نسبت مناظره‌های انتخاباتی و آیه‌ای که رسول‌الله(ص) در ابتدای کلام قرائت می‌فرمودند

به گزارش خبرگزاری ‌بین‌المللی قرآن (ایکنا) روز گذشته 15 اردیبهشت‌ماه، دومین دور مناظره کاندیداهای ریاست جمهوری برگزار شد. در ابتدای آن مناظره آیه‌ای از سوره احزاب تلاوت شد که تدبر در مفهوم آن می‌تواند برای تمام  بشریت از جمله سیاست مداران و علی‌الخصوص کاندیداهای این دوره انتخابات آموزنده و راهنما باشد.

بی‌گمان آیات قرآن کریم راهگشای تمام عرصه‌های زندگی بشر است و در هر موضوعی می‌تواند راه مستقیم را به مخاطبان خود نشان دهد. یکی از مهم‌ترین شئون زندگی اجتماعی، بحث حکومت و تشکیل دولت است که این موضوع با مقوله انتخابات پیوند ناگسستنی دارد. در حال حاضر جمهوری اسلامی ایران در آستانه برگزاری انتخابات ریاست جمهوری است و بالتبع کاندیداهای این دوره از انتخابات به انجام برنامه‌های تبلیغاتی خود می‌پردازند. می‌توان ادعا کرد که پربیننده‌ترین و حساس‌ترین بخش برنامه‌های تبلیغاتی، مناظره کاندیداها در سیما است. نکته قابل توجهی که در این مناظرات گاه ذهن مخاطبان را به خود مشغول می‌سازد مسئله توجه به اخلاق و تقوا در هنگام مناظره است. به همین بهانه نگاهی خواهیم داشت به معانی بلند این آیه شریفه:

از نظر علامه طباطبایی صاحب تفسیر المیزان، قول سدید؛ یعنی کلامی که مطابق با واقع بوده و لغو و بی‌فایده نباشد یا همچون سخن‌چینی و غیر آن فایده غیر مشروع نداشته باشد. این آیه می‌فرماید: ای مؤمنان از خدا بترسید و به اوامر و نواهی او پایبند باشید و سخن سنجیده و درست بگویید که باعث فساد و شر نباشد. تا به این ترتیب، اعمالتان صالح گردد و گناهانتان آمرزیده شود، چون وقتی آدمی به گفتن سخن سنجیده و صحیح عادت کرد، قاعدتا دیگر دروغ و لغو یا تهمت وسخن چینی و غیبت از او شنیده نمی‌شود و بالطبع از فحشا و منکر دور می‌شود و اعمال او صالح می‌شود و از گناهانی که سابقا مرتکب شده پشیمان و متأسف می‌شود و توبه می‌کند.

 سرّ ملال‌آور نبودن تکرار توصیه به تقوا

آیت‌الله جوادی آملی در تفسیر این آیه شریفه بیان ارزشمندی دارند در خصوص این که چرا توصیه به تقوا مکرر در آیات قرآن کریم مورد توجه قرار گرفته است. ایشان معتقد است سرّ این موضوع در آن است که وسوسه امری دائمی است. امر به تقوا مثل تعلیم نیست که آدم یک مطلب علمی را که یک بار گفته بار دوم اگر تکرار بشود خسته‌کننده است. موعظه هر لحظه‌اش شیرین است. کسی که که بادبزن در دست دارد، برای چه مرتب باد می‌زنند؟ برای این‌که هر لحظه پشه می‌آید، هر لحظه مگس می‌آید، هر لحظه حرارت می‌آید، لذا شخص ناچار است باد بزند. این استعاذه و دستور به تقوا مثل بادبزنی است که جلوی این وسوسه‌ی هر لحظه‌ای را می‌گیرد. مگر (یُوَسْوِسُ فِی صُدُورِ النَّاسِ) آدم را رها می‌کند؛ در خواب و بیداری هست؛ در نماز و غیر نماز هست. اگر آن (یُوَسْوِسُ فِی صُدُورِ النَّاسِ) در همه حالات هست پس سفارش به تقوا هم باید مکرّر باشد لذا این دو روایت نورانی از این دو ذات مقدس(ع) نقل شده است که هر وقت وجود مبارک پیامبر و حضرت امیر(ع) روی منبر مستقر می‌شدند بعد از توحید می‌فرمودند: «یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَقُولُوا قَوْلًا سَدِیدًا» این آیه بر این نکته تاکید دارد که قول شدید مشکل را حل نمی‌کند. قول سدید مشکل را حل می‌کند. مطابق آیه اگر این کار را کردید خدا چند خیر به شما می‌دهد: بالأخره اگر نقصی در عمل شماست خداوند ترمیم می‌کند؛ اگر گناهی کردید می‌بخشد و پاداش فراوانی هم برای مطیعین خدا و پیامبر مقرر کرده است.