دین و فیلم نامه

مقدمه:
علیهاالسلام 1 اگر فیلم نامه نویسی گونه ای از ادبیات نمایشی است که به مشاهده، تجربه، وسعت اطلاعات، ذوق و مهم تر از همه، اهداف نویسنده متکی است که پس از پرورش متن به خلق تصویریِ شخصیت و یا ماجرایی خاص که گاه بدیع است می انجامد. اگر هر نوشتاری مبتنی بر اصول پیشینه و پسینه ی عقلی، عقلایی، وحیانی و تجربی است و اگر عرضه ی دینی به دو نحوه ی نوشتاری و گفتاری بوده است، پس باید ارزیابی کرد که رابطه ی میان دین و فیلم نامه در دو بعد «اصولِ نگارشی» و «احکامِ نگارشی» چگونه است و این روش نگارش که برتافته از قدرت خلاقیت تصویرسازی انسان است، چگونه می تواند و باید متأثر از دین و مبانی آن باشد.
2 اگر ابلاغ وحی، بدون کتاب نبوده است و اگر کتاب وحی در تمام ادیان تاریخی همراه با بیان حوادث عبرت آموز بشری همراه بوده است و اگر بیان داستانی حوادث به نحوی بوده است که بشر شنونده ی خود را در ظرف حادثه می یافته تا بتواند از آن پندها بیاموزد و اگر حضور بشر شنونده در متن حادثه ی تاریخی در آن دوران با بیان نوشتاری و گفتاری و صرفا تخیل فردی از حضور همراه بوده است، در حالی که در دوران کنونی با آن بیان نوشتاری و گفتاری با تصویر فردی و جمعی همراه است به دلیل تکنولوژی مدرن رسانه ای پس باید بر این باور بود که با تنقیح مناط از اصول بیانیِ نوشتاری در عرضه ی حوادث گذشته و یا حال، می توان به اصول متن نویسی فیلم نامه ای دست یافت؛ به خصوص آن که اصول بیان نوشتاری حادثه ها مشکل تر از اصول فیلم نامه ای آن بدون توجه به مشکلات تکنولوژی است. پس تعبیر فیلم نامه ی دینی، تعبیری نادرست نیست. زیرا نه تنها می تواند موضوع و یا ماجرای فیلم نامه ی دینی باشد، تا تعبیر فوق درست باشد، بلکه می توان اصول فیلم نامه نویسی را نیز از متن نگارش کتب وحی با تنقیح مناط به دست آورد و به واقع واژه ی فیلم نامه ی دینی را از درون متنِ فیلم نامه، دینی و واقعی پنداشت و از مجاز ناشی از لحاظ یک سویه ی موضوع دینی و یا ماجرای دینی در تعبیر واژه ایِ فوق پرهیز کرد.
2 رابطه ی میان اصول و احکام دینی را با فیلم نامه باید از ابعاد زیر مورد بررسی قرار داد:
اصول ارزشی نگارش فیلم نامه
قواعد و فنون نگارشی فیلم نامه
سبک های فیلم نامه نویسی
مکاتب فیلم نامه نویسی
3 بهره گیری از فیلم نامه برای دین می تواند در دو بعد زیر صورت پذیرد:
عرضه ی تصویری شخصیت ها و شاخص دینی و ضد دینی.
عرضه ی حوادث و ماجراهای تاریخی دین و ضد دینی.
بدیهی است در بعد اول فعالیت تصویرسازی شاخص های دینی و ضد دینی، هدف اولی و اصلی پردازش شخصیت ها بدون توجه ذاتی به ماجراهای زندگی آن هاست. بنابراین باید همراه با شخصیت مورد نظر تا جایی که می توان جلو رفت و او را پردازش نمود. در حالی که در روش دوم این ماجرا است که شخصیت ها را در درون خویش جای می دهد. پس باید در آن روش، «سیناپس بندی» اصول حادثه و ماجرا تا انتهای آن صورت پذیرد و شخصیت اصلی مورد نظر نابود شده باشد.
4 بهره گیری از معارف وحیانیِ دین به هنگام تعریف تصویری ماجراها و شخصیت های دینی و ضد دینی در چگونگی نوع ارتباط میان مخاطب و شخصیت مثبت و منفی داستان و یا اصل ماجرای فیلم نیز قابل تعریف است. این که چگونه قرآن و معارف اهل بیت علیهم السلام به هنگام بیان ماجراها و یا زندگی شخصیت های مثبت و منفی تاریخ دینی، میان مخاطبان قرون حال و آینده و آن حوادث نوشته ارتباط برقرار می کند، می تواند نقشی اساسی در تبیین نوع ایجاد ارتباط میان مخاطبان و فیلم نامه های حادثه ای و یا شخصیتی نیز کاربری اساسی داشته باشد. تلاش برای هم ذات پنداری مخاطبان صالح با شخصیت های مثبت و مخاطبان ناهنجار با شخصیت های منفی و ملموس کردن انگیزه ها و رفتارهای شخصیت های داستان برای مخاطبان چیزی نیست که قرآن در طی قرون گوناگون از برای افراد و اقوام مختلف عاجز باشد. پس می توان از آن روش های معیّن هم ذات پنداری و ملموس سازی بهره ها گرفت و رابطه ی میان دین و فیلم نامه را مستحکم تر از آنچه در تصوّر فعلی می گنجد، جدی تر و واقعی تر پنداشت.
5 فیلم نامه ی دینی نمی تواند برای ترسیم تمام حوادث و یا شخصیت سازی ها مدل واحدی داشته باشد. زیرا که نوشتار فیلم نامه ی شخصیتی وابسته به خصوصیات شخصیت هایی است که هر کدام از حیث شخصیتی با دیگران تفاوت دارند و یا حداقل شرایط زندگی دوران خاصّ آن ها با سایرین متفاوت است. بنابراین هر کدام مدلی جدید می طلبند. همین سخن در مورد فیلم نامه های ماجرایی نیز صادق است. زیرا که نوع ماجراها در بسیاری از مواقع کاملاً با سایر ماجراها تفاوت دارد. البته این سخن بدان معنا نیست که مدل های فیلم نامه نویسی صد در صد با یکدیگر تفاوت جوهری دارند، بلکه به معنای آن است که از اختلافات عدیده ای برخوردار می باشند و نه آن که تباینی کامل با یکدیگر داشته باشند.
6 با مراجعه به متون دینی به آسانی می توان ادبیات نمایشی را از آن ها استخراج کرد و با بهره وری از مدل بیانی آن مدل های منصوص فیلم نامه نویسی را تعریف نمود. بنابراین فیلم نامه ی دینی، گاه منصوص و گاه کار معتقدان و نویسندگان متونِ دینی است. آنچه که کارکرد یقینی دارد، نوع اول فیلم نامه ها است ولو فیلم نامه های نوع دوم پس از پیدایش و تداخل، مدل هایی را عرضه می کنند که گاه از ویژگی بدیعی برخوردار می باشند. بنابراین نمی توان به فرمول های کتابی بشر به عنوان معیار نگریست، بلکه باید علاوه بر آن مدل های وحیانی اصیل را و الگوهای بدیع متدّینین را نیز مد نظر داشت.
7 عرضه ی فیلم نامه ای حوادث و شخصیت های دینی باید واقعی باشد، ولی واقعی محض نیز نمی تواند باشد. زیرا که احاطه ی کامل به شرایط و فضاهای زندگی شخصیت های دینی و یا پیدایش ماجراها وجود ندارد. بنابراین باید فیلم نامه های دینی را «واقع نما» پنداشت؛ و نه واقعی محض. بگذریم از این که در بسیاری از مواقع، واقعیات جاذبه دار نیست. پس باید با استفاده از تخیل، جاذبه های ناپیدای برخی از زوایا و واقعیات را به مخاطبان عرضه کرد.
8 اصول وحیانی، عقلانی و حتی کاربردی تدوین فیلم نامه، متناسب با موضوع، سوژه و مخاطبان فیلم نامه است. بنابراین علاوه بر اصول مشترک فیلم نامه نویسی خود از اصول اختصاصی غیر قابل بهره وری در سایر موارد برخوردار است. به عنوان مثال در فیلم نامه ی کودکان باید از اصول زیر بهره گرفت در حالی که این اصول بعضا در سایر موارد قابل بهره برداری نیست.
اصل متناسب بودن فیلم نامه با شیطنت های مشروع کودکانه در سخن و یا رفتار.
اصل لزوم لحاظ قدرتِ تصمیم گیری و حفظ شخصیت دینی و فطری کودک مورد نظر در تنظیم فعالیت های کودکانه.
اصل ضرورت القای غیر مستقیم و متناسب مفاهیم تربیتی و دینی برای کودکان.
اصل ضرورت عرضه ی مثبت و الزامی مفاهیم و اعمال دینی برای کودکانِ هفت سال به بالا.
چنان که در فیلم نامه های جنگی این اصول بهره گرفته می شود:
اصل فرازیستی نکردن شخصیت های جنگیِ تاریخ دینی و طبیعی عرضه کردن آن ها جهت تشویق عموم مردم به حضور در جنگ.
اصل ضرورت تثبیت قدرت توسعه ی سیاسی از راه جنگ.
9 اگر هر فعالیت اجتماعی بدون هدف نیست و اگر در فیلم نامه نیز باید هدف آن هم از نوع مطلوب مورد توجه باشد و اگر اهداف منفی برخی از فیلم نامه نویسان، وسوسه های پنهانی، شهوات کور، تمایلات خالص حیوانی، تباه سازی وقت و عمر، آسودگی مادّی از راه تحقیر مردم و ایجاد فساد، بی فکری و لاابالی گری است و اگر هدفِ انسان متعبد دینی به تبع جوامع دینی پرهیز از ناهنجاری های فوق بر اساس دستورالعمل های شارع دین و به اقتضای مصالح واقعی و تکوینی بشری است، پس باید اهداف واقعی فیلم نامه نویسی دینی را بقای معنوی، رشد فکری، سرگرمی، ایمان ساز، زیبایی شناسی کمال پرور و مهم تر از همه، عرضه ی الگوهای خالص دین برای ایجاد گرایش هر چه بیش تر به سوی دین باشد. پس لحاظ «کدامین نویسنده در شناخت کدامین هدف در تدوین» و بالاخره «کیستیِ جذب شنوندگان» از وظایف اصلی فیلم نامه نویسان، تهیه کنندگان و سایر دست اندرکاران ساخت و عرضه ی فیلم دینی می باشد. چرا که بهره وری کور و حتی همکاری بدون توجه، پدیدآورنده ی خسارات جبران ناپذیر فردی و اجتماعی ضد دینی و عواقب وحشتناک و ترس آور اخروی است.
10 رسانه ای که به دنبال عرضه ی تصویری فیلم نامه است، نقش اساسی در نوع، تدوین و اصول کاربردی و فنون قابل بهره برداری در فیلم نامه دارد. چرا که فیلم نامه ی سینمایی قابل تبدیل به فیلم نامه ی تلویزیونی نیست. بنابراین اگر در رسانه ی سینما، فیلم نامه برای 5/1 ساعت و برای تلویزیون 45 دقیقه است و اگر جا افتادن شخصیت های فیلم نامه ی سریالی برخلاف سینمایی چند دقیقه ای است و اگر جا افتادن شخصیت های فیلم نامه های سریالی دیگر نیازی به معرفی شخصیت و فضاها نیست به طوری که نیازی به معرفی شخصیت ها و فضاهای جدید ندارد و اگر الگوی مورد نظر برای آن فرم، یافت شخصیت های مصداقی الگو از مختصات اصلی فیلم نامه های سریالی است و اگر مناسب کردن شخصیت های داستانی سریال با نظر نمایی بازیگران مورد نظر به دلیل تأثیر قدرت اجرایی بازیگران بر روی متن فیلم نامه از دیگر مختصاص خاصّ فیلم نامه های سریالی است و اگر فیلم نامه های سریالی گاه داستانی دنباله دار تاریخی و گاه تخیلی، و بالاخره گاه شخصیت های ثابت ماجراهای متعدد است، که در هر دو صورت و به خصوص صورت دوم عرضه ی پیام های متفاوت با عناصر واحدانسانی، کاری بس مشکل و طاقت فرسا است ولو در نوع اول، مخاطب، نگران سرنوشت شخصیت ها و در نوع دوم نگران اتفاق ها است و اگر این ویژگی ها در فیلم نامه های سینمایی وجود ندارد و یا بسیار کم رنگ است، پس باید اصول کاربردی دینی در باب فیلم نامه نویسی را در هر مورد با توجه به ویژگی های عام و یا انحصاری آن ها مورد توجه قرار داد. باب نخست: دین و اصولِ فیلم نامه نویسی اول: اصول وحیانی حاکم بر فیلم نامه:
اصل صلاح آفرینی و عدم افسادگری در فیلم نامه ها.
اصل هدف گرا سازی و پرهیز از پوچ گرایی در فیلم نامه.
اصل تقیّد دین آوری و پرهیز از لاابالی گری در فیلم نامه.
اصل هدفمندی و پرهیز از لغو و لهو بودن در فیلم نامه.
اصل حریم سازی و پرهیز از عفت شکنی در فیلم نامه.
اصلِ اقرارگری و پرهیز از گرایش به سوی ناهنجاری ها در فیلم نامه.
اصل تحکیم توسعه ساز حکومت دینی در جهان موجود و پرهیز از حکومت شکنی دینی.
اصل لزوم ضرری نبودن موضوع و مفاد فیلم نامه.
اصل لحاظ تقیه ی دینی در بیان حوادث و یا موضوعات اختلاف آفرین در جامعه ی دینی.
اصل وجوب در راستای تعبّد دینی بودن فیلم نامه.
اصل عزت گرا سازی آحاد جامعه ی دینی و پرهیز از تحقیر و یا تضعیف آنان.
اصل ولایی سازی گرایش های سیاسی و حکومتی در فیلم نامه.
اصل شیعه گرایی ساز بودن مفاد فیلم نامه ی دینی.
اصل دشمن شناسی کردن مفاد فیلم نامه ی دینی نسبت به شاخص های ضد دینی و ادیان و فرق غیر شیعه.
اصل تحکیم موقعیت واقعی ائمه علیهم السلام در فیلم نامه ها و پرهیز از تخریب شخصیتی آنان و یا عدم عرضه ی واقعیات آنان.
اصل اخلاق گرا ساز بودن جامعه در فیلم نامه ی دینی.
اصل تفهیم و باورسازی احکام دینی در فیلم نامه ی دینی.
اصل حفظ موقعیت اجتماعی اقشار جامعه ی دینی در فیلم نامه ی دینی.
اصل رشدآفرین بودن مفاد فیلم نامه نسبت به امور عملی و جلوگیری از جمود و خمود علمی.
اصل لزوم تحکیم بخش بودن مفاد فیلم نامه ها نسبت به نهادهای اجتماعی همانند خانواده.
اصل لزوم رعایت مخاطبان نسبت به معارف وحی و دین در عرضه ی فیلم نامه ی دینی.
اصل رعایت حقوق فردی و اجتماعی افراد در جامعه ی دینی.
اصل ناهنجارزدایی از روابط و رفتارهای غیر دینی اقتصادی در فیلم نامه ی دینی.
اصل لزوم رعایت مراتب اهداف و فدا نکردن اهداف عالی به خاطر اهداف واسطه ای.
اصل تحقیر شخصیتی و موقعیتی غیرشیعیان.
اصل انقلاب آفرینی مفاد فیلم نامه از برای جوامع غیر شیعی و انتظار فرج آفرینی در جوامع شیعی.
اصل عرضه ی زیبایی های متن در فیلم نامه ی دینی.
اصل پرهیز از افشا شدن ناهنجاری های جامعه ی دینی.
اصل پرهیز از ناهنجاری های اخلاق گفتاری، مانند تهمت و غیبت در فیلم نامه.
اصل ضرورت معارض نبودن مفاد فیلم نامه ها با احکام ضروری و فقاهتی شارع دینی.
اصل وجوب ایجاد تحرک و حفظ فرهنگ و سنت های دینی بدون نوع سوژه ها.
اصل آمر به معروف ها بودن و ناهی از مکروه ها بودن فیلم نامه ی دینی. دوم: اصول عقلایی فیلم نامه:
اصل اول: اصل جاذبه ی فیلم نامه های غیر غربی و شرقی به دلیل تناسب آن با فطرت دینی از راه:
الف: قرار دادن شخصیت های فیلم نامه در موقعیتی که به طور عادی توان مقابله با آن ها وجود ندارد. ولو در لحظه ای حساس توان مقابله ی فوق بروز می کند.
ب: شبکه ی روابط و مناسبات فی مابین شخصیت ها.
ج: رمزآوری و پیچیدگی در روایت داستان.
د: باور کردن شخصیت ها از سوی مخاطبین.
اصل دوم: اصل لزوم هم ذات پنداری، همدلی و شریک کردن مخاطبان به نحو «صادقانه»، «طبیعی» و «فطری» در غم و شادی شخصیت ها، اشتباه ها و یا برتری های آن.
اصل سوم: اصل لزوم درگیر شدن با موقعیت های ناسازگار در فیلم نامه جهت یافت راه حلّ و پرهیز از رها کردن.
اصل چهارم: اصل لزوم بدیع و بی سابقه بودن سوژه های فیلم نامه.
اصل پنجم: اصل لزوم جمعی نویسی و کارگاهی نویسی فیلم نامه.
اصل ششم: اصل لزوم بهره گیری از مشورت به هنگام تدوین فیلم نامه، در زمینه ی حوادث، در تجزیه و تحلیل شخصیت ها و بالاخره مشورت در مکالمه های فیلم نامه.
اصل هفتم: اصل لزوم مبتنی بودن تخیل ها در فیلم نامه بر اساس اتفاق های تجربه شده به دلیل عدم امکان خلق شخصیت ها و یا ماجراهای تخیلی محضِ بدون سابقه.
اصل هشتم: اصل لزوم تخطّی از اصول و قوانین فیلم نامه نویسی در صورت وجود تجارب و دانسته های لازم برای درگیر کردن مخاطبان با فیلم نامه.
اصل نهم: اصل لزوم پیش بینی تمام موقعیت های داستانِ فیلم و تدوین آن در فیلم نامه. سوم: اصول نگارشی فیلم نامه بر اساس مراحل تدوین آن: مرحله ی الف) اصول اندیشه ای فیلم نامه:
اصل تعیین نوع و سطح مخاطبان
اصل سوژه یابی یا کشف ایده و موضوع اصلی همراه با تبیین چند سطری از پیام اصلی فیلم نامه.
اصل تفکر و تحقیق پیرامون موضوع فیلمنامه جهت تدوین مسایل طرح کلی و یا طراحی.
اصل یافت و تعیین شخصیت های محوری داستان. مرحله ی ب) اصول طرّاحی فیلم نامه:
اصل تعیین بهترین نقطه ی شروع
اصل تدوین اولیه ی چند صحنه ای از کمان کلّی و پلات داستانی سوژه.
اصل تعیین نقاط فرد و زوج فیلم نامه یا طراحی نقاط کشمکش های داستان.
اصل تبیین پایان و سرنوشت داستان و شخصیت های آن. مرحله ی ج) اصول تصویرسازی فیلم نامه:
اصل سیناپس بندی طرح کلی.
اصل فصل بندی داستان.
اصل سکانس بندی داستان.
اصل صحنه سازی تصویری.
اصل مفصّل نویسی سیناپس ها و بیان جزئیات دقیق ماجراهای هر سکانس.
اصل عرضه ی گفتاری فیلم نامه برای مردم و متخصصان جهت یافتن نقاط ضعف و قوت آن.
اصل رجوع به خود برای تعیین نقاط عطف کار.
اصل یافت جمله های کد و یا نغز از برای تدوین مکالمه ها و یا شخصیت پردازی.
اصل نوشتار دقیق سطر به سطر و محکم لحظه به لحظه ای حوادث فیلم نامه به نحو یک ستونی و یا دو ستونی فیلم نامه به دو صورت دیداری و شنیداری.
اصل پیدا کردن نمونه های عینی سوژه و سر و کله زدن با آن.
اصل مطالعه ی کتب و مجله های مرتبط با سوژه.
اصل جابجایی، حذف و اضافه ی فیلم نامه ی تدوین شده. چهارم: اصول مکالمه در فیلم نامه ها:
اصل لزوم تناسب داستان با دیالوگ و تأثیرپذیری دیالوگ ها از شخصیت نویسنده.
اصل لزوم تصنّعی نبودن دیالوگ های فیلم نامه.
اصل لزوم موجز و مختصر بودن دیالوگ ها بر اساس اصل دیداری بودن و نه شنیداری بودن آن.
اصل لزوم ساده و مفید بودن دیالوگ ها و ضرورت دور بودن از صناعت پردازی و نثر نویسی و یا استفاده از واژه های عجیب و غریب و یا خاص.
اصل زیبانویسی دیالوگ ها و یا خوش آهنگی و در دهان خوب چرخیدن.
اصل لزوم تناسب دیالوگ های داستان فیلم با رفتار، جنس، طبقه ی اجتماعی و موقعیت دینی شخصیت مورد نظر داستان.
اصل لزوم ویرایش از حیث کم و زیادی سخن دیالوگ های داستان، یا پرداخت نهایی دیالوگ ها.
اصل ضرورت انتقال حسّ، عاطفه و بالاخره اطلاعات به مخاطب در متن دیالوگ ها، برای باور کردن مخاطبین نسبت به دیالوگ ها.
اصل لزوم پرقدرت بودن دیالوگ ها و غیر منتظره بودن آن ها.
اصل لزوم کم گویی و گزیده گویی.
اصل لزوم مستقیم نبودن دیالوگ ها جهت غیر مستقیم کردن اطلاعات.
اصل استفاده ی بیانی بجا از پرسوناژها.
اصل جمع آوری سوژه ها و اصطلاح های شخصیت های داستانی برای استفاده از نحوه ی بیانی آن ها در متن دیالوگ ها.
اصل بهره گیری از واژه های دارای پایگاه مردمی جهت معرفی هر چه بیش تر شخصیت مورد نظر داستان.
اصل تدوین صحنه ها همراه با دیالوگ ها.
اصل لزوم رعایت تفاوت دیالوگ های صحنه های گرم و عاطفی از صحنه های خشونت بار به طوری که نرمی کلام، زیبایی واژگان و ضرب آهنگ آرام در صحنه های گرم باید رعایت شود؛ در حالی که بکارگیری واژگان تیز و برنده و ضرب آهنگ های تند در صحنه های خشونت بار ضروری است.
اصل گرفتار نکردن شخصیت های داستان در گفتگوهای تکراری و بی ثمر شخصیت ها جهت جلو بردن آن ها.
اصل لزوم هدفمندی دیالوگ ها. پنجم: اصول سوژه یابی دینی:
اگر سوژه های فیلم می تواند موضوع خاص، حادثه ای ویژه و یا شخصیتی تاریخی باشد و اگر هر سوژه ای در صورت مطرح بهینه شدن، جهان خاصی را برای خود می سازد که مشحون از بایدها و نبایدها است و اگر معیار در عرضه ی سوژه ها، سعادت انسانی است و اگر قوام سعادتمندی به دینی بودن است، پس سوژه ای باید در فیلم نامه ها مطرح شود که به نحوی بار دینی داشته باشد چه این بار موضوعِ دینی باشد یا ماجرایی دینی و یا شخصیتی دینی.
حال با توجه به این مقدمه می توان از اصول مهم سوژه شناسی زیر بهره گرفت:
اصل ضرورت کشف سوژه ی مناسب با احساسات فطری مخاطبان و شرایط زمان و مکان و نیازهای اجتماعی.
اصل لزوم ارتباط اندیشه ای با سوژه از سوی نویسنده ی فیلم نامه و مخاطبان.
اصل ضرورت ارتباط زیبا شناختی با سوژه.
اصل لزوم دستاورد آوری عرضه ی سوژه از حیث فکری و لذتی.
اصل لزوم پرورش سوژه بر اساس مبانی دینی واقعیت های عینی، علیرغم مشکلات اجرایی و هزینه های گزاف و مدت زمان فراوان.
اصل یافت ماجراهای کوچک و بزرگ مناسب با سوژه از منابع دینی یا واقعیت های عینی و یا تجملات مرتبط با حقایق دینی.
اصل تثبیت موقعیّت حادثه ای سوژه.
اصل لزوم شناخت از شخصیت های واقعیِ پیرامونی برای سوژه ی موردنظر.
اصل لزوم شناخت از حوادث پیرامونی برای سوژه ی دینی.
اصل لزوم یافت حوادث سینه به سینه از برای سوژه های دینی.
اصل لزوم شناخت از زندگی اشخاصی که خود به خود برای سوژه ی مناسب دینی ایجاد کشمکش می کنند.
اصل لزوم لحاظ اقتضای جامعه برای پذیرش ظرفیت یک پیام خاص.
اصل ضرورت بیان سوژه های مورد نظر برای افراد متخصص و یا عادی جهت شناخت و تثبیت موقعیت دینی شخصیت و یا داستان و یا یافت خطاها و گره های مثبت و منفی از آن. ششم: اصول شخصیت سازی فیلم نامه ی دینی:
اگر چه سناریوهای دینی می تواند مبتنی بر شخصیتی خاص، حادثه ای خاص و بالاخره شخصیت و ماجرایی ویژه شکل یابد، ولی از آن جایی که دین و معارف دینی بدون الگو نیست و الگوها نیز در شاخص های دینی تجلی یابنده است و اگر در مقابل هر الگوی صالح دینی، شخصیت های ضد دینی نیز وجود دارند به طوری که ارزش های شخصیت دینی در مقابل عملکرد شخصیت های ضد دینی است که شناخته می شود، پس باید در ازای شخصیت های دینی، عناصر مقابل آن نیز در فیلم نامه های دینی مورد نظر به کار رود. ولو خلق تصویری آن ها تقریبا الگوی ثابتی ندارد.
اصل لزوم تعیین شخصیت های اصلی و حاشیه ای فیلم نامه.
اصل لزوم بهره وری از شخصیت های نمونه و قابل آشنا در زندگی عادی جهت عرضه ی واقعی ترین شخصیت در فیلم نامه.
اصل لزوم نگاه به آدم های واقعی جهت عرضه ی مناسب الگوهای شخصیتی در فیلم نامه؛ همانند نحوه ی حرف و یا تکیه کلام در رفتارها.
اصل لزوم تناسب داستان فیلم نامه با وضعیت شخصیت اصلی داستان به دلیل محوریّت شخصیت داستان به جای محور بودن حوادث داستان.
اصل لزوم حقیقی بودن شخصیت های مهم داستان فیلم نامه و پرهیز از شخصیت های ترکیبی تخیّلی و یا تحقیقی.
اصل لزوم مماس کردن شخصیت مورد نظر داستان با ترکیب شخصیتی.
اصل ضرورت بهره گیری از تمام وجوه شخصیت مورد نظر در فیلم نامه.
اصل لزوم کامل کردن اطلاعات پیرامون شخصیت ها با استفاده از روابط حرفه ای کاری و یا منابع دینی.
اصل لزوم بهره وری از پردازش شناسنامه ای، شرح حال و خصوصیات فردی، ارتباطات خانوادگی و اجتماعی و شخصیتیِ شخصیت های داستان فیلم بر اساس واقعیات و در داستان های تخیلی دینی بر اساس تخیل ها.
اصل لزوم روشن کردن فضاهای شخصیتی فرد مورد نظر.
اصل لزوم تبیین عکس العمل های کلی و جزئی در حوادث تعریف شده از برای فیلم نامه.
اصل استفاده از خصوصیّات شخصیت مورد نظر برای طرح ریزی اساس داستان فیلم نامه.
اصل لزوم درگیر کردن عاطفی شخصیت ها با مخاطبین برای علاقه مند کردن مخاطبان آنان.
اصل استفاده از خصوصیات شخصیت های مورد نظر در فیلم نامه ی دینی برای ترسیم و طرح ریزی اساس داستان آن.
اصل توجه و پرداخت شخصیت های حاشیه ای داستان در حدّ شخصیت های اصلی فیلم نامه درهمان چهارچوب حضورکوتاه و پراکنده جهت شناخت و نزدیکی تماشاگر به آن ها.
اصل لزوم عرضه ی ساده و واقعی شخصیت های مورد توجه کودک در فیلم نامه در عین فانتزی بودن برخی از حوادث مربوط به آن ها و یا بلند بودن برخی از افکار کودکانه. اصول فنی فیلم نامه نویسی:
اصل شروع محکم و مشخص با نمایش موقعیت داستان به مخاطب در پرده ی نخست.
اصل طرح یک اتفاق و یا موضوع غیر منتظره برای غافل گیری تماشاگر تا دقیقه ی 30 فیلم نامه.
اصل بیان تقابل ها و کشمکش ها در وسط داستان یا تکرار حوادث غیر منتظره.
اصل پایان خوب و محکم داستان.
اصل لزوم روشن کردن بنای فیلم نامه با استفاده از خلاصه ی داستان و تصاویر ذهنی.
اصل لزوم ترکیب بندی و توالی دقیق و بدون جهش صحنه ها در فیلم نامه.
اصل ایجاد رابطه میان ابتدای داستان با نقطه ی اصلی و اقتضاهای نهایی داستان (کاشت تا دروی نتیجه)
اصل لزوم نوشتار سطر به سطر دقیق، محکم و لحظه ای حوادث فیلم نامه. هفتم: فیلم نامه نویس مطلوب از دیدگاه اصول:
اصل عشق به نوشتن، پشتکار، مطالعه و وقت کافی گذاشتن و بالاخره عادت به نوشتن داشتن به طور مداوم در حدود 12 ساعت روزانه.
اصل عاشق نوشته ها نبودن و به راحتی پاره کردن آن ها.
اصل وجود انگیزه ی اعتقادی در مورد سوژه ی مورد نظر فیلم نامه؛ و بنابراین پرهیز از سوژه های پول درآورِ بدون انگیزه و بدون ارزش ذاتی.
اصل بهره گیری از مناجات های درونی در خلوت کامل و به دور از همه ی وسوسه های فریب کارانه.
اصل استفاده از روش سواد بصری برای کشف اطلاعات عینی فیلم نامه و شنیدن مداوم دیالوگ های خوب و تکرار مداوم آن.
اصل مطالعه ی دایم داستان، رمان و نمایش نامه توسط نویسندگان فیلم نامه.
اصل دیدن دایم فیلم نامه های متناسب با روحیه ی شخصیتی خود، جهت ایجاد ذهن داستان پردازی قوی.
اصل در سنین بالا نوشتن فیلم نامه.
اصل بهره گیری از روش مقایسه ی میان متن خودِ نوشته و متن دیگر نوشته ی فیلم نامه های قوی برای یافت اشکال ها و ایرادها.
اصل گره زدن التزام به نویسندگی از راه نذر و عهد.
اصل ننوشتن مطالبی بالاتر از حد خود و ساده نویسی در حد توانایی خود. (زیرا ساده نویسی فرد را تشویق به نوشتن می کند)
اصل برای خود نوشتن؛ مثل خاطره نویسی.
اصل لزوم بهره وری از قواعد نویسندگی در اصل داستان فیلم نامه و داشتن مهارت نویسندگی در جابجایی و بهره گیری از قواعد.
اصل لزوم بهره گیری از الهامات و انرژی های غیر عادی در تدوین فیلم نامه.
اصل تبدیل فیلم ها به متن داستانی برای بالا بردن توان نویسندگی.
اصل هضم اطلاعات وسیع در امور مختلف و آمادگی دریافت آن ها از هر طریق مشروع ممکن و پرهیز از پرخوری بدون هضم آن ها.
اصل پوست کلفتی در قبال محرومیّت های مالی.
اصل تحمل تصرف های محدود تهیه کننده وکارگردان فیلم توسط فیلم نامه نویس.
اصل داشتن ذوق واستعداد نویسندگی فیلم نامه.
اصل تمرین دایم اصول و قواعد فیلم نامه نویسی برای یافت مهارت بیان و نویسندگی.
اصل آموزش دیدن فیلم نامه نویس.
اصل اعتماد به نفس، جرأت و شجاعت کافی برای نوشتن و یا مطرح شدن.
اصل آمادگی ذهنی برای نوشتن.
اصل آشنایی و اِشراف به شخصیت های اصلی و حاشیه ای فیلم نامه.
اصل داشتن سلیقه در نویسندگی.
اصل داشتن هدف مطلوب و دوری از اهداف نامطلوب.
اصل مشکل مطرح شدن و مطرح کردن استعدادهای خود از سوی فیلم نامه نویس.
اصل پرهیز از تنبلی در نوشتن، به دلیل ذاتی نبودن آن ولو تنبلی ها ناشی از عوامل زیر است:
وسواس و کمال طلبی افراطی.
گرفتاری های جنبی.
اغتشاشات فکری یا خودساخته ی ذهنی.
نداشتن آموزش برای نوشتن.
ترس و احساس خطر سیاسی، اجتماعی.
اصل تلاش برای یافت ذهن قصه گویی و برطرف کردن بی مهارتی در ادبیات نمایشی. باب دوم: احکام فقهی فیلم نامه ی دینی
1 آیا بهره گیری از سوژه های انتخابی ذهنی سایر نویسندگان فیلم نامه و یا داستان نویسان بدون اجازه ی آنان جایز است؟ و آیا سوژه یابی حقِ حقوق آفرین است؟
2 آیاتبدیل تخیلی یک واقعیت دینی توسط فیلم نامه ازمصادیق دروغ سازی واقعیات دینی است؟
3 آیا بهره گیری از عکس العمل مخاطبان طرح فیلم نامه، مصداق بهره جویی بدون اجرت است، یعنی آیا سنجش افکار و عکس العمل همان مردم نسبت به فیلم نامه بدون آن که مخاطبان متوجه شوند، جایز است؟ آیا از مصادیق تصرفات ذهنی است یا خیر؟
4 آیا شخصیت سازی برای واقعیت های تخیلی شده و یا متخیل های واقعی شده پذیرفتنی است؟
5 آیا بهره گیری از صحنه های غیر ضروری در فیلم نامه برای پر کردن وقت بیننده باعث ضمان و تضییع حقوق است؟
6 آیا در بیان حوادث تاریخی قرآن، رعایت اصول بیانی قرآن در فیلم نامه نویسی نیز ضروری است؟ به عنوان مثال اگر قرآن در بیان داستان «عُزیر» و یا «ذوالقرنین» بیان شخصیت را در درون قصه بیان می کند تا خواننده انگیزه ی بیش تری نسبت به دنبال کردن فیلم داشته باشد، این شیوه ی بیانی به نحو تعبّدی در میان فیلم نامه ای حقایق داستانی قرآن ضروری است؟
7 آیا بهره گیری از شخصیت های تاریخی و حقیقی باید با شناخت کامل از آنان صورت پذیرد تا مبادا دچار اتهام در فیلم نامه نویسی شویم؟
8 آیا رعایت اصول فقاهتی گفتاری در دیالوگ نویسی ضروری است، به طوری که از فحش و تهمت و تمسخر نمی توان نسبت به اشخاص حقیقی بهره گرفت؟
9 آیا نمایشی کردن شخصیت های واقعی البته در حد مقدور جایز است؛ به طوری که نقایص کار آن افراد واقعی امکان لو رفتن را دارد تا غیبت محسوب شود یا تهمت؟
10 آیا نمایشی کردن شخصیت های واقعی در فیلم نامه نویسی نیاز به اجازه دارد؟
11 آیا نمایشی کردن واقعیات و حوادث مشروع است؟ (با توجه به این که وظیفه ی سینما و فیلم بیان واقعیت ها نیست. زیرا که عرصه ی نمایش اعم از تخیّلات و واقعیت ها است.)
12 آیا یک بعدی و یا یک وجهی کردن چهره ی واقعی شخصیت های واقعی مورد نظر فیلم نامه نویس جایز است؟
13 آیا بهره گیری از شخصیت های فراموش شده و یا پنهان برای فیلم نامه نویسی جایز است؛ یعنی مطرح کردن آن بدون اجازه جایز است؟
14 آیا با توجه به نزدیک بودن شخصیت داستانی فیلم نامه با شخصیت های عینی، تمام احکام مربوط به روابط اخلاقی اشخاص حقیقی بر آن ها نیز صادق است؟
15 بهره گیری از سوژه های غیر اخلاقی شخصیت های مورد نظر در جامعه جایز است یا خیر؟
16 در پرداخت شخصیت اصلی فیلم نامه گاه لازم است که شخصیت های حاشیه ای به نحو پراکنده و کوتاه مورد پرداخت جدی واقع شوند. حکم آن ها چگونه است؟
17 آیا فریب تماشاگران توسط فیلم نامه جایز است؟
18 آیا صرف لزوم هم ذات پنداری و همدلی برای تماشاگر مجوز آن می شود که بسیاری از ناهنجارهای گفتاری و رفتاری عرضه شود؟
19 آیا استفاده ی الگویی از مبانی فیلم نامه ی غربی جایز است؟
20 آیا استفاده از شخصیت های واقعی در فیلم نامه نویسی جایز است؛ با توجه به امکان بروز برخی از حقایق منفی آنان و یا هجو و نقد آنان؟
21 آیا قرار دادن مخاطبین فیلم نامه در موقعیتی که شخصیت های منفی را باور کنند تا بیش تر جذب فیلم شوند، اشکال دارد؟ و آیا صرف جاذبه دار کردن فیلم مجوز رفتار فیلم نامه ای فوق می شود؟
22 آیا واجب است که فیلم نامه به گونه ای نوشته شود که مخاطبین روی پرده ی سینما نقاط ضعف خود را بیابند و راه جبران آن را نیز ولو از راه بروز توانیی های غیر عادی بیابند؟
23 آیا فانتزی کردن واقعیت های رفتاری شخصیت ها در صورتی که ملازم با عوارض رفتاری منفی باشد و یا انسان را از حالت بزرگی به کودکی بازگرداند با دستورات لازم برای کمال یابی، جایز است؟
24 آیا یافتن اطلاعات حیوانی مورد نیاز برای تحقیق پیرامون سوژه ی داستان فیلم نامه که مستلزم کسب اطلاعات و اخبار از جامعه ی دینی و یا ارکان... به نحو نقد و انتشار آن جایز می باشد؟
25 با توجه به اینکه الگوهای شخصیتی فیلم نامه با تجربه های شخصی فیلم نامه نویس شکل می یابند، آیا انجام تحقیق در منابع دینی و متخصص شدن در آن ها برای درست فهمیدن و درست دیدنِ حاصل دیده ها و شنیده ها از دو راه تقلید و اجتهاد ضروری است؟
26 آیا برای ایجاد جذابیت در فیلم نامه می توان در مورد فیلم نامه های واقعی، در واقعیت، در داستان و یا شبکه ی روابط فی مابین تصرف کرد تا به نوآوری و پیچیدگی جدیدی دست یافت؟
27 اگر سوژه ی مورد نظر فیلم نامه ای اجتماعی، ناهنجاری خاصّ در جامعه ی دینی باشد که به نحوی نوعی اثر تخریبی و آموزشِ ناهنجاری دارد و یا آن که دشمنان تشیع از آن برای نقدِ جامعه و یا حکومت دینی استفاده کنند، آیا بیان آن سوژه ها حتی به نحو نقادانه جایز است؟ اگر اثر تخریبی فوق، شخصی و نه نوعی باشد چه حکمی از برای انتخاب آن سوژه وجود دارد؟
28 اگر تدوین فیلم نامه از سوژه های تاریخی مستلزم بیان اسراری از آن عنصر تاریخی باشد و یا ملازم با بیان افشاگرانه و یا تثبیت گر حوادث و حقایقی باشد که انتساب آن به نحو یقینی مورد تردید باشد، آیا انتخاب چنین سوژه ای برای فیلم نامه جایز است؟ به طور کلی آیا همه ی آن اصول و قواعد مربوط به غیبت و تهمت گفتاری برای عرضه ی تصویری نیز جاری است؟
29 در صورتی که طرح سوژه ای در جامعه ی دینی ملازم با تخریب اصول نظام سیاسی جامعه ی دینی، همانند وحدت، امنیت، استقلال، دشمن ستیزی، استکبار ستیزی، آزادی، ولایت حاکم دین و... باشد ولو به نحو نقادانه عرضه گردد به طوری که آن اصول، مورد تردید و شک واقع شود، آیا این انتخاب، یعنی این سوژه برای تدوین فیلم نامه جایز است؟ چگونه باید به نقد تصویری مخالفان آن اصول پرداخت؟
30 اگر انتخاب سوژه ای مستلزم آن باشد که برخی از احکام ضروری و یا نظرهای مشهور مورد اعتماد از قدما دچار تردید واقع شود، آیا بهره گیری از آن نوع سوژه ها برای تدوین فیلم نامه جایز است؟
31 آیا احکام فقه ضلالتِ گفتاری و نوشتاری به سوژه های تصویری نیز سریان یافتنی است؟
32 اگر عرضه ی مثبت سوژه های منفی تاریخی غیر شیعی که سبب گرایش و یا دید مثبت جامعه و یا گروهی از افراد یا شخصی از اشخاص، به آنان شود، جایز است؟
33 آیا تبعیت در طرح سوژه های غربی و غیر شیعی جایز است؟
34 آیا طرح خنثی و یا مبهم سوژه های تاریخ شیعی که شیعه موظف به حفظ آنان است به صرف ادعای ضرورت رعایت وحدت جامعه ی دینی در فیلم نامه جایز است؛ ولو با تحریف تاریخ شیعه همراه باشد؟
35 آیا بهره گیری از حوادث وحشتناک برزخ و قیامت که مستلزم ترس و وحشت عمومی است، جایز است؟
36 آیا طرح سوژه هایی از روابط اجتماعی که روابط مثبت زندگی اجتماعی را در معرض خطر قرار می دهد، جایز است؟
37 آیا با دید منفی به حوادث زندگی و جهان نگریستن به هنگام انتخاب سوژه ی فیلم نامه جایز است؟
38 آیا اگر عرضه ی سوژه ای مستلزم ایذای غیر مشروع گروه و یا شخصی در جامعه ی دینی و یا حتی غیر دینی شود به این بهانه که واقعیت ها باید بیان شود، جایز است؟
39 آیا انتخاب سوژه های تاریخی برای فیلم نامه هایی که عرصه تصویری برخی از حوادث زندگی آنان ملازم با وهن اعتقادی و یا اجتماعی آنان است، جایز است؟
40 آیا به این بهانه که سوژه ها حوادث ملازم با خویش را باید داشته باشند و باید تمام آن ها بیان شوند، مجوزی برای پرداختن بی حد و حصر به آن سوژه ها وجود دارد؟
41 آیا اسوه سازی سوژهای شخصیتی و یا جامعه ای که واقعا لیاقت اسوه بودن را ندارند، جایز است؟
42 آیا اگر طرح سوژه ای ملازم با پیدایش آفت هایی دنیوی و یا آفت های اخروی باشد جایز است؟ در چه صورتی جایز و در چه صورتی حرام است؟
43 آیا ملازم کردن نکات منفی با سوژه های مثبت و یا بر عکس برای جذاب کردن فیلم نامه جایز است؛ در حالی که به یقین آن نکته های منفی همراه با سوژه ی مثبت برای بینندگان قبح اخلاقی و یا فقهی خویش را از دست بدهد؟
44 آیا عرضه ی هر سوژه ای در فیلم نامه ی باید به سوی حق تعالی و دوری از شیطان جهت گیری شود؟ و آیا عرضه ی مثبت های دینی بدون التزام به این که آن مثبت های از آنِ دین تلقی شود، جایز است؟
45 آیا عرضه ی اصل و یا نوع و کیفیت سوژه هایی که به نحوی آمال و آرزوهای انسان را از حد متعادل و شرعی آن خارج می سازد، جایز است؟
46 آیا محوریّت انتخاب هر سوژه ای برای جامعه باید با عرضه ی تفکرهای شیعی و نه سنی و یا غیر شیعی همراه باشد؟
47 آیا عرضه ی مستقیم شبهه های مذهبی و فکری از زاویه ی انتخاب سوژه های فیلم نامه و یا دیالوگ های آن ولو با پاسخ نیز همراه باشد، جایز است؟
48 آیا بُخل تصویری در عرضه ی مثبت و یا منفی صحنه های مربوط به یک شخصیت و یا جامعه ای تاریخی جایز است؟
49 آیا عرضه ی سوژه ای که سبب پیدایش بدعت و یا سنتی منفی در جامعه ی دینی و یا حتی غیر دینی شود، جایز است؟
50 آیا تخریب اخلاقی هر چه بیشتر جوامع فاسد غیر دینی از راه انتخاب سوژه های مخرب در فیلم نامه به این بهانه که با تخریب آن می توان در آینده بهره برداری سیاسی و یا اعتقادی کرد، جایز است؟
51 آیا پرداخت تبذیری یک سوژه جایز است؟
52 آیا بهره گیری از سوژه های صرفا تفریحی محض که بصیرت آموز نیست، جایز است؟
53 آیا پرداخت تبشیری و تبذیری سوژه ها باید در چارچوب شرعی باشد و یا می توان یکی را بر دیگری ترجیح داد؟
54 در چه صورتی پرداخت بغض آفرین سوژه ای جایز و در چه حالاتی حرام است؟
55 آیا بهره گیری از سوژه های باطل در تدوین فیلم نامه حتی برای تفریح و لذت جایز است؟
56 آیا عرضه ی سوژه هایی که امکان طغیان و بغی سیاسی را به دنبال دارد، جایز است؟
57 جهت گیری سوژه از نظر شرعی آیا باید به سمت حزن باشد یا خنده؟ چرا؟
58 آیا عرضه ی سوژه های دینی از راه فیلم نامه واجب است؟ نوع وجوب آن چگونه است؟
59 آیا مطرح کردن سوژه های سِنی مربوط به دوران بلوغ برای نوجوانان و کودکان غیر بالغ جایز است؟ حد مطرح کردن همان سوژه های مربوط به بلوغ تا چه اندازه ای است؟
60 آیا سفیه تلقی دادن برخی از سوژه ها و یا عوام مردم در تدوین فیلم نامه جایز است؟
61 آیا بهره گیری از سوژه ها برای تصفیه حساب های شخصی در فیلم نامه جایز است؟
62 آیا رعایت التزام مردم به بیعت سیاسی با حکومت دینی در تدوین فیلم نامه ضروری است؟ آیا بهره گیری از فیلم نامه برای تداوم التزام به بیعت سیاسی با حکام فاسد و ظالم حرام است؟
63 آیا ایجاد غفلت در مردم از راه مطرح ساختن سوژه های انحرافی جایز است؟
64 آیا مطرح کردن سوژه های نوعا تجاری بدون توجه به مفاد ضد اخلاقی و یا ضد اجتماعی آنان جایز است؟
65 آیا طرح گفتاری و یا عملی از برای شیطنت ها در فیلم نامه ها ضروری است؟
66 آیا ثواب های مترتّب بر رفتارها و یا گفتارهای مطلوب در حالت نوشتار فیلم نامه نیز جاری است؟
67 ایا ایجاد انقلاب سیاسی یا دینی در جوامع غیر دینی از راه عرضه ی سوژه های خاص در فیلم نامه که ملازم با خون ریزی و عواقب فراوان جانی و مالی است، جایز است؟
68 آیا لحاظ تفکرهای جبرگرایانه و یا تفویض مدارانه به هنگام تعیین سوژه ها و یا تدوین دیالوگ ها حرام است؟
69 آیا توجیه رفتارهای ظالمانه به هنگام انتخاب سوژه و یا تدوین دیالوگ در فیلم نامه حرام است؟
70 آیا ایجاد ترس نسبت به دشمنان در قلوب شیعیان جایز است؟ و آیا تحقیر دشمن به نحوی که از دشمن و قدرت او غفلت شود، حرام است؟
71 آیا حکم جدل گفتاری در مورد جدل تصویری نیز جایز است؟
72 آیا عرضه ی جزع ها به نحوی که منجر به تحقیر شخصیت تاریخی ویا قشری از اقشار از دیدگاه مردم شود، جایز است؟
73 آیا عرضه ی مثبت احکام اسلامی مرتبط با نحوه ی برخورد با کفّار و یا اهل کتاب لازم است؟ و آیا ایجاد تساوی در حقوق میان شیعه و آنان حرام می باشد؟
74 آیا عرضه ی سوژه هایی که ناشی از تجسس در زندگی شخصی افراد حقیقی می باشد، جایز است؟ پس از افشا نیز آیا جایز است از آن سوژه ها نیز استفاده شود؟
75 آیا عرضه ی سوژه ها و یا دیالوگ هایی که به نحوی مجالست های حرام را توجیه می کند، جایز است؟
76 آیا عرف سازی جدید در قبال عرف های سابق مشروع از راه تدوین فیلم نامه جایز است؟
77 آیا بهره گیری از جمع برای تدوین فیلم نامه مربوط به حوادث مرتبط با آحاد خاص و یا حوادث تاریخی اسلام که به یقین گویاتر ومفیدتر است، ضروری است؟
78 آیا بهره گیری از سوژه های جنسی و یا گرایش به جنس مخالف و یا موافق تحت هر شرایطی حرام است؟ و آیا می توان با طرح خاصی از آن برای مقاصدی مشروع بهره گرفت؟
79 آیا بهره گیری از شخصیت های زیبا برای سوژه های منفی و بر عکس که به نحوی ایجاد تنفر از شخصیت مثبت و یا ایجاد علاقه به شخصیت منفی می کند. جایز است؟
80 آیا زیباسازی حقایق تلخ تاریخی و یا بر عکس به هنگام تدوین فیلم نامه جایز است؟
81 آیا بهره گیری از موجودات غیر انسانیِ هوشمند به نحوی که با بیان های اخباری روایات موافق نباشد در سوژه ی فیلم نامه جایز است؟
82 آیا تلقی دادن شخصیت های عاقل به صورت مجنون در فیلم نامه جایز است؟
83 آیا ایجاد حس توهم توطئه به جای شناخت مقابله با توطئه در انتخاب سوژه ی فیلم نامه ها جایز است؟
84 آیا گرایش به سوژه هایی که به نحوی جهل را بر علم و گرایش به علم مقدّم می سازد، جایز است؟
85 آیا طرح سوژه هایی که به نحوی جرم ساز است، حرام است؟ ضمان ناشی از آن چگونه است؟
86 آیا پرداخت سوژه هایی که به نحوی تمدن اسلامی را به زیر سؤال ببرد، حرام است؟
87 آیا طرح و پرداخت فیلم نامه ای سوژه هایی از کفار حربی در جامعه ی دینی حرام است؟ و آیا این کار در واقع به جرگه ی محاربین پیوستن است؟
88 آیا رعایت حریم خانواده ها، حریم جامعه و بالاخره حریم دین و دین مداران در پرداخت های فیلم نامه ای واجب است؟
89 آیا پرداخت فیلم نامه ای رفتارهای حرام، حرام است؟ پس چگونه باید قبح افعال حرام را به تصویر کشید؟!
90 آیا ایجاد تفکر حزبی غیر از حزب الله توسط فیلم نامه حرام است؟ چرا؟
91 آیا ایجاد حزن از طریق طرح سوژه های حزین ضمان آور است؟
92 آیا تحقیر شخصیت های تاریخی مثبت توسط فیلم نامه های منفی و یا ضعیف حرام است؟ چرا؟
93 آیا بهره گیری از نیرنگ و فریب یا حیله به هنگام پرداخت فیلم نامه ای جایز است؟
94 آیا تخریب «حیای» مشروع میان جنس های مخالف توسط فیلم نامه حرام است؟ آیا معیار، تخریب نوعی و یا شخصی است؟
95 آیا پرداخت موضوعات تنش زای اجتماعی که سبب تفرقه ی اقشار جامعه ی دینی می شود، جایز است؟ و آیا طرح مسایل فوق در جامعه های غیر دینی واجب است؟
96 آیا عدم رعایت ادب گفتاری و یا رفتاری در تدوین تصویری دیالوگ ها جایز است؟ و آیا بهره گیری از الفاظ بد و ناشایست ولو متناسب با شخصیت فیلم باشد، جایز است؟ و در چه صورتی جایز نیست؟