منابع مهم درآمد دولتهای عباسی

وضع درآمدها در دوره عباسی، از نظر نوع منابع، تفاوت چندانی نداشت. زکات، خراج، جزیه و عشریه هم چنان از منابع مهم درآمد دولت به شمار می رفتند. افزون بر اینها، املاکی که عباسیان از امویان به ارث برده بودند، منبع مالی مهمی برای بیت المال عباسیان شد.

وضع درآمدها در دوره عباسی، از نظر نوع منابع، تفاوت چندانی نداشت. زکات، خراج، جزیه و عشریه هم چنان از منابع مهم درآمد دولت به شمار می رفتند. افزون بر اینها، املاکی که عباسیان از امویان به ارث برده بودند، منبع مالی مهمی برای بیت المال عباسیان شد.

درباره خراج باید اشاره کرد که بر اساس نظامی که از زمان عمر معمول شده بود، مساحت زمین ها اندازه گیری شده به مقیاس مساحت، پولی دریافت می شد. از زمان مهدی عباسی به این سو، نظام مساحت تغییر کرد و به جای آن نظام مقاسمه جایگزین شد. در این نظام، یک سوم درآمد زمین از آن دولت و دو سوم آن برای رعایا بود.

از دوره سفاح که بگذریم، منصور سخت به جمع آوری اموال مشغول شد. وی همان اندازه که در جمع آوری ثروت می کوشید، در خرج کردن بخیل بود و از این جهت ثروتی عظیم برای اخلاف خود بر جای گذاشت. طبیعی بود که سرکوبی شورش های ایجاد شده که شمارشان هم اندک نبود، هزینه بسیاری را بر دستگاه خلافت تحمیل می کرد. یک بار برای فرونشاندن شورشی در افریقیه، منصور مجبور شد شصت و سه میلیون درهم هزینه کند. البته باید توجه داشت که در ظاهر، خلیفه می بایست میان اموال شخصی و اموال حکومتی تفاوت می گذاشت و در عمل هم تا حدودی همین طور بود. میراثی که منصور بر جای گذاشت شامل چهارده میلیون دینار(سکه زر)و ششصد میلیون درهم(سکه نقره)بود.

گفتنی است که هدایای نوروزی که رسمی کهن بود، در تمام دوره اموی و عباسی، منبع درآمد مهمی برای خلیفه و امیران شهرها بود. هر سال، در ایام نوروز و نیز مهرگان، دهقانان که ملاکین بزرگ بر جای مانده از ایران پیش از اسلام بودند، هدایای فراوانی را به دربار خلیفه یا امیر تقدیم می کردند. گفته شده که در این ایام، مبلغ ده هزار هزار درهم به معاویه داده می شد.

این رسم تا قرنها ادامه داشت. در نقلی آمده است که یک بار منصور از امام کاظم - ع - خواست تا در ایام نوروز به نمایندگی از وی بنشیند تا مردم هدایا را به او تحویل دهند. حضرت از این کار خودداری کرد و فرمود: در سیره دینی که او می شناسد، چنین رسمی وجود نداشت و او حاضر به چنین کاری نیست.

قیمت بک لینک و رپورتاژ
نظرات خوانندگان نظر شما در مورد این مطلب؟
اولین فردی باشید که در مورد این مطلب نظر می دهید
ارسال نظر
پیشخوان