گاهی پس از دفع مدفوع، به‌ویژه در شرایط یبوست، احساس می‌کنیم که نیاز فوری به ادرار کردن داریم، حتی اگر مدت کوتاهی از آخرین دفع ادرار گذشته باشد. این اتفاق ممکن است برای بسیاری از افراد آشنا باشد، اما علت آن چیست؟ آیا بین عملکرد روده و مثانه ارتباطی وجود دارد؟ و آیا یبوست می‌تواند موجب باقی ماندن ادرار در مثانه شود؟
به گزارش یک پزشک، برای پاسخ به این پرسش‌ها، باید به آناتومی بدن و تأثیرات یبوست بر عملکرد سیستم ادراری و گوارشی نگاهی بیندازیم.
رابطه بین یبوست و باقی ماندن ادرار در مثانه
1. فشار فیزیکی روده بر مثانه
روده بزرگ و مثانه در نزدیکی یکدیگر قرار دارند و هرگونه تغییر در عملکرد یکی از این ارگان‌ها می‌تواند بر دیگری تأثیر بگذارد. زمانی که فرد دچار یبوست می‌شود، مدفوع سفت و حجیم در روده باقی می‌ماند و باعث ایجاد فشار بر مثانه می‌شود. این فشار می‌تواند:
- مانع تخلیه کامل ادرار شود.
- باعث تحریک بیش از حد مثانه و احساس نیاز به دفع ادرار گردد.
در نتیجه، فرد ممکن است پس از دفع مدفوع، احساس کند که هنوز ادرار در مثانه باقی مانده است.
2. تأثیرات سیستم عصبی بر حس دفع ادرار
مثانه و روده توسط اعصاب مشترکی در سیستم عصبی خودمختار (Autonomic Nervous System) کنترل می‌شوند. وقتی مدفوع در رکتوم (قسمت انتهایی روده) جمع می‌شود، گیرنده‌های عصبی فعال شده و پیام‌هایی را به مغز ارسال می‌کنند تا احساس دفع ایجاد شود. اما این پیام‌ها می‌توانند به‌طور هم‌زمان بر مثانه نیز تأثیر گذاشته و احساس کاذب نیاز به ادرار را ایجاد کنند.
3. تغییرات فشار داخل شکم
هنگام دفع مدفوع، فشار داخل شکم افزایش می‌یابد. این فشار می‌تواند:
- باعث تخلیه سریع‌تر مثانه شود.
- گیرنده‌های مثانه را تحریک کرده و احساس نیاز به دفع ادرار را افزایش دهد.
به همین دلیل، برخی افراد بلافاصله پس از دفع مدفوع، احساس نیاز مجدد به ادرار دارند.
4. یبوست مزمن و تأثیر آن بر مثانه
اگر یبوست طولانی‌مدت باشد، مشکلاتی جدی‌تر در عملکرد مثانه ایجاد می‌شود، از جمله:
- احتباس ادراری (Urinary Retention): عدم تخلیه کامل مثانه که منجر به باقی ماندن ادرار در آن می‌شود.
- افزایش ریسک عفونت ادراری: باقی ماندن ادرار می‌تواند محیط مناسبی برای رشد باکتری‌ها فراهم کند.
- مثانه بیش‌فعال (Overactive Bladder): افزایش دفعات ادرار به دلیل تحریک بیش از حد مثانه.
چگونه می‌توان از این مشکل جلوگیری کرد؟
✔ مصرف کافی فیبر و آب برای پیشگیری از یبوست
✔ تمرین‌های کف لگن برای بهبود کنترل مثانه
✔ تخلیه کامل ادرار قبل از دفع مدفوع
✔ مراجعه به پزشک در صورت یبوست یا مشکلات ادراری مزمن
نتیجه‌گیری
بین عملکرد روده و مثانه ارتباطی مستقیم وجود دارد. یبوست می‌تواند فشار فیزیکی بر مثانه وارد کرده یا از طریق سیستم عصبی احساس کاذب نیاز به ادرار ایجاد کند. برای کاهش این مشکلات، داشتن رژیم غذایی سالم و سبک زندگی مناسب بسیار مهم است. در صورت بروز علائم شدید، بهتر است با پزشک مشورت کنید.
