل التوب» بیان کرد: فرمود «یقبل التوبة عن عباده» و نفرمود «من عباده» یعنی اگر در توبه قصور و خلا و کمبودی باشد باز هم خداوند صرفنظر می‌کند و می‌بخشد چون سیئه و اشتباه همیشه هست و همه که معصوم نیستند و البته تاکید کرده که اگر غفران می‌خواهید اینجاست ولا غیر.

تدریس لمعه مساوی اجتهاد متجزی

وی در ادامه به تعبیر شهید اول از لا اله الا الله اشاره کرد و ادامه داد: شهید اول فلسفه را در نزد قطب رازی خواند که خود صاحب محکمات در اشارات است و حکیم بزرگواری در تهران و هم فقیه و هم فیلسوف و متکلم بود بنابراین توصیه من این است که از تدریس شرح لمعه فاصله نگیرید؛ اگر کسی شرح لمعه را تدریس بکند متجزی است نه فقط ترجمه کند بلکه بتواند تدریس و از شهید دفاع کند متجزی است.

وی تاکید کرد: مرحوم شهید ثانی در شرح «اشهد ان لا اله الا هو» دارد که این عبارت اشرف کلمه توحید است، صدوق هم در توحید خود از حضرت پیامبر(ص) نقل می‌کند که نه من و هیچ پیامبری قبل از من کلمه‌ای اعظم از «لا اله الا الله» نیاورده است که منطبق بر جمیع مراتب توحیدی است، لذا غیر از الله وجود حقیقت دیگر منتفی است. اگر گفتیم الهِ دیگر موجود نیست امکان آن نیز منتفی است.

وی در پاسخ به سخن برخی که می‌گویند سخن شهید خلاف قواعد عرب است اظهار کرد: «لااله الا الله» که در جاهلیت نبود این را قرآن آورد، شما دنبال ادبیات عرب می گردید ولی قبل از قرآن صرف و نحو و ... وجود نداشت بلکه همه را از قرآن گرفت. لذا اله آن است که الله باشد و غیر الله چه کسی می‌تواند اله باشد و حصری که آمده برای این است.

وی تاکید کرد: در عرب جاهلی صلاة و صوم و حج و خمس نبود و لا اله الا الله هم نبود که بگوئیم خبر لازم دارد یا نه، هنر قرآن این است که با همین ادبیات (که برخی حروف مقطعه را اشاره کرده‌اند که قرآن از همین حروف درست شده است) لا اله الا الله و صوم و صلات و ... در آمده است.

این مفسر قرآن بیان کرد: در زیارات آمده سبحان من لا یغفر الذنب الا هو، یا من لا یعلم الا هو و ... دعای نورانی بعد از زیارت امام رضا(ع) نیز در همین جهت است که مباحث توحیدی در آن مطرح شده است.

این مرجع تقلید با اشاره به یکی از مباحث گذشته مبنی بر خلقت بهشت و جهنم تصریح کرد: فرمودند از ما نیست کسی که بگوید الیوم بهشت و جهنم خلق نشده است؛ تعبیر قرآن هم موید این است که الان بهشت و جهنم آماده است، و انسان مصالح ساختمانی جهنم و بهشت را هم اکنون تهیه می‌کند و وقتی می‌فرماید فرد به در بهشت و جهنم وارد می‌شود یعنی اینکه در برای او گشوده می‌شود. 

تشریح روایت معروف

وی با اشاره به روایت«انا مدینة العلم و علی بابها» گفت: مراد در این روایت این است که کل شهر دورش «در» است و هر کس می‌خواهد وارد این شهر شود بابش ولایت علی(ع) است نه اینکه حضرت امیر در گوشه‌ای ایستاده است لذا از هرجا که بخواهیم وارد شویم ولایت امیرالمومنین(ع) است.

این مفسر قرآن در پاسخ به سؤالی درباره مباحث روزهای گذشته درباره زوجیت موجودات عنوان کرد: گفته شد که برخی اجرام نه مثبت است نه منفی که بخواهد زوج باشد؛ قرآن دارد ما هر چیزی را زوج آفریدیم ولی خیلی چیزهاست که هنوز برای شما کشف نشده است؛ لذا پایان راه نیست و بر فرض که در بین همه ذرات چیزی باشد که نه مثبت و نه منفی است نظیر انسانی است که نه مذکر و نه مونث است و خدا حکمتش را می‌داند.

استاد حوزه تاکید کرد: زوجه لغت فصیحی نیست لذا قرآن آن را یاد نکرده  است و هر دو یعنی زن و مرد را به زوج تعبیر کرده است.

این مرجع تقلید با اشاره به سرنوشت مجادله‌کنندگان با آیات الهی اظهار کرد: قرآن اول دارد «تنزیل الکتاب» و درباره کسانی که نسبت به قرآن بی مهری می‌کنند نفرمود با قرآن مجادله می‌کنند فرمود با آیات ما مجادله می‌کنند که مصداق امروز آن همین اهانت کاریکاتوریست‌ها به پیامبر(ص) است؛ اینها خیال نکنند به پیامبر که یک شخص انسانی است اهانت می‌کنند بلکه در آیه عظمای الهی درگیر شده‌اند.

غرب در گرداب اومانیسم فرو خواهد رفت

وی تاکید کرد: خود این کاریکاتور دامی است که اینها را در آن فرو خواهد برد در سوره نحل دارد که هر پیامبری آمد اینها مسخره کردند و تاکید کرد هر کسی که مسخره کند در همان کار فروخواهد رفت.

این مفسر قرآن بیان کرد: خداوند فرمود بشر می‌تواند خلیفه باشد اما اینها گفتند بشر جایگزین خداست؛ اومانیسم همین است، فرمود «أَفَرَأَیْتَ مَنِ اتَّخَذَ إِلَهَهُ هَوَاهُ»(23 سوره جاثیه) که ترجمه به روز آن، اومانیسم است که  انسان معاذالله جایگزین الله می‌شود«این تذهبون». اینها بین آزادی و رهایی و بی بندوباری فرق نمی‌گذارند ولی بدانند اگر دست برندارند خدا فرمود در همین گرداب فروخواهند رفت.