کرونا XEC ؛ نگرانی ها درباره این هیبرید جدید/ ۳ نکته مهم از متخصص بیماری‌های عفونی در دانشگاه ییل آمریکا

عصر ایران- این روزها پزشکان نسبت به آغاز موج جدید کرونا در سراسر جهان هشدار می دهند. کرونایی که ظاهرا با نام XEC شناسایی می شود. در ادامه نگاهی به اطلاعات موجود در این رابطه خواهیم داشت:

کارشناسان پیش‌بینی کرده بودند که یک زیرمجموعه از ویروس کرونا به نام XEC—که در سال 2024 در سراسر آمریکا به طور مداوم گسترش یافت—به سویه غالب SARS-CoV-2 تبدیل خواهد شد. در اوایل دسامبر(روزهای آغازین دی ماه)، این اتفاق دقیقاً طبق پیش‌بینی‌ها افتاد، درست در زمان فصل زمستان که معمولاً عفونت‌ها و بستری‌ها به اوج خود می‌رسند.

XEC یک زیرمجموعه از سویه Omicron ویروس SARS-CoV-2 است که از زمان ظهور آن در ایالات متحده در سال 2021، سویه های مختلفی از آن در آمده است. XEC ابتدا در ژوئن 2024 در آلمان ظاهر شد و سپس به سرعت در سایر نقاط اروپا گسترش یافت.

خبر خوب این است که تا کنون هیچ مدرکی مبنی بر اینکه XEC علائم متفاوت یا بیماری شدیدتری نسبت به سایر سویه‌های اخیر ایجاد کند وجود ندارد—اگرچه عفونت COVID همیشه برای برخی از افراد، از جمله کسانی که سن بالاتری دارند یا سیستم ایمنی ضعیفی دارند، نگرانی ایجاد می‌کند.

XEC

در اوایل دسامبر، طبق برآورد مرکز کنترل و پیشگیری بیماری‌ها(CDC)، XEC مسئول تقریباً 45% از عفونت‌های COVID در ایالات متحده بود—که آن را به شایع‌ترین سویه در این کشور تبدیل کرد (که از رتبه هفتم در پایان سپتامبر به این جایگاه رسید). این سویه با سویه KP3.1.1 که مسئول 24% از عفونت‌ها بود، نزدیک به هم قرار داشت.

دکتر اسکات رابرتز، متخصص بیماری‌های عفونی از دانشگاه ییل، می‌گوید: "یکی از دلایل نگرانی این است که XEC به اندازه‌ای سریع گسترش یافته که توانسته رشد سایر سویه‌های SARS-CoV-2 را در برخی از کشورهای اروپایی پیشی بگیرد." او می‌افزاید که تا پایان سپتامبر، XEC در حداقل 25 ایالت ایالات متحده شناسایی شده بود.

سویه XEC همچنین هم‌زمان با واکسن‌های به‌روزرسانی شده COVID 2024-2025 که از ماه اوت در ایالات متحده در دسترس قرار گرفتند، در حال افزایش است. دکتر رابرتز از همه افراد 6 ماهه به بالا خواسته است که برای محافظت در برابر ویروس، واکسن به‌روزرسانی‌شده را دریافت کنند.

دکتر رابرتز سه نکته مهم در مورد سویه XEC را مطرح کرد که باید همه بدانند:

1. چگونه XEC از سایر سویه‌های اخیر COVID متمایز است؟

یکی از تفاوت‌های برجسته این است که XEC یک سویه ترکیبی است—یک هیبرید که از ادغام و جابجایی دو زیرمجموعه موجود COVID به‌وجود آمده است: زیرسویه‌های Omicron KP.3.3 (نسل‌ زاده سویه FLiRT) و KS.1.1.

دکتر رابرتز می‌گوید: این‌گونه ادغام می‌تواند زمانی رخ دهد که یک فرد با دو سویه مختلف آلوده شود. بنابراین، به جای اینکه شاهد تغییرات آهسته و مرحله به مرحله باشیم—همانطور که با سویه‌های SARS-CoV-2 دیده‌ایم—این سویه پتانسیل ایجاد جهش‌های بزرگ را دارد، زیرا بخش‌های کامل از دو ژنوم به یک ژنوم جدید ترکیب می‌شوند.

تفاوت دیگر این است که سویه XEC حداقل یک جهش جدید در پروتئین سنبله خود دارد که در دو سویه پیشین وجود نداشته است، اگرچه تأثیر این جهش بر فرد آلوده هنوز مشخص نیست. اما به‌طور کلی، سویه‌های Omicron و زیرمجموعه‌های آن بیماری خفیف‌تری نسبت به سویه‌های اولیه پاندمی مانند Alpha و Delta ایجاد کرده‌اند—و علائم تغییر نکرده‌اند.

بر اساس اطلاعات CDC، علائم همچنان شامل (اما محدود به) سرفه، گرفتگی بینی یا آبریزش بینی، اسهال، تب یا لرز، تنگی نفس و از دست دادن چشایی یا بویایی هستند. علائم ممکن است ابتدا خفیف باشند، اما در برخی افراد با پیشرفت بیماری، ممکن است شدیدتر شوند.

این در حالی است که پزشکان هنوز از هیچ تغییرات رفتاری در ویروس جز افزایش قابلیت انتقال آن اطلاعی ندارند.

2. آیا واکسن‌های به‌روزرسانی‌شده 2024-2025 در برابر XEC محافظت می‌کنند؟

انتظار می‌رود که واکسن‌ها در برابر XEC و سایر سویه‌های در حال افزایش که ممکن است در آینده غالب شوند، مانند MC.1، مؤثر باشند، طبق گزارش CDC. سویه MC.1 شکل گرفته از سویه KP.3.1.1 است و اگرچه تنها 5% از موارد را شامل می‌شود، اما تعداد عفونت‌های آن در حال افزایش است.

دکتر رابرتز می‌گوید: تضمین 100% تطابق بین واکسن و سویه در حال گردش زمانی که ویروس دائماً جهش می‌یابد، امکان‌پذیر نیست. اما واکسن‌های جدید Pfizer و Moderna که به‌طور خاص برای هدف قرار دادن سویه KP.2 طراحی شده‌اند (سویه غالب در بهار گذشته)، و واکسن Novavax که سویه قدیمی‌تر JN.1 را هدف قرار می‌دهد، باید محافظت در برابر XEC نیز ارائه دهند.

وی ادامه می دهد: "با اینکه XEC ترکیبی است، از دو زیرسویه Omicron تشکیل شده که پیش‌بینی می‌شد واکسن‌های به‌روزرسانی‌شده آن‌ها را پوشش دهند." "از این منظر، اگرچه این سویه جدید ممکن است کمی از ایمنی واکسن‌ها بکاهد، من خوشبین هستم که هنوز در برابر عفونت‌های اخیر و واکسن‌های به‌روزرسانی‌شده مقداری محافظت خواهیم داشت."

3. چه اقداماتی برای جلوگیری از عفونت XEC باید انجام داد؟

دکتر رابرتز توصیه می‌کند که واکسن به‌روزرسانی‌شده را دریافت کنید، و اضافه می‌کند موج زمستانی در حال افزایش است. 

وی می گوید: 

"معمولاً این‌گونه است که این موج‌ها به مدت شش تا هشت هفته کاهش فعالیت دارند و سپس دوباره شدت می‌گیرند." او می‌گوید. "من همیشه گفته ام: زمان تعطیلات، سفر و ملاقات‌های خانوادگی انتقال بسیار زیاد است، زیرا ویروس راحت‌تر در فضاهای بسته منتقل می‌شود."

او همچنین توصیه می‌کند که احتیاط‌های معمول برای جلوگیری از عفونت COVID را رعایت کنید، از جمله اجتناب از تماس با افرادی که بیمار هستند، استفاده از ماسک در فضاهای شلوغ سرپوشیده و پیروی از دیگر توصیه‌های CDC.

اگر تست شما مثبت شد، داروهای ضدویروسی مانند Paxlovid توصیه می‌شود. Paxlovid با نسخه برای افرادی که 12 سال به بالا دارند و به خطر بیماری شدید از COVID هستند، در دسترس است. این دارو زمانی که در اولین روزهای بروز علائم مصرف شود، بیشترین اثربخشی را دارد.