انتخاب یک فیلم به عنوان بهترین فیلم اسکار نه تنها به این معنی است که فیلم موردنظر از دید هالیوود بهترین فیلم ساخته شده در سال جاری به شمار می آید بلکه این انتخاب، جایگاه فیلم را ارتقا داده و آن را در زمره فیلم های کلاسیک و خوش ساخت قبلی مانند “پدر خوانده”، “لارنس عربستان” و “در بارانداز” قرار می دهد.
اما در بسیاری از مواقع داوران اسکار بر طبق علائق شخصی خود انتخاب کرده و فیلم مورد نظر آن ها در واقع بهترین فیلم نیست. در تاریخ 88 ساله اهدای جوایز اسکار بسیاری از فیلم هایی که به عنوان بهترین فیلم انتخاب شده اند پس از مدتی کاملا از اذهان دوستداران سینما محو شده اند زیرا در واقع شایستگی انتخاب شدن به عنوان بهترین فیلم را نداشته و فیلم های بسیار بهتری نتوانسته اند به این جایزه دست یابند.
هنوز زود است که بخواهیم در مورد ماندگار شدن یا نشدن فیلم های نامزد اسکار بهترین فیلم سال 2017 مانند “لا لا لند”، “نور ماه” و منچستر در کنار دریا” قضاوت کنیم اما انتظار داریم که در روز فوریه سال جاری هیئت داوران انتخاب درست و خوبی در این زمینه داشته باشند.
در ادامه به 10 فیلمی که شایستگی برنده شدن جایزه بهترین فیلم اسکار را نداشتند و فیلم هایی که باید به جای آن ها انتخاب می شدند اشاره می کنیم.
10- “دور دنیا در 80 روز” (1956) (Around the World in 80 Days)
United Artists
این فیلم که بر اساس رمان مشهور ژول ورن (Jules Verne) ساخته شد با صرف بودجه ای سرسام آور در دوره خود (6 میلیون دلار در سال 1956) سر و صدای زیادی ایجاد کرد اما در واقعیت داستان فیلم که درباره یک نجیب زاده ثروتمند انگلیسی به نام فیلاس فوگ (با بازی دیوید نیون (David Niven)) و تلاش او برای سفر به دور دنیا برای بردن شرط بندی بزرگی که کرده بود بسیار بی محتوا و بعید به نظر می رسید. در واقع فیلم هیچ چیزی نداشت که در ذهن تماشاگران ماندگار شود.
فیلم شایسته دریافت جایزه اسکار بهترین فیلم سال 1956: “ده فرمان” (The Ten Commandments)
Paramount Pictures
آخرین تجربه سینمایی سیسیل بی دمیل (Cecil B. DeMille) هنوز بعد از سال ها نیز طرفداران زیادی دارد. این فیلم پر ستاره با بازی درخشان چارلتون هستون (Charlton Heston) در نقش حضرت موسی (هستون در کمال تعجب حتی در زمره نامزدهای دریافت اسکار نیز قرار نگرفت) ، جلوه های تصویری که برای آن دوران بسیار پیشرفته و جذاب بود بدون شک باید جایزه اسکار بهترین فیلم سال 1956 را دریافت می کرد.
9- “انسان های معمولی” (Ordinary People) (1980)
Paramount Pictures
در اواخر دهه 1970 و اوایل دهه 1980 فیلم های ملودرام بیشترین طرفداران را داشتند و فیلم “انسان های معمولی” نیز در زمان خوبی ساخته شد. این فیلم علاوه بر بدست آوردن جایزه بهترین فیلم جشنواره اسکار، جایزه بهترین کارگردانی را برای رابرت ردفورد (Robert Redford) و بهترین بازیگر نقش اول را برای تیموتی هاتن (Timothy Hutton) نیز به ارمغان آورد. اگر چه بازی های درخشان بازیگران قابل ستایش و تقدیر است اما ملاک انتخاب بهترین فیلم تنها بازی خوب بازیگران نخواهد بود.
فیلم شایسته دریافت جایزه اسکار بهترین فیلم سال 1980: “گاو خشمگین” (Raging Bull)
United Artists
این فیلم که می توان آن را شاهکار مارتین اسکورسیزی (Martin Scorsese) نامید به دیوانگی قهرمان میان وزن بوکس جهان جیک لاموتا (Jake LaMotta) می پردازد که رابرت دنیرو بزرگ نقش وی را به بهترین شکل ممکن بازی کرده است. علاوه بر بازی تحسین برانگیز دنیرو، شیوه داستان پردازی فیلم، سناریو دیوانه کننده پل شریدر (Paul Schrader) و تدوین بی نقص تلما شونمیکر (Thelma Schoonmaker) (که از آن به بعد به تدوینگر ثابت فیلم های اسکورسیزی تبدیل شد) نیز غیرقابل چشم پوشی به نظر می رسد اما نکته عجیب این است که داوران هیچ کدام از این شاهکارها را در انتخاب نهایی بهترین فیلم سال 1980 مد نظر قرار ندادند.
8- “تایتانیک” (1997) (Titanic)
Paramount Pictures and 20th Century Fox
داستان عاشقانه ای که در یک کشتی رهسپار به سمت نابودی اتفاق می افتد باعث شد که تماشاگران از فیلم جیمز کامرون استقبال بی نظیری داشته باشند و فیلم به فروش نجومی دست پیدا کند. علاوه بر این، فیلم “تایتانیک” بازیگران اصلی فیلم یعنی لئوناردو دی کاپریو و کیت وینسلت را به سوپراستارهای سینما تبدیل کرد. اما به نظر می رسد فیلم لیاقت بدست آودن جایزه بهترین فیلم سال را نداشت و این انتخاب یکی از معدود دفعاتی بود که هیئت داوران اسکار تحت تاثیر ذائقه تماشاگران قرار گرفتند.
فیلم شایسته دریافت جایزه اسکار بهترین فیلم سال 1997: “لس آنجلس. محرمانه” (L.A. Confidential)
Warner Bros
اقتباس استادانه کورتیس هانسون (Curtis Hanson) از رمان عامه پسند جیمز اِلروی (James Ellroy) در مورد پلیس های فاسد شهر لس آنجلس یکی از بهترین فیلم های نوآر تاریخ به شمار می آید. علاوه بر بازی های درخشان کوین اسپیسی (Kevin Spacey)، راسل کرو (Russell Crowe) و گای پیرس (Guy Pearce)، خود فیلم نیز یک داستان مهیج را روایت می کند که لیاقت بیشتری نسبت به فیلم “تایتانیک” برای بدست آوردن جایزه اسکار بهترین فیلم سال 1997 داشت.
7- “سخنرانی پادشاه” (2010) (The King’s Speech)
The Weinstein Company
کالین فیرث (که برای بازی در این فیلم جایزه اسکار بهترین بازیگر را دریافت کرد) و جافری راش (Geoffrey Rush) هنرنمایی خیره کننده ای در فیلم دارند اما غیر از این بازی های خیره کننده چیز دیگری در مورد سخنرانی شاه جرج ششم وجود ندارد که بتوان آن را شایسته دریافت جایزه اسکار بهترین فیلم دانست.
فیلم شایسته دریافت جایزه اسکار بهترین فیلم سال 2010: “شبکه اجتماعی” (The Social Network)
Sony
این فیلم نمونه بارزی از پیشداوری در رأی گیری های داوران اسکار را نشان می دهد. شاید اگر این فیلم در دهه 1930 ساخته می شد مورد توجه داوران اسکار قرار می گرفت اما فیلمی در مورد پیدایش فیسبوک چیزی نیست که به مذاق داوران اسکار خوش بیاید. نقل دراماتیک دیوید فینچر (David Fincher) از ظهور مارک زاکربرگ (Mark Zuckerberg) فیلمی است کاملاً امروزی که بنظر می رسد داوران اسکار آن را به خوبی درک نکرده اند.
6- “شیکاگو” (2002) (Chicago)
Miramax
فیلم های موزیکال به ناگاه در اوایل دهه 2000 میلادی بار دیگر پر طرفدار شدند و فیلم “شیکاگو” با درو کردن 6 جایزه اسکار از جمله جایزه بهترین فیلم نقش عمده ای در افزایش ناگهانی طرفداران این نوع فیلم ها داشت. اما اگر بخواهیم صادق باشیم غیر از جنبه موزیکال فیلم نقطه قوت دیگری در آن دیده نمی شود که آن را شایسته دریافت جایزه اسکار بهترین فیلم سال بدانیم.
فیلم شایسته دریافت جایزه اسکار بهترین فیلم سال 2002: پیانیست (The Pianist)
Focus Features
بدون شک فیلم خوش ساخت رومن پولانسکی (Roman Polanski) در مورد تلاش یک پیانیست یهودی برای بقا در منطقه یهودی نشین ورشو در دوران جنگ جهانی دوم شایسته دریافت جایزه بهترین فیلم سال 2002 بود. رومن پولانسکی و آدرین برودی (Adrien Brody) به ترتیب جوایز اسکار برای بهترین کارگردانی و بهترین بازیگر نقش اول را بدست آوردند اما به نظر می رسد که داوران ترجیح دادند که یک فیلم شاد را به جای این فیلم طولانی و دردناک به عنوان بهترین فیلم سال انتخاب کنند.
5- “آرگو” (Argo) (2012)
Warner Bros
بن افلک (Ben Affleck) کارگردان و بازیگر نقش اصلی فیلم “آرگو” است که داستان واقعی نجات 6 نفر از دیپلمات های آمریکایی گرفتار در تهران را در دوران انقلاب اسلامی ایران در دهه 1980 از طریق تولید یک فیلم غیرواقعی روایت می کند. در بهترین حالت می توان این فیلم را یک درام متوسط با ارزش تولید پایین دانست اما داوران اسکار آن را به عنوان بهترین فیلم سال انتخاب کردند.
فیلم شایسته دریافت جایزه اسکار بهترین فیلم سال 2012: “سی دقیقه پس از نیمه شب” (Zero Dark Thirty)
Sony / Columbia Pictures
داستان واقعی که داوران اسکار باید به آن رأی می دادند فیلم “سی دقیقه پس از نیمه شب” ساخته کاترین بیگِلو (Kathryn Bigelow) درباره پیدا کردن اسامه بن لادن و کشته شدن او بود. می توانید این دو فیلم که بر اساس داستان های واقعی ساخته شده اند را از نظر شیوه پرداخت موضوع با هم مقایسه کرده و تفاوت ها را به وضوح احساس کنید.
4- “با گرگ ها می رقصد” (1990) (Dances with Wolves)
Orion
کوین کاستنر (Kevin Costner) کارگردان و بازیگر نقش اول این فیلم است که داستان زندگی یک سرباز آمریکایی در یک پاسگاه دورافتاده در دوران جنگ داخلی آمریکا را روایت می کند. اگر چه این فیلم در ابتدا نقدهای مثبتی دریافت کرد اما بسیاری از منتقدان به اشکالات تاریخی و فرهنگی فیلم اشاره می کردند. علاوه بر این فیلم دیگری در این سال تولید شده بود که بسیاری آن را شایسته دریافت جایزه بهترین فیلم سال 1990 می دانستند.
فیلم شایسته دریافت جایزه اسکار بهترین فیلم سال 1990: “رفقای خوب” (Goodfellas)
Warner Bros
مارتین اسکورسیزی بار دیگر با فیلم “رفقای خوب” مورد بی مهری داوران جشنواره اسکار قرار گرفت. به نظر می رسید که این فیلم می تواند جایزه بهترین فیلم سال و بهترین کارگردانی را برای اسکورسیزی به ارمغان بیاورد. اما آن شب، شب کاستنر بود.
3- “تصادف” (Crash) (2005)
Lionsgate
این فیلم که در مورد زندگی در هم تنیده شده شهروندان لس آنجلس است داستان جالب و سرگرم کننده ای دارد و یکی از معدود برندگان جایزه اسکار بهترین فیلم است که برای جایزه گلدن گلوب نامزد نشده بود. منتقدان نیز نگاه های متفاوتی در مورد این فیلم داشتند، برخی آن را بدترین فیلم اوایل دهه 2000 نامیده اند در حالی که راجر ایبرت (Roger Ebert)، منتقد مشهور سینما، آن را بهترین فیلم سال 2005 می داند.
فیلم شایسته دریافت جایزه اسکار بهترین فیلم سال 2005: “کوهستان بروکبک” (Brokeback Mountain)
Focus Features
برخی بر این عقیده اند که موضوع بحث برانگیز فیلم “کوهستان بروکبک” باعث شده است که داوران جشنواره اسکار به آن روی خوش نشان ندهند. داستان این فیلم در مورد دو گاوچران آمریکایی (با بازی جیک جیلنهال و هیث لجر) است که با هم وارد یک رابطه عاشقانه پنهانی می شوند. با این وجود عدم اعطای جایزه بهترین فیلم سال 2005 هیچ چیز از بزرگی و جذابیت این فیلم کم نکرده است.
2- “چه سرسبز بود دره من” (1941) (How Green Was My Valley)
20th Century Fox
این فیلم که توسط جان فورد ساخته شده است داستان زندگی یک خانواده معدنچی در اوایل قرن بیستم را روایت می کند که به نظر می رسد توجه این فیلم به تاریخچه آمریکا نقش موثری در انتخاب آن از سوی داوران اسکار به عنوان بهترین فیلم سال داشته است.
فیلم شایسته دریافت جایزه اسکار بهترین فیلم سال 1941: “همشهری کین” (Citizen Kane)
RKO Pictures
فیلم “همشهری کین” ساخته اورسون ولز (Orson Welles) و یکی از بهترین فیلم های تاریخ سینما (اگر نگوییم بهترین فیلم تاریخ سینما) به زندگی یک روزنامه نگار بانفوذ می پردازد که تمامی قوانین را زیر پا می گذارد. این فیلم به خوبی نبوغ اورسون ولز را به نمایش گذاشت و هنوز بعد از گذشت دهه ها یکی از بهترین فیلم های کلاسیک شناخته شده و طرفداران بسیاری دارد. تنها مشکل فیلم بود که داستان آن از زندگی ویلیام رندولف هرست (William Randolph Hearst) سرمشق گرفته بود و در زمان نمایش فیلم هرست هنوز در قید حیات بود.
هرست به هیچ عنوان از فیلم خوشش نمی آمد و دوستان زیادی نیز در هالیوود داشت پس می توان دلیل انتخاب نشدن این فیلم را به راحتی حدس زد.
1- “شکسپیر عاشق” (1998) (Shakespeare in Love)
Miramax
تماشای این داستان خیالی در مورد نحوه نوشتن داستان رومئو و ژولیت توسط ویلیام شکسپیر در دوران جوانی در یک شب تعطیل بسیار لذت بخش خواهد بود اما قرار دادن آن در میان برندگان جایزه اسکار سال 1998 غیر منتظره و بی معنی به نظر می رسد ولی در کمال ناباوری در نهایت این فیلم برنده جایزه بهترین فیلم سال شد.
فیلم شایسته دریافت جایزه اسکار بهترین فیلم سال 1998: “نجات سرباز رایان” (Saving Private Ryan)
DreamWorks
فیلم مسحور کننده استیون اسپیلبرگ در مورد حوادث دردناک جنگ جهانی دوم یکی از بزرگترین فیلم های جنگی تاریخ سینما به شمار می آید اما در کمال تعجب از سوی داوران جشنواره اسکار شایسته دریافت جایزه بهترین فیلم سال 1998 شناخته نشد. با این وجود تماشاگران صحنه های فیلم “نجات سرباز رایان” را بسیار بیشتر از فیلم “شکسپیر عاشق” به یاد خواهند آورد.
