با تشکر از حضور شما در این گفتگو، لطفا خلاصه ای از سوابق فکری، سیاسی، علمی و فرهنگی خود را بفرمایید.
خانم پروفسور المیرا: من المیرا، از آذربایجان مسلمان و شیعه هستم و استاد و مدرس دانشگاه در رشته شیمی. فعالیت های علمی و تحقیقاتی من در زمینه شیمی و پتروشیمی و مواد نفتی است که در کاربردهای مختلف مورد استفاده قرار می گیرد. تا کنون بیش از دویست اثر تالیفی و بیش از سی اختراع داشته ام. در سه رشته دارای دکترا هستم و در بیشتر از پانزده رشته علمی نامزد جایزه بوده ام. در امر آموزش دانشجویان سابقه زیادی دارم و بیش از 35 سال است که مدیر لابراتوار دانشگاه باکو هستم.
با توجه اینکه در ششمین سالگرد ارتحال امام خمینی (س) شرکت کرده اید، قبلا چه ارزیابی و دیدگاهی نسبت به انقلاب اسلامی و ایران داشتید و بعد از دیدارتان از ایران به چه دیدگاه تازه ای رسیده اید؟
خدا قرین رحمت کند روح بلند امام خمینی (س) و فرزندان عزیزش مصطفی و سید احمد خمینی را که یادگارهای ارزشمند او بودند. امام و دو فرزندش از شخصیتهای محبوب آذربایجان هستند. دختر گرامی حضرت امام خمینی خانم زهرا مصطفوی رهبر جمعیت زنان مسلمان ایران در آذربایجان شخصیت شناخته شده ای است. ما سالهاست که با ایشان تبادل فکری و فرهنگی داریم خانواده آن حضرت نزد ما محبوبیت دارند امام خمینی (س) در تمام جهان شخصیت شناخته شده ای است، در آذربایجان نیز محبوبیت فراوانی دارند. این محبوبیت در شهرها و روستاهای آذربایجان نیز به طور کلی قابل لمس است.
تمام آثار امام خمینی و گفتگوها و سخنرانی های ایشان که پیرامون موضوع اسلام و مسلمین است در آذربایجان گردآوری می شود. ملت آذربایجان مهر امام خمینی را در دل دارند، و در درون خویش به آن حضرت ارادت می ورزند و تفکر ایشان را الگو قرار داده و اسلام و ولایت فقیه را تبلیغ می کنند.
آمدن من به ایران به خاطر ارادت قلبی ام به آن حضرت است و آرزومند بودم که در بیت ایشان حاضر شوم. در سفرهایی که به این مناسبت و نیز به مناسبت برگزاری کنگره زنان مسلمان به ایران داشته ایم این امکان پیش آمد که با بیش از پنجاه تن از نمایندگان زنان مسلمان در سطح جهانی دیدار داشته باشیم. این حضور و این گردهمایی ها نشانگر این واقعیت است که در بین جهانیان چقدر محبوبیت دارد، و این بزرگداشت و همایشی بود برای پاسداری از تفکرات و شخصیت متعالی آن حضرت.
برگزاری مراسم سالگرد ارتحال نشانگر این مطلب است که امام خمینی نه تنها در میان ملت ایران که در بین تمام مردم جهان و در قلب جهانیان جا دارد. هر جا که تمایلی به حق باشد نام امام خمینی نیز هست و تفکر ایشان الگوی حق طلبی در سراسر جهان است.
پس از دیدن این سؤال در ذهن من پیش آمد که علت این همه شور و این گردهمایی چیست؟ بعد به یاد قرآن افتادم و به این نتیجه رسیدم که دین اسلام دارای عظمتی است که بین همه ادیان کامل ترین است. و زنان مسلمانی که در دستانشان قرآن است و بر لبانشان ذکر ائمه اطهار در تمام جهان به عنوان الگوی زن مسلمان قرار گرفته اند باعث حیرت جهان می شوند، و من احساس می کنم که تمام زنان مسلمان جهان باید با نگاهی عمیق تر، زنان ایرانی را که اسوه های مقاومت و تمثیل بر الگوهای قرآنی هستند الگوی خویش قرار دهند.
ما زنان باید به دستورات قرآن و فلسفه و حکمت اسلامی و تاریخ اسلام دقت کنیم و این نعمات را از دست ندهیم. اگر به آذربایجان می آمدید، می دیدید بعضی از مردم ما در گذشته تا چه اندازه از ایمان خود دور افتاده بودند، اما بعد از پیام امام خمینی به گورباچف و تحولات سیاسی کشورها، ملت ما به خودنگری و خودشناسی تازه ای دست یافتند و دوباره ایمان خود به اسلام را به دست آوردند.
مادران ما در آن زمان به ما می گفتند: یکی از علتهایی که ما از نعمات خداوند دور افتاده ایم این است که از دین خود دور شده ایم، و در مملکتی زندگی می کنیم که ظلم و کفر بر آن حکومت می کند. در این مورد نیز ما مقصر نبودیم، بلکه حکومت کوچکی که ما داشتیم راضی شده بود زیر سلطه حکومت بزرگی همچون روسیه باشد و همین باعث دوری ما از دینمان شده بود. اگر در آن زمان خانواده ای از روی قرآن اسم ائمه را به عنوان اسم فرزند خود بر می گزید، کل آن خانواده را مورد شکنجه و آزار قرار می دادند. و من خیلی خوشحال هستم که کشورم همچون فرزندی که به آغوش مادرش برگردد به آغوش اسلام بر می گردد در دین و ایمان خود به تکامل می رسد.
ما در کشورمان «جمعیت اسلامی زنان » داریم که خانم محترم «عصمت محمد آوا» آن را رهبری می کنند، و با تبلیغات و آگاهی هایی که می دهند اسلام را به کودکان به نوجوانان، جوانان و خانواده ها معرفی می کنند و زیباییهای اسلام و سادگی، پاکی، صداقت و عمق انسانی را به مردم معرفی کرده و چشم آنها را به روی این حقایق می گشایند.
باید بگویم در دین اسلام مباحث عمیق و ظریف و حکیمانه ای وجود دارد که من خودم شخصه، برای درک و فهم بیشترشان به خیلی از خانم ها یا آقایان اهل فضل یا آقایانی که در این زمینه عالم هستند مراجعه می کنم.
و من واقعا خواستارم که به کسانی که با پرسشهایی از کشور و وطن خودشان به قصد یافتن پاسخهایی هجرت و سفر می کنند توجه بیشتری شود. زیرا اینان همچون انسانهایی هستند که در بیابانی تشنه و گرسنه مانده باشند و وقتی به چشمه می رسند، به چشمه فضل و دانش علمای اسلام، تشنه دانستن و فهمیدن هستند، و ایران چون چشمه ای می ماند و من خیلی امیدوارم که مراکز اسلامی مخصوصا ایران در این زمینه و برای این افراد تلاش و توجه بیشتری را داشته باشد.
برای جوانان و برای همه ما لازم است که با علوم اسلامی آشنایی بیشتری داشته باشیم، و برای این امر به مراکز آموزشی و دانشگاه ها و کالجهای اسلامی نیز نیاز فراوان است، و اگر امکان این بود که در ایران علما و استادانی که در این زمینه تخصص دارند به دیارهای دیگر اسلامی نیز گذر کنند تا اسلام و حقایق و معارف آن را به صورت علمی و صحیح تبلیغ و معرفی کنند بسیار عالی بود.
یعنی برای عوام و مسلمانهایی که در زمره خواص دینی نیستند از لحاظ مرتبه دانش، مطالب را شرح داده و بازگو می کردند، و اسلام را آنطور که باید تبلیغ می کردند و علوم آن را آموزش می دادند تا برای نسلهای دیگر باقی بماند.
من آرزومندم خداوند برای هیچ مسلمانی گمراهی و تاریکی را نخواهد و ما مسلمانان همچنان به سوی نور و روشنی برویم. من امید دارم ملت مسلمان ایران قدر نعماتی را که به آنها ارزانی شده است بدانند و مردم مسلمان ایران و مردم مسلمان آذربایجان روزهای خوبی را در کنار هم در راه تحقق اسلام و اهداف اسلام و شادی روح امام خمینی بگذرانند.
امروز که مراسم سالگرد ارتحال امام خمینی را با هم برگزار می کنیم و یادگار گرانقدرشان حاج احمد آقا نیز در کنار ما نیست ما برای عموم مسلمانان و خصوصا مردم مسلمان ایران آرزوی پیروزی و توفیق داریم و در این غم و اندوه شریکیم و آرزوی این را دارم که مسلمانان ایران در راه پیروی از خط امام راحل مصمم تر از پیش قدم بگذارند. به امید روزی که کفر در جهان معاصر امروز محو شود و اسلام ناب جایگزین آن گردد. حضور ما در اینجا سعادتی بود که نصیب ما شده است، همینطور وظیفه ای است انسانی، دینی، الهی و ما چون دوست ملت ایران هستیم، و ارادتمند و مرید حضرت امام خمینی، از صمیم قلب از اینکه در این مراسم هستیم و در این غم جانگداز شریک هستیم احساس رضایت داریم. این مجالس و گردهمایی ها باعث غرور ملت های مسلمان می شود، چرا که می بینیم چطور مسلمانان جهان به امام خمینی و آرمانهایش اقتدا کرده اند، و چطور نظرات و آراء و تفکر ایشان در این مدت کوتاه در دنیا منعکس شده و جا پیدا کرده است، و مسلمانان دنیا چون پروانه ای گرد این شمع روشن الهی می گردند، و هر چه مسلمانان دنیا با هم متحدتر باشند و تعداد آنها بیشتر باشد، ما از بسیاری از بلایا زودتر رهایی پیدا می کنیم.
بسیاری از جنگ ها در دنیا برای نابودی اسلام و مسلمین تدارک دیده شده است، و در سراسر دنیا دست به غارت، قتل و کشتار مسلمانان زده اند و مسلمانان باید در مقابل این هجوم ها با اعتقاد و ایمانی که دارند و با فرهنگ دینی به مقابله بپردازند.
اگر ما خودمان را (منظورم ما مسلمانان جهان از اقصی نقاط است) با هم نزدیک و در کنار همدیگر ببینیم و به صورت امت واحد، گام برداریم، آلام ما نیز کمتر می شود و دردهای مشترک معنوی ما کاهش می یابد. و مطمئنا تمام دنیا احساس خواهد کرد که اسلام یک تشکیلات فیزیکی و مادی نیست، بلکه یک سیستم معنوی و درونی است و اسلام دینی است که هر کسی با میل به دنبال آن می رود من در اینجا نمایندگان خیلی از کشورها را می بینم که با علاقه و دوستی در کنار همدیگر هستند و در این حزن و اندوه شریک اند و به گفتگو، حل و فصل و چاره یابی برای مسائل امروز مسلمانان می پردازند.
من برای تمام فرزندان انقلاب از صمیم قلب آرزوی موفقیت دارم و برای تمام مردم ایران از صمیم قلب از خداوند طلب صبر و پیروزی می کنم، آرزوی پیشرفت اسلام و مسلمین را دارم و امیدوارم که معتقدان به این انقلاب هر روز، بیش از پیش افزایش یابند. و من مطمئنم که روزی می رسد که مسلمانان، بسیاری از این مشکلات را نداشته باشند و دین اسلام هر روز گسترده تر شود.
شما چه فعالیتهای مشترکی با جمعیت زنان مسلمان ایران دارید؟
خانم زهرا مصطفوی که رهبری این جمعیت را دارند، برای مردم و خصوصا زنان آذربایجان یادگار گرانقدری هستند از حضرت امام، و خودشان نیز به عنوان یک زن فاضل و دانشمند، در بین ما بسیار عزیز هستند. علاقه و مشترکات ما با خانم زهرا سالیان بسیاری را پشت سر دارد، به دفعات خانم های این جمعیت به آذربایجان تشریف آورده اند و ما با هم طرح ها و برنامه های مشترکی داشته ایم. حضور این جمع در آذربایجان نیز در روشنی ضمیر زنان ما نسبت به انقلاب اسلامی تاثیر زیادی داشته است. من فکر می کنم این جمعیت در حل مسائل زنان مسلمان و در رشد و پیشرفت آنها تاثیر زیادی داشته است و تا حدود بسیاری موفق بوده است.
هر دفعه که ما به عنوان میهمان به ایران آمدیم این جمعیت با آغوش باز ما را پذیرفته است و بین ما همیشه مباحث فراوان رد و بدل شده است و من شاهد فعالیتهای بسیار ارزشمند از این جمعیت بوده ام. و من می خواستم راجع به یکی دیگر از بستگان و یادگارهای امام راحل صحبت کنم و آن همسر گرامی حضرت امام و مادر گرامی خانم زهرا مصطفوی است. ایشان میهمانان بیش از 50 کشور را در منزل خود پذیرفتند و با رویی گشاده به سؤالات آنها پاسخ دادند و من از چنین برخورد و گفتگویی به این استنباط رسیدم که مسلمانان همچون آتش زیر خاکستر هستند به این نتیجه رسیدم که راه امام خمینی، اندیشه امام و علم امام هر روز پویاتر و ماندگارتر خواهد شد و مثل این است که ایشان همواره در بین ما زنده هستند، و به تربیت انسان های خالص و پاک ادامه می دهند.
من و خانم عصمت آوا، که رهبری جمعیت زنان مسلمان آذربایجان را دارد، در این فکر بودیم که پیشنهاد ترجمه و انتشار آثار حضرت امام در آذربایجان را با سرکار خانم مصطفوی و با مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام در آذربایجان را میان بگذاریم و ان شاء الله که این سعادت شامل ما مسلمانان آذربایجان شود.
البته تا آنجایی که من مطلع هستم اهل بیت و دوستداران امام کارهای با ارزشی را انجام می دهند، آثار ایشان در حال حاضر در دست ترجمه است و بسیاری از آنها نیز به بعضی از زبانها ترجمه شده است، ولیکن آثاری از ایشان هست که فقط افرادی خاص و به عنوان منابع و مراجع فقهی و دانشگاهی می توانند مورد استفاده قرار دهند. برای ما بسیار با اهمیت و باارزش است که جوانان با نصایح و توصیه ها و دیدگاههای امام خمینی آشنا شوند، تا ارزش هایی که گذر سالها بر آنها غبار ایجاد کرده است دوباره شکوفا شود. و ما باید این مطالب را به شکلی داشته باشیم که برای تمام اقشار حتی اقشار کم سوادتر نیز مورد استفاده باشد.
