بودجه زیر ذره‌بین

برای نخستین بار، این بودجه با تومان جدید (حذف چهار صفر) نوشته شده؛ اقدامی که گرچه بیشتر جنبه روانی و محاسباتی دارد، اما نشان‌دهنده تمایل سیاستگذار به قابل‌فهم‌تر کردن ابعاد بحران و پذیرش ضمنی شکست سیاست‌های تثبیتی گذشته است. در این لایحه، نرخ ارز گمرکی به شکل بی‌سابقه‌ای افزایش یافته، ارز ترجیحی حذف شده و دولت تلاش کرده به جای یارانه ارزی پنهان، یارانه نقدی و کالابرگی آشکار توزیع کند. بودجه 1405 بیش از آنکه یک نقشه توسعه باشد، یک سند مدیریت بحران است؛ دولت می‌کوشد دفاتر مالی را تراز نگه دارد، حتی اگر این تراز بیشتر حسابداری باشد تا اقتصادی.

اتکا به درآمدهای نفتی در فضایی که تحریم، تنش‌های بین‌المللی و محدودیت‌های فروش نفت همچنان پابرجاست، بودجه را در معرض عدم تحقق منابع قرار می‌دهد و وقتی منابع محقق نشوند، مقصد تکراری دولت‌ها روشن است؛ سیستم بانکی، استقراض و خلق نقدینگی. در نهایت، بودجه 1405 سه واقعیت را بی‌پرده بازتاب می‌دهد؛ دولت ناچار به واقعی‌سازی قیمت‌ها شده، هنوز ابزار موثری برای مهار تورم حاصل از این واقعی‌سازی ندارد و اقتصاد ایران بیش از هر زمان، به جای مدیریت تغییر، درگیر بقاست. دولت دیگر توان پنهان کردن هزینه‌های سیاست ارزی را ندارد و جامعه باید بدون بیهوشی، جراحی را تحمل کند. پرونده امروز باشگاه اقتصاددانان «دنیای اقتصاد» به تحلیل و بررسی لایحه بودجه پرداخته است.