به گزارش خبرگزاری بینالمللی قرآن(ایکنا) آیت الله رضا استادی، دیشب 13 مهر در تفسیر سوره مومنون به خشوع در آیه دوم این سوره «الذین هم فی صلاتهم خاشعون(مومنون 2) اشاره کرد و گفت: براساس گفته های مطرح شده در کتب مربوطه، انقطاع از غیرخدا و یا چیزی که در مقابل آن قرار داریم و به علت عظمت آن، تمام تمرکزمان بر روی آن است گفته می‌شود.
وی ادامه داد: در عباراتی که خشوع را به اعضا و جوارح نسبت میدهند این نسبت از نوع مجازی است و گرنه به خشوع قلب باز می گردد.
استادی با اشاره به دیدگاه علامه طباطبایی تصریح کرد: ایشان خشوع را خوف و سکون جوارح، غض بصر، خوض جناح و تنکیس راس و عدم التفات به یمین و شمال معنا و تفسیر کرده است که تمامی این موارد نیز از خشوع در قلب ناشی می شود همچنین علامه طباطبایی می فرماید این آیه و هشت آیه بعدی آن شاهد زنده بودن ایمان و آثاری است که ایمان دارد و ما را به فلاح می رساند.
این استاد حوزه بیان کرد: از دید علامه طباطبایی اگر ایمان، ایمان درستی باشد به تمام وجود متوجه خدا می شود و اشتغال به نماز او را از التفات به چیزهای دیگر باز می دارد زیرا فقر مطلق دربرابر غنی مطلق قرار گیرد.
استادی با اشاره به دیدگاه صاحب مجمع البیان در این باره عنوان کرد: در بسیاری از تفاسیر و ترجمه های موجود و قدیمی تفاوتی میان خشوع و خضوع و تذلل و تواضع قائل نشده اند در حالی که برخی مانند ثعالبی معتقد است که در لغات عربی، مترادف نداریم ولی در فارسی این مسئله را رعایت نمیکنیم.
وی تاکید کرد: در ترجمههای قرآن و نهج البلاغه که الان وجود دارد حتی آنه ا که خبره بوده اند و میتوان روی کارشان حساب باز کرد توجه به خصوصیات این الفاظ نشده است.
دو تفسیر روایی شیعه
استادی با اشاره به دیدگاه تفسیر نورالثقلین در این باره با بیان اینکه نورالثقلین و البرهان دو تفسیر اصلی روایی در شیعه است و درالمنثور نیز تفسیر روایی اهل سنت و علامه نیز به این سه تفسیر مراجعات زیادی داشته است اظهار کرد: نورالثقلین خشوع در نماز را اقبال و توجه به نماز دانسته است.
عضو شورای عالی حوزه ادامه داد: عامه مردم با عجله نماز خود را میخوانند تا تارک صلاة نباشند و این خضوع و خشوع شاید در نمازشان کمتر دیده شود ولی نماز اهل علم و روحانی باید متقاوت از دیگران باشد البته براساس گفته بزرگان نباید اگر خشوع قلبی نداریم تظاهر به خشوع ظاهری کنیم زیرا در گریه بر امام حسین(ع) تباکی مجوز داده شده ولی در نماز ریا مجوزی ندارد بنابراین اگر تلاش میکنیم تا خشوع ظاهری داشته باشیم باید همراه با خضوع و خشوع قلبی باشد وگرنه نفاق خواهد بود.
استاد حوزه علمیه یادآور شد: البته در تبیین معنای نفاق برای مردم باید دقت لازم را داشته باشیم زیرا گاهی عنوان می شود کسی که مثلا سه هفته درنماز جمعه شرکت نکند منافق است در حالی که به نظر می رسد درست نباشد زیرا یک وقت است فردی با شرکت نکردن خود می خواهد به نظام اسلامی ضربه بزند و ضد انقلاب است ولی گاهی مومنی است که تنبلی می کند و سالی چند مرتبه بیشتر به نماز جمعه نمی رود و نمی توان او را منافق دانست البته مسلما مرتبه ایمان چنین فردی کمتر از کسی است که نماز جمعه اش ترک نمی شود.
تبیین معنای دقیق نفاق
استادی اظهار کرد: نباید مردم را به اشتباه بیندازیم زیرا برخی نفاق ها طوری است که با ایمان سازگار است و معنای آن منافقی نیست که از کافر بدتر و جایگاهش در جهنم است البته نفاق و ایمان دارای مراتب و درجاتی است که باید این مسئله نیز به خوبی در تبلیغ تبیینش ود.
وی افزود: اگر مردم درباره حضور قلب در نماز از ما سؤال کردند خودمان را مستثنی ندانیم و بگوئیم که ما هم مبتلا هستیم ولی راه کارهایی که بزرگان برای حضور قلب بیشتر ارایه کرده اند را به آنان بیاموزیم.
وی بیان کرد: آیت الله العظمی بهجت می فرمودند که حضور قلب در نماز با زندگی پیرامونی ما نسبت مستقیم دارد و این دو در یکدیگر تاثیر و تاثر دارند اگر در زندگی مومن باشیم و در کارهایمان خدا را در نظر بگیریم در نماز نیز حواسمان به خدا خواهد بود و برعکس.
استادی آلودگی دنیا را منشا دوری از خدا و حضور قلب برشمرد و تصریح کرد: امروز تبلیغات زیادی علیه حوزه و روحانیت می‌شود به همین دلیل طلاب باید خیلی مراقب اعمال و رفتار خود به خصوص با خانواده باشند زیرا یک طلاق در جامعه روحانیت تاثیری به مراتب بیشتر نسبت به خانواده های دیگر در نگاه دیگران خواهد داشت.
پوشیدن لباس روحانیت باعث خداحافظی شیطان نیست
وی عنوان کرد: لباس روحانیت پوشیدن چیزی را درست نمی‌کند و باعث خداحافظی شیطان با ما نمی شود بلکه این لباس مسئولیت ما را در برابر اعمال و رفتارمان بیشتر میکند.
استادی اظهار کرد: رهبر معظم انقلاب برای خضوع بیشتر در نماز و جلوگیری از حواسپرتی فرموده است که اگر چیزی حواستان را پرت کرد و در میانه نماز یادتان آمد که در حال نماز هستید رشته آن افکار را ادامه ندهید همچنین محمدتقی خوانساری فرمودهاند که دقایقی قبل از نماز برای نماز آماده شوید تا با فراغ روحی بیشتری وارد نماز شویم.
وی افزود: آیت الله مجتهد تهرانی نیز میفرمودند که طوری نماز بخوانید که فکر کنید این آخرین نمازی است که میخوانید و به نماز دیگر توفیق نخواهید یافت همچنین آیت الله فلسفی واعظ میفرمودند که سعی کنید در هنگام نماز به ترجمه آن توجه داشته باشید تا از یاد خدا غافل نشوید.
