طوفان‌های خاک در زابل و گرمای بی‌نهایت در اهواز؛ این دو را باید مهمترین وقایع تابستانی این روزهای ایران دانست.
به گزارش ؛ شهروند نوشت: بادهای ١٢٠روزه چند روزی است در سیستان‌وبلوچستان شدت گرفته و ٦٧٦نفر را راهی بیمارستان‌ها کرده‌اند. این فصل برای اهوازی‌ها اما با خود رکورد آورده؛ از روز پنجشنبه همه از رکورد جهانی اهواز می‌گویند: گرمای ٥٤ درجه‌ای که البته مسئولان سازمان هواشناسی هنوز تأییدش نکرده‌اند اما رسانه‌های خارجی درباره آن خبر نوشته‌اند. گرما در اهواز به وضع هشدار رسیده و گفته می‌شود میزان اشعه فرابنفش به رقم ١٠ رسیده؛ رقمی که بیانگر وضع هشدار است. گرما در خوزستان دیروز ٢٩نفر را به بیمارستان کشاند و درجزیره قشم هم یک قربانی 2.5ساله گرفت.
اهواز چهارشنبه گرم‌ترین شهر جهان بود، این را رسانه‌های داخلی و خارجی بارها در خبرها تکرار کردند و البته مدیرکل هواشناسی خوزستان هم تأیید کرد که «چهارشنبه دمای هوای اهواز به ٥٣ درجه سانتیگراد رسید و اهواز گرم‌ترین شهر جهان بود. حداقل در هفته‌های اخیر در هیچ نقطه‌ای از دنیا دمای ٥٣ درجه سانتیگراد نداشتیم.» اما درست روز پنجشنبه دمای ٥٣,٧ درجه سانتیگراد برای این شهر تخمین‌زده شد و بیش از همه جنجال به پا کرد. رقمی که گفته شد، ٠.٣ درجه کمتر از بیشترین دمای جهانی بعد از جنگ جهانی دوم است. تابستان با گرمایی عجیب از راه رسیده و با گرم‌ترشدن هوا، استان‌های خوزستان، بوشهر و هرمزگان رکورد مصرف برق در سطح کشور را هم زدند. این میان اهواز رکورد زده است و شهروندانش مدام درباره این تغییرات آب و هوایی صحبت می‌کنند.
واشنگتن پست: رکورد جهانی گرما در اهواز
«یکی از شهرهای ایران، رکورد ١٢٩ درجه فارنهایت (٥٤ درجه سلسیوس) گرما را شکست و یکی از گرم‌ترین نقاط روی کره‌زمین شد.» این تیتر گزارشی است که سایت «mashable» درباره گرمای اهواز نوشت. «اندرو فریدمن» در این گزارش که شب‌جمعه منتشر شده، با گردکردن دمای ٥٣,٧ درجه به اهواز به‌عنوان گرم‌ترین نقطه زمین اشاره کرد. از میان رسانه‌های خارجی دیگری که به گرمای اهواز پرداختند و این شهر را میان «ترین‌ها» جای دادند، واشنگتن پست مورد دیگری بود که با استناد به درجه ثبت‌شده در سایت «ودر آندگراند» از دمای هوای اهواز مدعی شد، این شهر گرم‌ترین دمای تاریخ را تجربه کرده است. در این گزارش آمده است: «عصر پنجشنبه دمای شهری در جنوب‌غربی ایران به حدی رسید که منجر به شکسته‌شدن رکورد گرم‌ترین هوای تاریخ ایران شد، همچنین شاید دمایی که این شهر تجربه کرد، با گرم‌ترین دمای تاریخ برابری کند.»
اتین کاپیکیان یک متخصص در آژانس هواشناسی فرانسه، در این رابطه در توییتر خودش نوشت: «اهواز دمای ٥٣,٧ درجه‌ای را تجربه کرده و این قطعا یک رکوردشکنی در ایران و همچنین یک رکوردی جدید بین دمای تیرماه آسیاست.»
از سوی دیگر، سایت «ودر آندگراند» ادعا کرده که دمای روز گذشته اهواز بیشتر هم بوده و در ساعت ٤: ٥١ و ٥ عصر ایران به ٥٤ درجه سلسیوس رسیده است.
در کنار رسانه‌های خارجی، ایلنا در خبری با اشاره به این‌که شهر اهواز در سی ژوئن ٢٠١٧ با گرمای 53.7 سانتیگراد گرم‌ترین شهر روی زمین بوده است، نوشت: «اگر دمای هوای این شهر در روزهای آتی به 54 درجه برسد؛ آنگاه همراه با دمای ثبت در کالیفرنیا در 30 ژوئن 2013 و کویت در 21 جولای ٢٠١٦ گرم‌ترین دمای ثبت در تاریخ مدرن را به خود اختصاص خواهد داد.»
براساس این خبر، درحالی دیروز میزان اشعه فرابنفش ( UV Index ) در اهواز ١٠ اندازه‌گیری شده که میزان اثرات نامطلوب اشعه فرابنفش با رسیدن به عدد ١٠ در این شاخص بسیار زیاد خواهد شد و تاثیراتی نامطلوب بر پوست و چشم خواهد گذاشت. درهمین رابطه، برای نخستین‌بار در سالیان اخیر استاندار خوزستان به دستگاه‌های متولی هم تأکید کرد که هشدارهای لازم به شهروندان داده شود.
«تابستان است و عجیب نیست»
احد وظیفه، مدیر پیش‌بینی و هشدار سریع سازمان هواشناسی که معتقد است رکورد دمای ٥٣ درجه پیش از اینها هم در کارنامه اهواز ثبت شده، به «شهروند» می‌گوید: «تابستان است و این گرما برای اهواز عجیب نیست اما موضوع جایی بیشتر به چشم می‌آید که اوضاع ارتباطات و اطلاع‌رسانی دیگر مثل گذشته نیست و چون رسانه‌ها هم به رکورد‌ها بیشتر اقبال نشان می‌دهد، در ذهن مردم هم بیشتر ماندگار می‌شود.»
مدیر پیش‌بینی و هشدار سریع سازمان هواشناسی از طرف دیگر به گرمایش جهانی و تغییرات محلی اشاره می‌کند: «زمانی دشت‌های خوزستان، عراق به خوبی سیراب می‌شد، آب فراوان بود و نیزارها در آب غوطه‌ور بودند اما اکنون به واسطه جنگ‌ها و ناامنی‌ها، سدی که ترکیه روی آب‌ها بسته، میان رودها کمتر جاری هستند، عریان شده‌اند و به مناطق صحرایی تبدیل شده‌اند. از طرفی تابستان هم رسیده و گرما با این فصل می‌رسد.»
او با بیان این‌که همیشه تابستان با گرما همراه است، ادامه می‌دهد: «هنوز به اوج گرما نرسیده‌ایم. باید دید که در نیمه‌دوم تیرماه و نیمه اول مرداد دما تا چه حدی تغییر می‌کند.»
به گفته وظیفه، طبق بررسی‌های صورت‌گرفته دمای روز پنجشنبه در اهواز ٥٢,٧ درجه سانتیگراد بود، یعنی درحدود ١.٥ درجه از میانگین بلندمدت بالاتر: «به نظر می‌آید این دما نه از دمای همیشگی اهواز اما از دمای تاریخچه‌ای آن بالاتر بوده است.»
او ادامه می‌دهد: «با این همه نمی‌توان انکار کرد که تعداد روزهای گرم بیشتر شده و مردم هم بیشتر این مسأله را احساس می‌کنند. امسال تعداد روزهای گرم در کشور بیشتر از سال گذشته بود.»
به گفته مدیر پیش‌بینی و هشدار سریع سازمان هواشناسی در مناطق پست، دشت خوزستان و شهرهای عراق دمای بالای ٤٥ درجه تجربه شده و این شرایط در کویت که به دریا نزدیک است، هم همراه با رطوبت بالا تکرار می‌شود. از سوی دیگر، در کنار خوزستان هرمزگان و جنوب سیستان‌وبلوچستان دمای بالای ٤٠ درجه، بوشهر، ایلام و مناطقی که کم‌ارتفاع هستند، هم گرمای شدیدی را تجربه می‌کنند.
درجه دما را دروغ می‌گویند؟
چند روزی است کاربران توییتر درباره گرما و گرمازدگی هشتگ می‌زنند و این موضوع از دیروز شدت گرفته. آنها عکس‌هایی از تخم‌مرغ‌های نیمروشده در زیر آفتاب و عددهایی که روی دماسنج‌های خودرو‌ها نشان می‌دهد، منتشر می‌کنند و شبیه این جمله بین پُست‌هایشان به چشم می‌خورد که «دمایی که اعلام می‌کنند، از دمایی که ما در دماسنج‌ها می‌بینیم، بیشتر است.»
مدیر پیش‌بینی و هشدار سریع سازمان هواشناسی درباره این واکنش‌ها چنین توضیحی دارد: «جدای از بی اعتمادی که ممکن است وجود داشته باشد، دما باید در شرایط درستی ثبت شود. هواشناسی تمام تلاش خود را برای ارایه اطلاعات شفاف به کار می‌گیرد اما شرایط استانداری که ما در آن دما را می‌سنجیم، با دمایی که ممکن است کسی پشت شیشه و زیرآفتاب و روی آسفالت داغ بسنجد، حتما تفاوت دارد.»
او شرایط دماسنجی استاندارد را اینطور وصف می‌کند: «دما سنج‌های استاندارد در جعبه اسکرین قرار گرفته‌اند و جا و مکان مشخصی دارند. ارتفاع این دماسنج‌ها در دومتری زمین است و در جعبه‌ای چوبی قرار گرفته‌اند با قطر و ابعادی مشخص. هوا حتما باید در آن جریان داشته باشد، درختان بلند نباید اطراف دماسنج باشند و آفتاب هم نباید مستقیما به دماسنج بتابد.» او این را می‌گوید؛ از شرایط دماسنجی می‌گوید که ممکن است بسیاری شبیه آن را تکرار کرده باشند: «گذاشتن دماسنج زیر آفتاب و شیشه‌ای که مستقیما زیر نور بوده یا دماسنجی روی آسفالت داغ شرایط استاندارد سنجش دما نیست. هرچند دماسنج‌ها در این شرایط هم عدد درست دمای آن نقطه را نشان می‌دهند.»
یک قربانی و ٢٩ مصدوم
اضطراب، اختلال هوشیاری، سردرد، سرگیجه، تپش قلب، اختلال بینایی، تنفس سریع، اختلال شنوایی، تشنج، توهم و اسپاسم‌های عضلانی؛ اینها علایمی است که برای گرمازدگی عنوان می‌شود. مسأله‌ای که دیروز در گتوند خوزستان 13 نفر را روانه بیمارستان کرد. به‌علاوه این آمار، اینطور که معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی جندی‌شاپور اهواز روز گذشته اعلام کرد: «در ٢٤ ساعت گذشته ١٦ نفر به‌علت گرمازدگی در مراکز درمانی و بیمارستان‌های این دانشگاه بستری شده‌اند.» مهران ورناصری به ایسنا گفت: «این ١٦ نفر بیشتر در شهرهای مسجدسلیمان، رامهرمز، دشت‌آزادگان، ایذه، باغملک، هفتگل و اهواز بودند. البته این آمار به‌جز افرادی است که در این مدت به مراکز درمانی خصوصی و مطب‌ها مراجعه کرده و به‌صورت سرپایی درمان شده‌اند.»
از سوی دیگر صدیق قویدل، رئیس شورای اسلامی روستای مرادی قشم هم خبر داد که گرمای هوا روز پنجشنبه جان یک کودک روستایی در جزیره قشم را گرفته است؛ آن روز دمای هوا در گرم‌ترین زمان به ٤٣ درجه می‌رسید که پسربچه‌ای ٢,٥ ساله اهل روستای گوری حوالی ظهر پنجشنبه از خانه خارج شد و جسم بی‌جانش را پس از ١٤ ساعت جست‌وجو میان نخلستان‌ها پیدا کردند.
گرما همچنین باعث شد یک‌ونیم هکتار از باغ‌های میناب در آتش بسوزد. مهدی ذاکری، رئیس آتش‌نشانی شهرستان میناب در این‌باره گفت: «در آتش‌سوزی پنجشنبه روستای بهمنی 16 نفر نخل، 13 درخت انبه و 22 درخت جم در آتش سوخت و خسارتی 30میلیون تومانی به باغداران وارد شد. از سوی دیگر اندیمشک هم از روز شنبه در جنگل‌های بخش الوار گرمسیری آتش‌سوزی داشت و این آتش‌سوزی بالاخره روز پنجشنبه با کمک ٣ بالگرد خاموش شد.»
سیستان و بلوچستان در محاصره طوفان
گرما از یک‌سو و طوفان از سوی دیگر؛ طوفانی که البته بادهای ١٢٠ روزه می‌خوانندش و پدیده‌ای طبیعی برای سیستان و بلوچستان. با این حال این پدیده طبیعی هم 676 نفر را راهی بیمارستان کرد. طوفانی که از چند روز گذشته سبب کاهش دید در شهرستان‌های زابل، زهک، هامون، هیرمند و نیمروز شده بود، روز پنجشنبه البته فروکش کرد.
وظیفه طوفان رخ داده در سیستان و بلوچستان را پدیده‌ای طبیعی برای این استان می‌داند و به «شهروند» می‌گوید: «این طوفان‌ها چیزی نیست که حالا بزرگ شده باشد. معروف است که در تابستان از شمال نوار مرزی ایران و افغانستان، یعنی جایی که رشته‌کوه‌های البرز از غرب و هندوکش از شرق کشیده شده، اختلاف فشار هوا باعث برقراری جریان بادی می‌شود که مکانیسم آن متفاوت است. در شب‌ها تشدید می‌شود و قبل از صبح به اوج می‌رسد. این جریان که به بادهای ١٢٠ روزه معروف است، در ٤ ماه سال این استان و مناطق همجوار را درگیر می‌کند.»
او ادامه می‌دهد: «اتفاقی که حالا افتاده این است با خشکی هامون و افزایش وسعت زمین‌های خشکیده و خشک شدن بستر رودی چون هیرمند، این سرزمین‌ها مستعد تولید غبار شده‌اند و با افزایش سرعت جریان بادهای ١٢٠ روزه، بشدت خاک اضافه می‌کنند. هرچند حجم کمتری از این باد و طوفان به داخل ایران می‌آید و بیش از همه جنوب پاکستان را درگیر می‌کند. این جریان کم‌فشاری است که عمدتا در جنوب غرب پاکستان تمرکز دارد و همچنین جریان باد شمال غربی. این مسأله خیلی وقت‌ها زابل و بخش‌هایی از کرمان را هم تحت‌تأثیر قرار می‌دهد، اما کمتر از پاکستان.»
اگرچه صبح دیروز طوفان در منطقه سیستان در شمال این استان خوابید، اما براساس پیش‌بینی‌ها امروز (شنبه) باز هم همراه با گرد و خاک با سرعت ٩٠کیلومتر بر ساعت وزیدن خواهد گرفت. براساس اطلاع اداره هواشناسی استان، علاوه بر منطقه سیستان، از روز شنبه برای سایر نقاط سیستان و بلوچستان افزایش سرعت وزش باد همراه گرد و خاک پیش‌بینی شده است و همچنین گفته شده از فردا (یکشنبه) با تشدید جریانات شمالی، کاهش نسبی دما در این منطقه اتفاق بیفتد.
