به گزارش
خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، حجت‌الاسلام حمید پارسانیا عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی و عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، دیروز 12 اردیبهشت در همایش حکمت مطهر، گفت: موضوع سخن من این است که «اگر امروز مطهری بود چه می‌کرد». ما با چه معیاری می‌توانیم به این سوال پاسخ دهیم؟ شهید مطهری یک نظام معرفتی را نمایندگی می‌کرد و زبان گویای یک سنت فکری بود. از این رو اگر امروز مطهری بود، بر مبنای این سنت چگونه سخن می‌گفت و به چه مسائلی توجه ویژه داشت.
وی ادامه داد: می‌توان جریان‌های فکری ایران را به دو بخش کلان اسلامی و غیر اسلامی تقسیم کرد و هر یک از این دو جریان کلی را به دو شاخه تقسیم کرد. برخی از جریان‌های اسلامی پس از مواجهه با غرب در خود فرو رفته‌اند و برخی فعال هستند. ما در جریان‌های فقهی، فلسفی و کلامی می‌توانیم این دو رویکرد را ببینیم.
پارسانیا در خصوص جریان‌های غیر اسلامی گفت: این جریان‌ها نیز به دو قسمت فعال و منفعل تقسیم می‌شوند که جریان منفعل صرفا نظریه‌های غربی را دریافت و توزیع کرده و جریان‌های فعال تلاش کرده‌اند تا این نظریات را با وضعیت عینی ایران انطباق دهند.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی ادامه داد: شهید مطهری به جریان معرفتی و فلسفی فعال جهان اسلام تعلق داشت. مرحوم علامه شعرانی و علامه طباطبائی پیشتر از این جریان حمایت کرده بودند و شهید مطهری کوشش کرد تا این جریان را تقویت کند و حضور آن را در عرصه فکری جامعه افزایش دهد.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی تصریح کرد: همه جریان‌ها در جهان اسلامی تاریخچه‌ای برای خود عنوان می‌کنند و تلاش دارند تا خود را دارای سابقه معرفی کنند. شهید مطهری با جریان‌های روزگار خود به گفت‌وگو نشست. فعالیت شهید مطهری قبل از انقلاب بیشتر ناظر به مسائل ایران بود و جهان اسلام در این دوره بخش کمی از اندیشه‌های ایشان را به خود اختصاص داده بود.
وی افزود: ایشان اگر امروز بودند به مسائل جهانی، جهان اسلام و ایران می‌پرداختند. شرایطی که پس از انقلاب اسلامی به وجود آمده است متفاوت بوده و مسائل جدیدی را ایجاد کرده است. در حال حاضر قم، تعاملات جهانی دارد و اگر ایشان امروز بودند حوزه وسیع‌تری برای مطالعه داشتند و مسائل جهان اسلام به صورت ویژه‌ای ذهن ایشان را درگیر می‌کرد.
پارسانیا با بیان اینکه مطهری ذخیره حکمت صدرایی در زمان حاضر بود، گفت: مسائل مطهری امروز دیگر ماده‌گرائی و تجربه‌گرائی نبود بلکه مسائل دیگری از جمله جریان‌های نوکانتی ذهن ایشان را به خود اختصاص می‌داد.
وی ادامه داد: در اندیشه کانت سایه انسان غلبه دارد و مطهری با ورود به این حوزه به دفاع از سنت اسلامی می‌پرداخت. مسئله بعد تاریخ شدن سوژه است که مطهری نمی‌توانست از کنار این مسئله به راحتی بگذرد. این محورها و نظایر آن هویت فکر اسلامی را به چالش می‌کشد.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی با بیان اینکه مسئله دیگر برساخت خواندن معرفت است، گفت: ایشان بحثی تحت عنوان فرد و جامعه داشت که در آن با ورود به این بحث و تکیه به حکمت صدرایی بحث اصالت فرد و جامعه پرداخت. مسئله دیگر مرگ متافیزیک و غلبه فلسفه‌های مضاف و مطالعات فرهنگی است و این مسیری است که کاملا در مقابل مسیر فلسفه شهید مطهری می‌باشد.
پارسانیا افزود: هرمنوتیک‌های متن محوری که امروز به مرگ مولف و ماتن معتقدند نیز مسئله دیگر شهید مطهری می‌شدند. این مسائل امروز در سطح جهانی مطرح هستند و ارتباط مستقیم میان این مسائل و دیگر مسائل وجود دارد و شهید مطهری اگر امروز بودند با این مجموعه مواجه می‌شدند.
وی ادامه داد: اگر امروز شهید مطهری بود به مسائل جهان اسلام توجه ویژه‌ای داشت. امروز مسائل کشور ما متاثر از جهان اسلام است. یکی از جریان‌های جهان اسلام نومعتزلیان هستند که در کنار عقلانیت مدرن خود را تعریف کرده‌اند و پس از انقلاب اسلامی طرح شده‌اند از این رو نومعتزلیان ادامه معتزله نیستند.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی تصریح کرد: شهید مطهری در دهه پنجاه توجهی عاطفی به جریان اسلامی داشتند اما آفت‌ها را دریافته بودند اما این آسیب‌ها به صورت تفصیلی مطرح نشده بود. امروز جریان‌های فکری جهان اسلام در سایه اقتدار جهانی قرار گرفته‌اند و پرداختن به آن‌ها بخشی از مسائل شهید مطهری را تشکیل می‌داد.
وی افزود: امروز چیزی به نام مارکسیسم به شکلی که در زمان شهید مطهری وجود داشت در عرصه فکری وجود ندارد اما تقریرهای دیگری از این جریان وجود دارند. اگر شهید مطهری امروز حضور داشتند با اشکال دیگر بومی‌شده این اندیشه مواجه می‌شد.
پارسانیا در پایان گفت: امروز مسئله لیبرالیسم متاخر برجسته است و همچنین مسئله دموکراسی مطرح شده است و مورد توجه می‌باشد، اگر شهید مطهری امروز حضور داشتند به مسئله دموکراسی و تحقق اسلامی آن توجه می‌کردند. جلساتی ایشان در اواخر سال 57 و اوایل 58 داشتند که در همین زمینه است و در صورت انتشار این مباحث را در اندیشه ایشان آشکار خواهد کرد.
