خیزران، مادر امام جوادعلیه السلام، از خاندان ماریه قبطیه (همسر پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه وآله وسلم) بود. او اهل نوبه است، و از این جهت او را سبکیه نوبیه نامیده اند.
کنیه اش ام الحسن و نامهای دیگرش مریسیه، ریحانه و دره است. اهل نوبه، مسیحی بودند و به دنبال شکست آنان از مسلمین، سبیکه (خیزران) در زمره اسرا به عنوان کنیز فروخته شد، وی از نظر فضایل اخلاقی در درجه والایی قرار داشت و جزء برترین زنان عصر خود بود. پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله وسلم در روایتی، سبیکه را خیرة الاماء (بهترین کنیزان) نامیده اند.
امام هفتم علیه السلام سال ها پیش از آن که این بانو به خانه امام رضاعلیه السلام وارد شود، برخی از خصوصیات وی را بیان فرمودند و توسط یکی از یاران خود (یزید بن سلیط) برایش سلام فرستادند.
امام هشتم علیه السلام، از خیزران (سبیکه) به عنوان بانویی منزه و پاکدامن و با فضیلت یاد می کردند و می فرمودند: «سبیکه در قداست و پاکی شبیه حضرت مریم علیها السلام می باشد و پاک و پاکیزه آفریده شده است.»
او این شرافت و مقام را یافت که همسر امام رضا و مادر امام جواد علیه السلام گردد. این موقعیت نشانگر منزلت و ارزش او در درگاه الهی است.رسول خدا صلی الله علیه و آله درباره او و فرزندش امام جواد علیه السلام فرمود: «بأبی ابن خیرة الاماء النوبیة الطیبة» پدرم فدای پسر بهترین کنیزان باد که اهل نوبه و پاکیزه و مطهر است. [1]
