ریشه پوچی در فراموشی معاد است/ راز استغفار فرشتگان

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) آیت‌الله‌العظمی عبدالله جوادی آملی امروز 20 اردیبهشت ماه در درس تفسیر در مسجد اعظم گفت: سوره‌های قرآن کریم فضا و برخی آیات نیز شان نزول دارد و شان نزول در تفسیر آیه اثر دارد همان طور که  جو و فضای نزول سوره نیز در برداشت ما اثر دارد. قرآن کریم به سوره تحدی کرده است نه آیه لذا حروف مقطعه هم مورد تحدی واقع نشده‌اند تا اگر گفتیم رمز است بگوئیم با تحدی چگونه جمع شود؟.
وی افزود: آسان‌ترین وجه برای تفسیر حروف مقطعه این است که خدا از همین حروف کتابی تنظیم کرد که آوردن سوره ای مانند آن محال است و این از ابزار و عناصر دیگر ساخته نشده بلکه از همین حروف ساخته شده است.
این مرجع تقلید بیان کرد: سور مکی گاهی از توحید و گاهی از وحی و نبوت شروع می‌شود و قدر مشترک حوامیم سبعه همین است که انبیاء را مشترک میان همه بشر می‌داند زیرا بشر بدون نبوت نمی‌تواند مسیر را بپیماید زیرا مرگ پایان راه نیست. اگر مرگ پایان راه بود معاذالله نبی نمی‌خواست اما گور چاله و گودال نیست پل است و معبر؛ پس همه اخبار برای آن طرف مرگ است بنابراین ما راه و راهنما می‌خواهیم.

ریشه اومانیسم و پوچی، در فراموشی معاد است

این مفسر قرآن بیان کرد: اگر انسان این را بفهمد نه اومانیسم و نه پوچی هست و نه خودکفایی بدون نیاز به خدا حس می‌شود؛ خدا شما و نظام را افرید لذا برنامه میان شما و نظام را هم خدای علی عظیم باید تعریف کند و اگر روزی بخواهد که قیامت است و می‌خواهد همه را نابود  خواهد کرد.
وی با اشاره به حالت پیامبر در هنگام وحی اظهار کرد: امام صادق در این باره فرمود وحی درجاتی دارد و آنجا که وحی مستقیم برپیامبر نازل می‌شد برای پیامبر هم قابل تحمل نبود و امام هم در حین گفتن این مطالب حالش دگرگون می‌شد. وقتی خدا بلاواسطه با پیامبر سخن گفت تحمل ناپذیر است.
آیت الله جوادی آملی عنوان کرد: حضرت زینب در سخنرانی خود در کاخ یزید مطالبی را آورده است که در سوره مبارکه مریم هم آمده است و ایشان فرمود کاری کردید که نزدیک است آسمان فروریزد.
وی تاکید کرد: حق ثقیل است و نامه مردان الهی هم ثقیل است و وحی هم ثقیل است لذا سماوات تحمل آن را ندارند. حق که بخواهد ظهور کند کل آسمان‌ها را متلاشی می‌کند و صحنه قیامت هم ثقیل تعبیر شده زیرا حق می‌خواهد تجلی کند و این وزین و سنگین اگر بخواهد تنزل کند گویا آسمانها از سقف می‌ریزند. البته در سوره مزمل نیز انفطار و شکاف آسمان آمده ولی از فوق و بالا سخن به میان نیامده ولی در شوری از بالا می‌آیبد یعنی برای آسمان تحمل ناپذیر است و گوشه‌ای از این تجلی هم در جریان موسی بروز کرد.

راز استغفار فرشتگان

این مفسر قرآن بیان کرد: فرشته‌ها که درس کرامت به انسان می‌دهند تسبیح‌گوی حق هستند و وجه مشترکی هم با جماد و نبات دارند که تسبیح گو هستند ولی سخن از استغفار ندارند که جماد و نبات استغفار کند و البته استغفار فرشتگان نیز برای دیگران و طالب علم و مومنان است زیرا آنان مکلف نیستند.
آیت‌الله جوادی آملی تصریح کرد: درباره ملائکه در سوره غافر حکم روشنی بود چون فرمود حافین حول العرش و اهل ایمان و تسبیح و تمحید هستند و برای دیگران تسبیح می‌کنند ولی در سوره شوری دارد که برای هر کسی که در عالم است استغفار می‌کنند که برای رفع این تضاد یک پاسخ این است که منصرف به مومنان است و پاسخ دیگر اینکه برای کسانی که می‌بینند استغفار می‌کنند و آنها فقط مومنان را می‌بینند زیرا کفار و مشرکان نور ندارند و البته مومنان هم به اندازه خود نور دارند و دیده می‌شوند و جواب سوم این است که مطلق و مقید می‌تواند به کار آید. در سوره غافر فرمود که استغفار برای مومنان است و رابطه آن با سوره شوری مطلق و مقید است.
وی افزود: خدا یک نظر عمومی دارد که به کل شیء بصیر است و یک نظر رحمت و عنایت که مخصوص اهل ایمان است. در قیامت دارد که خدا یک عده را اصلا نگاه نمی‌کند خدا به همه بصیر است ولی در اینجا نگاه کریمانه ندارد. پس نظر تشریفی برای مومنان است و فرشتگان نیز که مدبرات امر به اذن خدا هستند یک عده را می بینند و یک عده را اصلا نگاه نمی‌کنند.
این مرجع تقلید بیان کرد: در روایت است که «خیرالعلم التوحید و خیرالعباده الاستغفار؛ لذا به پیامبر فرمود آن را که باید بدانی توحید و آن کاری که باید بکنی استغفار است. انبیاء استغفار می‌کنند اما فرشتگان برای خود استغفار ندارند.

اومانیسم بزرگترین مشکل بشر

این مفسر قرآن با بیان اینکه فرمود مشرکان از قلمرو تدبیر الهی بیرون نیستند تصریح کرد: بدترین غده برای بشر تفکر اومانیسمی است که انسان را خلیفه خدا نمی‌دانند جایگزین خدا می‌دانند. اینکه هر کاری بخواهم می‌کنم و هر جا بخواهم می روم این اومانیسم است چه این واژه را به کار بگیرد و چه نگیرد. انسان همه شرفش به این است که جانشین خدا باشد و حرف او را بزند و به دیگران هم عمل صالح را منتقل کند ولی اگر داعیه‌دار خود بود که می‌شود سقیفه و غدیر را پس می‌زند.
این مفسر قرآن اظهار کرد: معرفت‌شناسی انسان از پیچیده‌ترین مباحث است فرمود دشمن ترین دشمن شما هوای نفس است. هیچکس دشمن انسان نیست مگر خود او به همین دلیل دائما انسان باید در خود سیر کند که ببیند بدترین دشمن او می‌خواهد با او چه کند زیرا اگر انسان چند قدم به میل نفس رفت نفس جلوتر می آید و او را رها نمی کند در حالی که سگی که دنبال انسان است اگر تکه گوشت جلویش انداختی در چند لحظه ای که آن را می‌خورد با شما کاری ندارد.

شر نفس از مار و عقرب بدتر است

استاد برجسته حوزه عنوان کرد: هیچ شری بدتر از نفس نیست و از هر مار و عقربی بدتر است. گرسنه‌ای است که اگر به میل او رفتار کردی او را قویتر کرده‌اید به همین دلیل فرمود«علیکم انفسکم». فرمود کسانی که ولی‌ای از غیرخدا اتخاذ کنند خداوند بر آنان حفیظ است که حفظ در اینجا به معنای مراقبت از آنان از روی خیر نیست بلکه مراقبت بر عذاب آنان است مگر اینکه توبه کنند.