دستمزدها چقدر افزایش یابد؟/ ناامیدی فعالان بازار سرمایه از رشد اقتصاد + فیلم

نظرسنجی از فعالان بازار سرمایه درباره پارامترهای بازار

نتایج نظرسنجی از کارشناسان اقتصادی و مدیران دارایی نشان می‌دهد چشم‌انداز کلان اقتصاد ایران در سال 1404 همچنان با تورم مزمن بالا و ضعف پایدار رشد اقتصادی تعریف می‌شود. تمرکز اکثریت پاسخ‌دهندگان بر نرخ تورم 45 تا 60 درصدی، حاکی از نهادینه‌شدن انتظارات تورمی و کاهش اثرگذاری سیاست‌های پولی است. هم‌زمان، ارزیابی منفی از رشد اقتصادی، بیانگر تداوم افت سرمایه‌گذاری، کاهش بهره‌وری و محدودیت‌های ساختاری در سمت عرضه است؛ ترکیبی که اقتصاد را در وضعیت رکود تورمی قرار می‌دهد.

در این فضا، انتظارات ارزی تشدید شده و دلار به متغیر لنگر در شکل‌دهی انتظارات تورمی و قیمت‌گذاری دارایی‌ها تبدیل شده است. بازتاب این شرایط در بازارها، به‌ویژه در طلا و سهام، به‌صورت گرایش پررنگ به دارایی‌های پوشش‌دهنده تورم نمایان شده است. نتایج سال 1405 نیز با وجود تعدیل نسبی انتظارات، همچنان از بدبینی ساختاری و اولویت مدیریت ریسک در تصمیم‌گیری فعالان اقتصادی حکایت دارد.

برآورد اکوایران از افزایش دستمزدها در سال 1405

با نزدیک شدن به انتهای هر سال، چانه‌زنی‌ها بر سر حقوق و دستمزد افزایش پیدا می‌کند. اتحادیه‌های کارگری از یک سو و دولت از سوی دیگر در این چانه‌زنی شرکت دارند. اتحادیه‌ها که به دنبال افزایش رفاه کارگران هستند سعی در افزایش بیشتر حقوق‌ها دارند و دولت که با مسئله کسری بودجه و تورم دست و پنجه نرم می‌کند سعی در افزایش حداقلی حقوق‌ و دستمزد خواهد داشت.

بررسی‌های آماری اکوایران نشان می‌دهد روند افول دستمزدها در یک سال و نیم گذشته الگویی مشخص داشته است. تورم باعث کاهش قدرت خرید خانوار شده و برای حفظ قدرت خرید خانوار در سال آینده دولت باید حدود 50 درصد حقوق و دستمزد کارگران را افزایش دهد.

قدرت خرید دلاری خانوار

بررسی دستمزد روزانه دلاری خانوار نشان می‌دهد با کاهش و افزایش نرخ ارز، دستمزد دلاری خانوار دچار نوسان شده است. به طوریکه این دستمزد‌ها از ابتدای سال 1403 تا کنون بازه‌ای بین 3 تا 6 دلار را تجربه کرده است. برای مثال در ابتدای مهر سال گذشته دستمزد دلاری روزانه یک کارگر با یکسال سابقه کار معادل 5.17 دلار بوده است. از سوی دیگر در انتهای زمستان سال گذشته این دستمزد به حدود 3.08 دلار در روز رسیده است.

آخرین بررسی‌ها نشان می‌دهد به علت افزایش مداوم نرخ ارز در سال جاری، دستمزد دلاری روزانه مداوما کاهش پیدا کرده است. به طوریکه تا میانه آذرماه امسال سطح دستمزد روزانه به 3.51 دلار افول کرده است.

به طور کلی می‌توان گفت برای حفظ سطح رفاه مردم در سال آینده باید حدودا دستمزد روزانه به 5 دلار برسد.

دستمزد حقیقی خانوار

یکی دیگر از راه‌های بررسی رفاه خانوارها محاسبه دستمزد حقیقی آن‌هاست. به عبارتی همان دستمزدی که که اثر تورم از آن خارج می‌شود. به طور کوتاه دستمزد حقیقی گویای آن است که درآمد واقعی هر فرد (بدون احتساب تورم) با گذشت زمان چقدر است.

اکوایران این محاسبه را با توجه به قیمت‌های فروردین 1403 انجام داده است. بررسی حداقل دستمزد حقیقی کارگران با یک سال سابقه کار نشان می‌دهد دستمزد واقعی در فروردین سال گذشته 9 میلیون و 200 هزار تومان بوده که با شدیدی تا انتهای سال همراه شده است. اثر تورم بر دستمزد کارگران باعث شده دستمزد واقعی اسفند ماه گذشته آن‌ها به 6 میلیون و 700 هزار تومان کاهش یابد.

با افزایش دستمزد‌ها در سال 1404 مجددا سطح دستمزد واقعی افزایش یافت و به 9 میلیون و 400 هزار تومان رسید. اما دستمزد سال جاری نیز درگیر تورم‌ شد تا جاییکه سطح دستمزد واقعی در آبان امسال به 7 میلیون و 229 هزار تومان رسید.

اکوایران در گزارش‌های پیش‌بینی تورم خود وضعیت تورم را تا انتهای سال جاری ارزیابی کرده است. اگر وضعیت تورم طبق سناریوهای پیش‌بینی شده توسط اکوایران تا پایان سال ادامه پیدا کند سطح دستمزد واقعی کارگران در اسفند ماه به حدود 6 میلیون و 300 هزار تومان خواهد رسید.

لذا انتظار می‌رود با توجه به شرایط تورمی کشور، برای حفظ رفاه کارگران سطح دستمزدهای واقعی در فروردین سال آینده به 9 میلیون و 500 هزار تومان افزایش یابد.

دستمزدها چقدر افزایش یابد؟

بررسی‌های اکوایران نشان می‌دهد اگر قرار باشد رفاه خانوار در سطح یک سال و نیم گذشته باقی بماند باید یا دستمزد واقعی به 9 میلیون و 500 هزار تومان برسد یا دستمزد دلاری روزانه معادل 5 دلار باشد.

در این دو حالت محاسبات اکوایران افزایشی حدود 49 تا 51 درصد را نشان می‌دهد. با این میزان افزایش در دستمزد‌ها انتظار می‌رود رفاه خانوار در سطح سال‌های 1403 و 1404 باقی بماند.

البته باید دقت داشت که این محاسبات با در نظر گرفتن شرایط تورمی یک سال و نیم گذشته و ثبات نرخ ارز معنا پیدا می‌کند. در صورتیکه تورم در سال آینده شدیدتر از سال جاری باشد یا نرخ ارز افزایش شدیدتری را به خود ببیند نمی‌توان رفاه خانوار در سال آینده را مشابه با یکسال و نیم گذشته در نظر گرفت. لذا در این شرایط شاید نیاز به افزایش بیشتری در حقوق و دستمزد کارگران احساس شود.

مورد اعتمادترین برندهای خودرو

وب‌سایت معتبر «کانسیومر ریپورت» در تازه‌ترین گزارش خود، عملکرد حدود 380 هزار خودرو از 26 برند مختلف را بررسی کرده تا قابل‌اعتمادترین خودروسازان از نظر میزان بروز مشکل را مشخص کند. بر اساس این ارزیابی، تویوتا بار دیگر در صدر جدول کم‌دردسرترین برندها قرار گرفته و پس از آن، سوبارو، لکسوس، هوندا و بی‌ام‌و رتبه‌های بعدی را به خود اختصاص داده‌اند. در مقابل، برندهای آمریکایی مانند کرایسلر، جی‌ام‌سی، جیپ، رم و ریویان در انتهای جدول دیده می‌شوند.

اهمیت این گزارش برای بازار ایران از آنجاست که نیمی از 10 برند قابل‌اعتماد، در فهرست خودروهای وارداتی کشور حضور دارند و در مقابل، هیچ‌یک از برندهای پرمسئله در لیست واردات دیده نمی‌شود. با این حال، دو نکته قابل تأمل مطرح است؛ نخست آنکه حتی ضعیف‌ترین برندهای این رتبه‌بندی نیز خودروسازان بین‌المللی شناخته‌شده‌اند و دوم اینکه طبق این گزارش، خودروهای برقی و پلاگین هیبرید بیشترین میزان خرابی را ثبت کرده‌اند. موضوعی که در شرایط خدمات محدود و هزینه‌های بالای نگهداری در ایران، اهمیت دوچندان پیدا می‌کند.

بررسی تجارت محصولات تهویه و سرمایش

بررسی وضعیت صادرات و واردات محصولات تهویه و سرمایش در دوره 9ماهه سال‌های 2019 تا 2025 نشان می‌دهد این گروه کالایی همچنان واردات‌محور است.

میانگین صادرات ایران در این سال‌ها حدود 1.5 تا 2.5 میلیون دلار بوده، در حالی که واردات از حدود 7 میلیون دلار آغاز شده و در برخی سال‌ها به 350 میلیون دلار رسیده است. برآوردها حاکی از آن است که حجم واردات تا پایان سال 2025 به حدود 370 میلیون دلار افزایش یابد.

در شرایط فعلی، افزایش هزینه‌ها و محدودیت‌های ناشی از تحریم‌ها باعث شده بخش قابل‌توجهی از مصرف‌کنندگان به سمت کالاهای با کیفیت پایین‌تر سوق داده شوند. با این حال، ارزش هر تن صادرات این محصولات از حدود 3 هزار دلار به 5500 دلار افزایش یافته که نشان می‌دهد ارزش افزوده صادراتی در این صنعت بالاتر از واردات است؛ هرچند سهم کل صادرات ایران همچنان کمتر از 1 درصد واردات باقی مانده است.

رشد طلا چطور متوقف می‌شود؟

قیمت طلا در سال 2025 رکوردهایی تاریخی را به ثبت رساند و در کانون توجه سرمایه‌گذاران جهانی قرار گرفت.

نشریه اکونومیست در گزارشی به این مسئله پرداخته که آیا چیزی می‌تواند جلوی تداوم افزایش قیمت طلا را بگیرد؟