جنگ اوکراین و بالا رفتن قیمت گذرنامه قرقیزستان!

    عصر ایران؛ محمد حسن گودرزی-  روس‌های مرفه مدت‌هاست به دنبال امنیت مالی بیشتر و سهولت در سفر از طریق برنامه‌های پاسپورت طلایی و ویزا در گریزگاه‌های مالیاتی مانند قبرس و مالت بوده‌اند.

 

   بر پایه گزارش رادیو اروپای آزاد، مجموعه‌ای از محدودیت‌های بین‌المللی سفر و مسائل اقتصادی که پس از حمله تمام‌عیار کرملین به اوکراین وضع شده، بازار جدیدی برای پاسپورت‌های دوم در قرقیزستان، جمهوری سابق شوروی، ایجاد کرده است. همه نه اما بیشتر افراد در این کشور کوچک کوهستانی از این وضعیت راضی هستند.

 

  داستان بکه‌شف (Dastan Bekeshev)، نماینده اپوزیسیون دولت قرقیزستان، در جلسه پارلمانی اخیر گفت: وبلاگ‌نویسان روس به طعنه می‌گویند: نگاه کنید، شما می‌توانید تابعیت قرقیزستان را بخرید، بسیار آسان است، اینجا پول می‌دهید و تابعیت می‌گیرید.

 

   داده‌های دولتی که توسط سرویس قرقیزی اروپای آزاد/رادیو آزادی به دست آمده نشان می‌دهد که تعداد شهروندان روسی که پاسپورت‌های قرقیزستان را دریافت کرده‌اند، از سال 2022، سالی که روسیه جنگ تمام‌عیاری را علیه اوکراین آغاز کرد، افزایش یافته است.

 

   در حالی که این اعداد نسبت به جمعیت حدود 7 میلیون نفری قرقیزستان هنوز کم است، این روند با ظهور بازار آنلاین پررونقی که به روس‌ها در تأمین تابعیت قرقیزستان کمک می‌کند همزمان شده و نگرانی‌هایی درباره تقلب و فساد ایجاد کرده است.

 

امیل توکتوشف، دیگر نماینده اپوزیسیون قرقیزستان، در جلسه پارلمانی گفت: همه ما را مسخره می‌کنند و می‌گویند: این دیگه چطور دولتی است؟!

 

 

   آگهی‌های زبان روسی در فیس‌بوک، یوتیوب و اپلیکیشن پیام‌رسان رمزگذاری‌شده تلگرام به راحتی و مزایای دریافت پاسپورت قرقیزستان برای روس‌ها اشاره می‌کنند، از جمله محدودیت‌های کمتر سفر و دسترسی به برنامه‌های ویزای "طلایی" در کشورهای ثالث که روس‌ها پس از سال 2022 از آن‌ها محروم شده‌اند.

   مزایای دیگری که تبلیغ می‌شود شامل زبان دوم کشور به عنوان زبان روسی و "ثبات سیاسی" در کشوری است که مدت‌هاست به عنوان دژ دموکراسی در یک منطقه خودکامه شناخته می‌شود، هرچند رئیس‌جمهور قرقیزستان، سادیر جپاروف(Sadyr Japarov)، از زمان به قدرت رسیدن خود در سال 2020 بر رسانه‌ها، جامعه مدنی و منتقدان فشار آورده است.

  پس از حمله تمام‌عیار روسیه به اوکراین، آگهی‌هایی که کمک به دریافت تابعیت سریع قرقیزستان را تبلیغ می‌کنند در وب‌سایت‌ها و شبکه‌های اجتماعی روسی منتشر شده‌اند. هزینه این خدمات متفاوت و تا 20,000 دلار متغیر است؛ چندین دلال نیز صدور سریع پاسپورت جدید قرقیزستان را در مدت سه تا شش ماه تبلیغ می‌کنند.

  مقامات قرقیزستان می‌گویند این زمان‌بندی ممکن است بسته به زمان ارسال درخواست باشد و اشاره کرده‌اند که دستشان در این رابطه بسته است زیرا این شرکت‌ها در روسیه ثبت شده‌اند. اما بکه‌شف و توکتوشف نگرانی‌هایی درباره فساد احتمالی در تسریع وعده داده‌شده فرآیند دریافت تابعیت در ازای هزاران دلار ابراز کرده‌اند.

  بکه‌شف به سرویس قرقیز اروپای آزاد/رادیو آزادی گفت: نیروی انتظامی نیز باید به این موضوع رسیدگی کند. چه کسی پشت این آژانس‌هاست؟ شاید آنها در [قرقیزستان] نشسته‌اند. شاید کسی از نیروی انتظامی به آنها کمک می‌کند.

 

   برای کسب اطلاعات بیشتر درباره فرآیند دریافت تابعیت، واحد تحقیقاتی رادیو اروپای آزاد/رادیو آزادی با چندین دلال تماس گرفت که به روس‌ها در دریافت پاسپورت قرقیزستان کمک می‌کنند. هیچ یک از این دلالان به طور علنی اعلام نکردند که رشوه‌ای وجود دارد، هرچند یکی اشاره کرد که پول می‌تواند واقعاً فرآیند را تسریع کند.

   او گفت: برای اینکه بتوانید این فرآیند را هرچه سریع‌تر و بدون دردسر طی کنید، باید با مقامی که مدارک شما را قبول می‌کند توافق کنید.

  بکات ابراهیموف (Bekzat Ibraimov)، معاون اداره ثبت جمعیت تحت ریاست جمهوری، هرگونه امکان فساد یا رشوه‌خواری در این فرآیند را رد کرد. او گفت: من معتقدم فساد غیرممکن است. اگر فقط یک نفر مسئول تصمیم‌گیری بود... شاید فساد رخ دهد. اما اینجا فرآیند از چندین مرحله عبور می‌کند.

 

 

   قرقیزستان شاهد افزایش قابل توجهی در تعداد شهروندان روسی است که پس از حمله درخواست تابعیت قرقیزستان را داده‌اند. تعداد دریافت‌کنندگان تابعیت از 400 نفر در سال 2021 به 1122 نفر در سال بعد افزایش یافت و سپس به 5373 و 7122 نفر در سال‌های 2023 و 2024 رسید.

   از جمله کسانی که پس از تهاجم روسیه به اوکراین به قرقیزستان بازگشتند، قرقیزهایی با پاسپورت روسی بودند. چند نفر به سرویس قرقیزستانی رادیو اروپای آزاد/رادیو آزادی گفتند که مقامات روسیه به دلیل واجد شرایط بودن برای خدمت اجباری از خروج آنها جلوگیری کرده‌اند. 

 

  بر اساس فهرست‌هایی که قبلاً ریاست‌جمهوری منتشر کرده در میان افرادی که پس از تهاجم، شهروندی قرقیزستان را دریافت کرده‌اند، نخبگان سیاسی و تجاری روسیه نیز حضور دارند.

   این افراد شامل دیمیتری زِلِنین، فرماندار سابق منطقه Tver؛ کریل کایِم، از مدیران ارشد مرکز نوآوری Skolkovo که تحت کنترل دولت است؛ و همسر و پسر یوری پتروف، قانون‌گذار فدرال از حزب روسیه متحد پوتین که در واکنش به تجاوز روسیه علیه اوکراین، تحت تحریم‌های ایالات متحده قرار دارد، می‌شوند.

 

   یکی دیگر از روس‌های تحریم‌شده که پس از تهاجم سال 2022 پاسپورت قرقیزی دریافت کرد، ایلیا گَمبازیدزه، رئیس آژانس طراحی اجتماعی است. واشنگتن می‌گوید این شرکت مستقر در مسکو، کمپین تبلیغاتی را به درخواست کرملین رهبری کرده است.

 

   اسناد درز کرده‌ای که توسط Schemes، واحد تحقیقاتی سرویس اوکراینی رادیو اروپای آزاد/رادیو آزادی به دست آمده، جزئیات داخلی عملیات گَمبازیدزه را فاش کرده است که هدف آن بی‌اعتبار کردن اوکراین و متحدان غربی آن و همچنین تلاش برای افزایش حمایت از احزاب سیاسی راست افراطی در اروپاست.

  ولادیسلاو باکالچوک، تاجر روسی نیز شهروندی قرقیزستان را دریافت کرده است. او سال گذشته در پستی در تلگرام پاسپورت قرقیزی خود، عکسی از خودش به همراه همسر سابقش، تاتیانا باکالچوک، بنیانگذار و مدیرعامل شرکت بزرگ خرده‌فروشی آنلاین روسی Wildberries، و جاپاروف منتشر کرد. بعداً در همان سال، Wildberries ولادیسلاو باکالچوک را به دست داشتن در یک تیراندازی مرگبار در نزدیکی دفاتر شرکت متهم کرد.

 

 

  بر اساس قانونی در سال 2014 که دولت روسیه از آن برای هدف قرار دادن روزنامه‌نگاران و منتقدان کرملین استفاده کرده است، شهروندان روسی موظفند در صورت داشتن پاسپورت یا مجوز اقامت خارجی، به مقامات اطلاع دهند.

  زلنین، کایم، پتروف و گامباشیدزه به درخواست‌ها برای اظهار نظر در مورد اینکه چرا تصمیم به دریافت پاسپورت قرقیزی گرفته‌اند، پاسخی ندادند. باکالچوک صراحتا گفت که پاسپورت قرقیزی‌اش به او کمک می‌کند “در این کشور فوق‌العاده و دوست‌داشتنی تجارت کند.”

   برای روس‌هایی که قبل از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی متولد شده‌اند، یک توافقنامه چهارجانبه با قرقیزستان، قزاقستان و بلاروس، یک فرآیند ساده برای دریافت پاسپورت دوم از این کشورها ارائه می‌دهد و آنها را از الزام به زندگی در کشوری که خواهن گذرنامه آن هستند، معاف می‌کند.

   داده‌های اختصاصی به دست آمده توسط سرویس قرقیزی رادیو اروپای آزاد/رادیو آزادی، نشان‌دهنده افزایش ناگهانی در تعداد روس‌هایی است که قبل از 21 دسامبر 1991 - تاریخ انحلال اتحاد جماهیر شوروی - متولد شده‌اند و پس از تهاجم همه‌جانبه روسیه به اوکراین، تحت این توافق‌نامه برای پاسپورت قرقیزی درخواست داده و دریافت کرده‌اند.

 

   در نهایت، این رئیس‌جمهور قرقیزستان، جاپاروف است که مجوز نهایی برای شهروندی جدید را می‌دهد. دولت او در سال 2023 انتشار اسامی شهروندان جدید قرقیزستان را متوقف کرد.

  اولوبک شوکوربکوف، رئیس کمیسیون شهروندی تحت نظر دولت ریاست‌جمهوری، به سرویس قرقیزی رادیو اروپای آزاد/رادیو آزادی گفت که متقاضیان شهروندی به طور کامل بررسی می‌شوند و این کمیسیون هیچ تماس مستقیمی با آنها ندارد.

  شوکوربکوف گفت: تمام اسناد پس از بررسی توسط مقامات مربوطه به دست ما می‌رسد. ما هرگز تماس مستقیمی با مردم نداریم. ما قبلاً دو یا سه بار در این مورد با آژانس‌های اجرای قانون تماس گرفته‌ایم. ما گفتیم: چنین تبلیغاتی (در مورد خرید شهرومندی) وجود دارد، لطفاً بررسی‌های لازم را انجام دهید.

شرکت‌های روسی که به گفته رادیو اروپای آزاد/رادیو آزادی، کمک به دریافت پاسپورت قرقیزی ارائه می‌دهند، اعلام کردند که متولد شدن قبل از فروپاشی شوروی، شرط لازم برای استخدام آنها است. این شرکت‌ها گفتند که تضمینی برای موفقیت ارائه نمی‌دهند و چندین شرکت گفتند که کاملاً قانونی عمل می‌کنند.

 

 

  با این حال، یکی دیگر از این شرکت‌ها اشاره کرد که اگر به مقامات محلی قرقیزستان پول پرداخت نشود، روند درخواست می‌تواند طولانی شود.

  یکی از مدیران شرکت گفت: “اگر پرداخت نکنید، باید بیش از یک سال صبر کنید. به علاوه، آنها روز و ساعت مشخصی [برای ارائه مدارک] تعیین نمی‌کنند. و اگر هم تعیین کنند، بعد از یک هفته آن را نمی‌پذیرند و دوباره زمان‌بندی می‌کنند.

 

  از جمله دلایلی که این خرید آنلاین شهروندی، برخی از قانون‌گذاران قرقیز را آزرده‌خاطر می‌کند، مشکلاتی است که بسیاری از قرقیزهای قومی از خارج از کشور برای دریافت پاسپورت با آن مواجه هستند.

   بکشوف در جلسه استماع پارلمان در ماه گذشته گفت: “من تعجب می‌کنم که چرا برخی از افرادی که هرگز در قرقیزستان زندگی نکرده‌اند به سرعت شهروندی قرقیزستان را دریافت می‌کنند، اما قرقیزهای خالص ما این کار را نمی‌کنند.

  چنگیز آژیبایف، نماینده مجلس در جلسه استماع پارلمان در دسامبر گفت که زنانی هستند که در قرقیزستان ازدواج کرده‌اند که نمی‌توانند به مدت 20 تا 30 سال شهروندی را دریافت کنند.

   آژیبایف گفت: آنها در اینجا فرزند و نوه دارند، اما متأسفانه شهروندی ندارند.

 

   یک زن قرقیز قومی به شرط ناشناس ماندن گفت او و دو فرزندش پس از نقل مکان از تاجیکستان، پاسپورت قرقیزی دریافت کردند، اما یک سری مشکلات بوروکراتیک مانع از دریافت پاسپورت شوهرش شده است.

 

   این زن که در دهه 60 زندگی خود به سر می‌برد، گفت: من قبلاً به 15 نفر در دریافت شهروندی قرقیزستان کمک کردم. همه چیز با کمک پول حل شد… برخی یک سال صبر کردند، برخی دیگر حتی بیشتر برای دریافت پاسپورت داخلی منتظر ماندند. برخی خوش شانس بودند: آنها شش تا هشت ماه بعد آن را دریافت کردند.

   بکذات ابراهیموف، معاون اداره ثبت احوال تحت نظر دولت ریاست جمهوری، به سرویس قرقیزی رادیو اروپای آزاد/رادیو آزادی گفت که دولت اقداماتی را برای آسان‌تر کردن دریافت شهروندی برای قرقیزهای قومی تصویب کرده است، اما اذعان کرد که هنوز مشکلاتی وجود دارد.

 

  ابراهیموف گفت: به عنوان مثال، قرقیزهای قومی که شهروند ازبکستان هستند، سال‌هاست که در اینجا زندگی می‌کنند، اما پاسپورت [ازبکستانی] آنها منقضی شده است… و ما برای درخواست شهروندی به پاسپورت نیاز داریم. به همین دلیل امروزه چنین مشکلاتی پیش می‌آید.

 

  نماینده مخالفان، توکتوشف به سرویس قرقیزی رادیو اروپای آزاد/رادیو آزادی گفت که او و همکارانش از مقامات اجرای قانون خواسته‌اند که با کلاهبرداری احتمالی در بازار آنلاین روسی برای پاسپورت قرقیزی برخورد کنند، اما هنوز پاسخی دریافت نکرده‌اند.

 

  توکتوشف گفت: اگر آنها آشکارا پاسپورت‌های ما را تبلیغ و می‌فروشند، پس آنها را رایگان نمی‌فروشند.آنها ممکن است در اینجا ارتباطاتی داشته باشند.