شهرام ناظری از هنرمندان مشهور و باسابقه عرصه خوانندگی موسیقی سنتی است. موسیقی کلاسیک ایرانی با نام چند تن از اساتید شناخته شده ایرانی در هم تنیده است که شهرام ناظری یکی از آنهاست. مجامع بین المللی به او لقب‌هایی نظیر شوالیه آواز ایران، بلبل فارسی و پاواروتی ایران داده‌اند.
بیوگرافی شهرام ناظری
به گزارش روزیاتو، شهرام ناظری متولد 29 بهمن 1328 در کرمانشاه خواننده، موسیقی‌دان و آهنگ‌ساز موسیقی اصیل ایرانی است. او در محله برزه‌دماغ در کرمانشاه، در خانواده‌ای کرُد زبان و آشنا با موسیقی و شعر به دنیا آمد.
کودکی شهرام ناظری
ناظری صدای دل‌نشین خود را از پدر و مادرش به یادگار دارد و از دوران خردسالی توسط مادرش با شعر و آواز آشنا شد؛ پدرش نیز صدای لطیفی داشت و ضمن آشنایی با گوشه ها و ردیف های آواز ایرانی، سه‌تار هم می‌نواخت. او از سبک قدما و خوانندگان دیار خود به خصوص شیخ داوودی خواننده مطرح آن زمان بهره گرفته و دانسته‌هایش را در اختیار فرزند خود گذاشت.
قطب این خانواده، استاد حاجی خان ناظری (پرویز خان پورناظری) بوده که اکثر موسیقی‌دانان کرمانشاه را با نت و موسیقی اصیل ایران تعلیم داده و خود از شاگردان درویش خان و کلنل وزیری بوده‌است.
شهرام ناظری در سن 7 سالگی اولین برنامه هنری خود را در رادیو کرمانشاه همراه با تار درویشی، از نوازندگان معروف آن زمان کرمانشاه، اجرا کرد. پس از آن در سن 11 سالگی نیز توانست در رادیو تلویزیون ایران چند برنامه دیگر آواز اجرا کند.
آغاز فعالیت حرفه‌ای شهرام ناظری
او در سال 1345 برای بهره گیری از محضر استادانی چون عبدالله دوامی، نورعلی خان برومند، عبدالعلی وزیری، محمود کریمی و محمدرضا شجریان عازم تهران شد و ضمن بهره گیری از محضر این اساتید، سه تار را نیز نزد استادان احمد عبادی، محمود تاجبخش، جلال ذوالفنون و محمود هاشمی (سازنده معروف سه تار) فرا گرفت.
درسال 1354 بنا به پیشنهاد نورعلی خان برومند به استخدام رادیو تلویزیون ایران درآمد و اولین برنامه خود را با گروه شیدا به سرپرستی محمدرضا لطفی با مثنوی مولوی و ترانه‌ای از شیخ بهایی اجرا کرد. ناظری پس از آن با گروه عارف به سرپرستی حسین علیزاده و پرویز مشکاتیان کار خود را ادامه داد.
یک سال بعد، درسال 1355 در نخستین آزمون موسیقی سنتی ایران با نام باربد شرکت کرد و توانست مقام نخست را در رشته آواز در این آزمون به دست آورد. در سال 1356 نیز همراه با گروه سماعی به سرپرستی اصغر بهاری و حسن ناهید برای اجرای کنسرت در جشنواره توس انتخاب شد.
او از سال 1357 تا 1360 در آلبوم های چاووش به شماره های 2، 3، 4، 7 و 8 با گروه های شیدا و کانون فرهنگی و هنری چاووش به سرپرستی محمدرضا لطفی، حسین علیزاده و پرویز مشکاتیان آواز خوانی کرد.
سبک شهرام ناظری
شهرام ناظری در بیشتر آثار خود از شعرهای مولانا بهره برده‌است و طی 30 سال فعالیت هنری، توانسته سبک جدیدی از موسیقی را که آمیخته به ادبیات حماسی و عرفانی ایران است به‌وجود آورد. او علاوه بر بهره‌گیری از اشعار مولوی، در زمینه استفاده و استوارسازی شعر معاصر فارسی بر روی موسیقی سنتی ایرانی نیز پیشرو بوده‌است.
به‌علاوه، شهرام ناظری از اولین کسانی‌ست که با استفاده از موسیقی مقامی، اشعار شاهنامه فردوسی را اجرا کرده‌است. او تاکنون بیش از 40 آلبوم موسیقی منتشر کرده‌است.
شهرام ناظری خواننده‌ای است که در آثار خود روحیه تکرار ناپذیری دارد و همواره تلاش کرده که نگرش و تجربه‌ای جدید را در آواز و موسیقی به‌وجود آورد. او از سال‌های پایانی دهه هفتاد خورشیدی تحریرهای ریتمیک و خاصی را در آثار خود استفاده کرده است، از جمله این آثار می‌توان به آلبوم‌های ساز نو آواز نو، سفر به دیگر سو، لولیان و مولویه (شور رومی) اشاره کرد.
معروف‌ترین آثار شهرام ناظری
از معروف‌ترین تصنیف های شهرام ناظری می‌توان به تصنیف‌های اندک اندک با شعر مولانا در آلبوم گل صدبرگ، تصنیف آتشی در نیستان با شعر مجذوب تبریزی در آلبومی به همین نام، کاروان شهید با آهنگسازی محمدرضا لطفی، شیدا شدم با شعر خودش، تصنیف مهتاب‌رو در آلبومی به همین نام اشاره کرد.
هم‌چنین، آثاری که ناظری در آن به زبان مادری خود (زبان کُردی) اجرا کرده نیز از محبوبیت ویژه ای برخوردارند. از معروف‌ترین آثار کردیِ کرمانشاهانی که ناظری خوانده می‌توان به تصنیف‌های قدیمیِ کابوکی، شیرین شیرین و واران وارانه اشاره کرد که او بازخوانی کرده‌است.
اجراهای بین المللی
شهرام ناظری در سراسر جهان در سالن ها و فستیوال های بزرگ، برنامه و کنسرت اجرا کره است. جشنواره موسیقی اکس-آن-پروانس، جشنواره موسیقی آوینیون، تئاتر دلاویل پاریس، جشنواره سامر توکیو، سالن تئاتر دالبی لس آنجلس، رویال آلبرت هال، جشنواره دل پوپولو در ایتالیا، جشنواره بیت الدین لبنان، ارکستر فیلارمونیک کلن آلمان، مجمع انجمن آسیا، مؤسسه جهانی موسیقی بروکلین، آکادمی موسیقی بام نیویورک، جشنواره اروپا رم، جشنواره موسیقی سائو پائولو و جشنواره موسیقی فاس مراکش و اجرا در شهرهای ونیز، بارسلون، مادرید، ژنو، بروکسل، آمستردام، استکهلم، اسلو و کپنهاگ از جمله بزرگترین اجراهای جهانی ناظری به شمار می‌رود.
همسر شهرام ناظری
استاد شهرام ناظری سال‌هاست ازدواج کرده و تنها یک پسر به نام حافظ دارد، حافظ ناظری متولد 1358 در تهران است که کنار پدر خوانندگی، نوازندگی و آهنگسازی کرده است.
حواشی شهرام ناظری؛ شکایت از صدا و سیما
شهرام ناظری در سال 97 از صدا و سیما به دلیل اینکه 40 سال بدون اجازه آثارش را پخش کرده است شکایت کرد، او می‌گوید آنها حق کپی رایت آثارم را در نظر نگرفتند و حتی از پرداخت حقوق عادی ثابت من هم خودداری کردند.
آلبوم‌های شهرام ناظری
- چاووش 2 1357
- چاووش 3 1357
- چاووش 4 1357
- چاووش 7 1358
- چاووش 8 1357–59
- مثنوی موسی و شبان 1358
- صدای سخن عشق 1358
- باد صبا می آید 1360
- بشنو از نی اجرا در 1360
- گل صدبرگ 1360
- لاله بهار 1360
- نوروز 1362
- بنمای رخ 1363
- یادگار دوست 1363
- بهاران آبیدر 1364
- کیش مهر 1365
- بی قرار 1366
- زمستان 1366
- در گلستانه 1366
- شورانگیز 1367
- ساقی نامه 1 1367
- ساقی نامه 2 1367
- آتشی در نیستان 1367
- سخن تازه 1367
- کنسرت اساتید موسیقی ایران 1368
- کنسرتی دیگر 1368
- لیلی و مجنون 1368
- چشم به راه اردیبهشت 1370
- حیرانی 1375
- ساز نو آواز نو 1377
- کنسرت 77 1377
- سفر به دیگر سو 1377
- آواز اساطیر 1379
- غم زیبا 1382
- لولیان 1384
- بیست سال با آثار پرویز مشکاتیان 2 زمستان 1385
- مولویه (شور رومی) 1386
- سفر عسرت 1388
- امیرکبیر 1390
- کنسرت شهرام ناظری و لوریس چکناوریان 1390
- بعد یازدهم 1392
- درفش کاویانی، کاوه آهنگر 1393
- رقصانه 1394
افتخارات و جوایز شهرام ناظری
- جایزه «کونکورز» موسیقی فولکلور در سال 1975
- جایزه «بهترین موسیقی عرفانی جهان» از جشنواره فاس مراکش در سال 1997 (او پس از دریافت این جایزه، از سوی مطبوعات آمریکا لقب پاواروتی ایران را نیز دریافت کرد.)
- جایزه ویژه شهر ارواین ایالت کالیفرنیا برای گسترش پیام معنوی مولانا و صلح از طریق زبان موسیقی در سال 2006
- نشان «لژیون دونور» از سوی دولت فرانسه در سال 2007
- نشان «شوالیه ادب و هنر» از سوی دولت فرانسه در سال 2007
- عنوان هنرمند برتر آسیا از طرف مجمع آسیاسوسایتی 2007
- دریافت جایزه «اسطوره زنده» از دانشگاه یوسی‌اِل‌اِی
- نشان طلایی سماع بارگاه مولانا از دست اسین چلبی نواده مولانا در سال 1386 در شهر قونیه ترکیه و انتخاب به عنوان رئیس افتخاری مرکز مولانا پژوهی دانشگاه سلجوق در ایران
- کلید طلایی شهر خوی و مقبره شمس در جشنواره بین‌المللی شمس تبریزی در آبان 1386
- لوح سپاس از شهرداری شهر ایرواین کالیفرنیا به پاس قدردانی از تلاش‌های شهرام ناظری در ترویج پیام معنوی صلح در قالب موسیقی و شعرهای مولوی
- نامگذاری روز 25 ماه فوریه سال 2006 به نام «شهرام ناظری»، توسط رئیس شواری شهر و شهردار سن دیه گو در حوزه جغرافیایی سن‌دیه‌گوی ایالت کالیفرنیا. در مدت کوتاهی پس از این نامگذاری، کنگره آمریکا نیز با اهدای لوح سپاس از او تقدیر نمود.
- تقدیرنامه از سوی دانشگاه هاروارد به دلیل نقش مؤثر ناظری در معرفی مولوی به دنیای غرب و نوآوری در موسیقی ایرانی و جذب مخاطبان غربی
