سالهای 676 تا 690 ق، زعامت و مرجعیت به فقیه بزرگ یحیی بن سعید هذلی حلی رسید، او به سهم خویش در تکامل و تطور بحثهای اجتهادی و اصول کوشید و در این زمینه کتابهای زیادی تالیف کرد. وی نواده دختری فقیه بزرگ محمد بن ادریس حلی و پسرعموی پیشوای مجتهدین شیعه محقق حلی است.
پیرامون شخصیت علمی او ابن داوود در کتاب رجال خود گوید« وی جامع فنون علمی در ادب، فقه و اصول بود.» او بعد از محقق به تدریس و تعلیم و تربیت شاگردان برجسته ای چون علامه حلی حسین بن داود و عبد الکریم بن طاووس همت گماشت.
همچنین او از پرهیزگارترین و زاهدترین اندیشمندان و فضلای عصر خود محسوب می شد و تصانیف مفید و جامعی از خود به جا گذارد که از آن جمله است: الجامع للشرایع فی الفقه و المدخل فی اصول فقه، معالم الدین در علم فقه، نزهة الناظر و رساله ای در قضای نمازهای فوت شده.
